Toplu iş sözleşmesi, sahip olduğu emredici etki ve doğrudan etki sayesinde kapsamına aldığı iş sözleşmeleri üzerinde normatif etkiye sahip olur. Toplu iş sözleşmesi taraflarının geçirmiş oldukları toplu görüşmeler neticesinde toplu iş sözleşmesinde öngörülen haklar, iş sözleşmesi taraflarının tasarrufunda olmaksızın sağlanır. 6356 sayılı Kanun m.36 hükmü, iş sözleşmelerinin toplu iş sözleşmesine aykırı olamayacağını ve iş sözleşmelerinin toplu iş sözleşmesine aykırı hükümlerinin yerini toplu iş sözleşmesindeki hükümlerin alacağını düzenlemiştir. Böylece toplu iş sözleşmesi hükümleri ile işçilere tanınan kanunun nisbi emredici hükümleri ve iş sözleşmelerinden daha yüksek haklar, emredici etkinin koruması altında olur.
Çalışmamızda toplu iş sözleşmesinin emredici etkisinin kapsamı, emredici etkiye aykırı olan bireysel nitelikli anlaşma hükümlerinin geçerliliği, toplu iş sözleşmesinin emredici etkisinin işçilerin vazgeçme sonucunu doğuran işlemleri bakımından değerlendirilmesi ve son olarak toplu iş sözleşmesinin emredici etkisinin sona ermesi konuları kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır. Bu çerçevede ve Hukukumuza uygun düşen, Hukukumuzdaki boşlukları doldurabilecek şekilde Alman Hukuku düzenlemeleri de açıklanmaya çalışılmıştır. Bu çalışma hazırlanırken, 2822 sayılı Kanun ve 6356 sayılı Kanun döneminde uygulamaya ışık tutan Yargıtay kararlarına da yer verilmiştir.(ARKA KAPAKTAN)