Fransız Aydınlanması'nın 'aykırı' sesi Rousseau,
edebiyatın geleneksel türleri içinde
kendisine kolayca bir yer bulamayan bu
'anı' ile 'roman' arası metinde, hayatı ile bir
son hesaplaşma çabasına girişiyor. Bu hesaplaşma
en başta düşünürün iç dünyası-
na, geçmişine yaptığı bir yolculuk anlamına
gelmektedir. Yalnızca Aydınlanma'nın değil,
tarihin en büyük ve en önemli devrimlerinden
birini gerçekleştirmek üzere olan burjuvazinin,
tarihe kendi 'aklı' ile yön verme
hedefinin içinden yükselen uygarlık eleştirisi
ve buna bağlı 'doğaya dönüş' çağrısıyla Romantik
akıma öncülük etmiş, halk iradesinin
monarşiye karşı üstünlüğünü savunan bu
'eleştirel ses', Rousseau'nun hayatının son
yıllarında içine sürüklendiği yalnızlığın, tecrit
edilmişliğin kalın duvarlarını ören sestir de.