Edebiyatta Queer Arz-ı Endam
Kaos Q+'nın sekizinci sayısında edebiyatta bir tavır olarak queerin peşine
düştük. Metnin kendisinde, yazarın kimliğinde, yazma ediminde, kanonik, anaakım
edebi temsilin yıkımında ve (hetero)normla mücadelesinde hem eleştirel bir yöntem
olarak hem de (hetero)normativite karşısındaki mevzi olarak queer, boy gösteriyor.
Özellikle Türkçe edebiyat çalışmalarında queer dendiğinde akla ilk gelen,
metinde LGBTİ+ temsilinin olup olmaması. Halbuki metinde queer bir damar
bulunması, oradaki heteroseksüellik ya da natranslık dışında kimlik ve deneyimlerin
çeşitliliğinden kaynaklanmıyor. Sanılanın aksine, metnin yazarının gey, biseksüel veya
trans olması ya da metnin LGBTİ+ kapsayıcı olması da o eseri doğrudan queer
yapmıyor. Metinde, eleştiride veya yazma edimindeki queer arz-ı endam; sınırları
belirlenmiş bir edebi temsile, kurmaca öğelerine, kurguya, türe ve yazma pratiğinin
kendisine meydan okumakta, onun sınırlarını bulanıklaştırmakta, her inşanın ikili
karşıtlıklarla oluşturulmasına ve kategorilerin bir diğerine tahakküm uygulamasına
karşı çıkmakta, her türlü varlık, kimlik ve deneyim çeşitliğinin görmezden gelinerek bu
bağlamlara içkin yaratım ve politikaların yekpare ve stereotipik biçimde
alımlanagelmesini sorgulamakta yatıyor. Nitekim queer salt cinsel yönelim ve cinsiyet
kimliğine ilişkin eleştirel bir teori veya eylemsellik olmadığından queerin izlerini her
türlü disiplinde, yaratımda, kısacası her yerde takip etmek mümkün.
Queer, müdahale ve yöntem olarak bugün türlü kesişim alanlarıyla Türkiye'de
sosyal bilimlerde ve sanatta kendine ses getirir bir yer yarattı. Umuyoruz ki queerin
Türkçe edebiyata ilişkin disiplinlerarası çalışmalara ve eleştirel perspektiflere sirayeti
de yaygınlaşır ve gerek bu dosyayla gerekse KaosQ+'nın tüm sayılarıyla bu iki
mecrada türlü imkânlar yaratılır.
Bu sayıya Bilge Ulusman, Serdar Küçük, Süleyman Bölükbaş ve Şenol
Topçu akademik çalışmalarıyla; Berfin Atlı, İdil Hafızoğlu, İpek Şahinler ve Yağız Ay
yazılarıyla; Orhan Cem Çetin fotoğraflarıyla; Derya Bayraktaroğlu ve Nilbar Güreş
söyleşileriyle; İpek Şahinler ve Sevcan Tiftik yüksek lisans tezlerinin tanıtımlarıyla katkı
sundu. Ayrıca Murat Göç, Eve K. Sedgwick ve Stephen Barber'in metinlerini çevirdi.
*Dergi editörleri Sevcan Tiftik ve Çimen Günay-Erkol'un takdim yazısından
alınmıştır.