Bu çalışma VII/XIII. asrın Büyük Selçuklu devri muhaddislerinden Mecdüddîn İbnü’l-Esîr el-Cezerî (öl.606/1210) ve onun İmâm eş-Şâfiî’nin el-Müsned’ine yazdığı eş-Şâfî fî şerhi müsnedi’ş-Şâfiî adlı eseri hakkındadır. Öncelikle İbnü’l-Esîr el-Cezerî’nin yaşadığı dönem siyâsî, ictimâî, ilmî ve kültürel yönlerden incelenmiştir. Ayrıca hayatı, hocaları, öğrencileri Musul Atabeyliği’ndeki resmî görevi ve eserleri ele alınmıştır. Devamında İmâm eş-Şâfiî’nin el-Müsned’i tanıtılmış olup el-Müsned’in yazma ve basılı

Bu çalışma, kelam ve fıkıh usulü arasında var olan karşılıklı ilişkiyi incelemektedir. Söz konusu ilişki öncelikle, usulcülerin, açığa çıkarılan hükümleri kelami prensiplere irca etme ihtiyacından doğmuştur. Bu ihtiyacı ortaya çıkaran temel sebeplerin ne olduğu ve ilgili problemin tarihsel olarak nasıl bir süreç takip ettiği ele alınmıştır. Bu bağlamda, fıkıh usulü teorisinin kelami zemini, hukukun iradi kaynağıyla ilişkili olmak üzere değerlendirilmiştir. Yine fıkıh usulü teorisini oluşturan hüküm, delille

Bu çalışma, Arap dili ve edebiyatı bilgini Abdülkâhir el-Cürcânî’nin (öl. 471/1078-79) eş-Şâfiye fi’l-i‘câz risalesinin tahlilinden oluşmaktadır. Kur’an’ın Resûl-i Ekrem’in (s.a.s.) nübüvvetini inkâr edenleri farklı ölçeklerdeki meydan okumalarla âciz bırakması, lafız-anlam ilişkisi, Kur’an’ın benzerinin getirilmesinin mümkün olup olmadığı, Cahiliye şairlerinin fesahatteki kabiliyetleri, kadim-muhdes, metin tahlilinde dikkat edilmesi gereken hususlar ve sarfe, çalışmada işlenen başlıca konulardır. Mezkûr ko

Zâhirî mezhebinin önde gelen fakîhlerinden İbn Hazm ismiyle müsemma olmuş Ebû Muhammed Alî b. Ahmed b. Saîd b. Hazm el-Endelüsî el-Kurtubî, V/XI. yüzyılda Endülüs’te yaşamıştır. Fıkhî eserleri ile tanınan İbn Hazm aynı zamanda kelam, hadis, edebiyat, tarih, tıp, dil, mantık gibi alanlarda da önemli eserler telif etmiştir. Bu çalışmada İbn Hazm’ın el-Muhallâ bi’l-âsâr fî şerhi’l-Mücellâ bi’l-ihtisâr adlı eserinde, Hanefî mezhebinin önde gelen fakîhlerinden ve ayrıca ilk “kâdılkudât” ünvanını alan Ebû Yûsuf Y

İbnü’l-Mutahhar el-Hillî XIV. asrın düşünürleri arasında önemli bir yere sahiptir. Farklı disiplinlerde kaleme almış olduğu eserler, onun pek çok ilimde uzmanlaştığını gösterir. Ancak o, daha çok mütekellim ve fakih olarak bilinmektedir. Bu nedenle hakkında yapılan çoğu akademik çalışmada onun fıkhî ve kelamî yönleri ele alınmıştır. Dolayısıyla onun felsefî düşünceleri hakkında detaylı bilgi içeren kaynakların kısıtlı olduğunu söylemek mümkündür. Oysa Hillî, kelamî ve fıkhî çalışmalarının yanında Nasîrüddin

Elinizdeki çalışmada öncelikle Rüstemi Devleti’nin kurulduğu bölgenin demografik yapısı ve Müslümanların Kuzey Afrika‘yı fetih sürecinden kısaca bahsedilmiştir. Daha sonra İbâzîliğin bölgeye girişi ve Rüstemi Devleti’nin kuruluşundan yıkılışına kadar geçen süreci ele alınmıştır. Devamında ise Rüstemi Devleti’ndeki itikâdî mezheplerden bahsedilmiştir. Başta devletin kurulmasında önemli bir yere sahip olan İbâzîlikle ilgili bilgi verilmiş, daha sonra İbâzîler’in Kuzey Afrika’daki durumu, onların önemli temsil

Amel, imanın kendisi mi yani onunla bir ve aynı mı veya farklı ve ayrı mıdır? Amel, imanın şartı mı yoksa sadece varlığının delili ve emaresi midir? İman ve amel, birbirinden bağımsız, ayrık ve kopuk mu yahut birbirine bağlı ve iç içe midir? Amel, imanın bir cüzü/rüknü mü yoksa değil midir? Amellerin eksik ve kusurlu olmasıyla veya terkiyle iman dairesinden çıkılır mı yoksa çıkılmaz mı? Ebedî saadet, felah ve kurtuluşa ermek için iman esaslarını sadece içsel kabullenme ya da onunla beraber sözel beyan veyah

Demir alan buharlı gemi, bacasından yanan kömürlerin simsiyah dumanlarını çıkararak limandan Fizan’a doğru yola çıktı. Günlerce, gece gündüz denizde gittik, nihayetinde Fizan’a yani Libya’ya ulaştık. Artık hepimiz tüccarların işçileriydik, birkaç gün Trablus limanında yattık. Daha sonra birileri geldi, keresteler hariç diğer yükleri indirdik. Biz Enver Paşayla birlikte yani Tarık Beyle Bingazi’ye doğru yola çıktık, güya keresteleri götürüyorduk. Gemimiz yine denize açıldı, bayağı uzun denecek bir yolculukta

Hac, Kâbe’ye gelip haccetmek değildir! Hac, hacdaki mevzileri normal hayatına tatbik etmendir. Hacı sıfatı da bundaki beceri düzeyindeki kalitendedir. İhram: Aklı, imanı, ruhu, nefsi, fıtratı Hakk’ın sınırına alıştırmaktır. Hayatın tamamına ihram bilincini yerleştirmektir... Arafat Meydanı: Sakince bekleyiş, şuurlu öğrenişle bereketlenmek, eşitliğin ve birliğin bilincine ulaşıldığı, insanlığımızı bulma dönemi... Müzdelife: Kulluk ahdini hatırlayış, kaybı görüş, hesabın korkusunu kavrayış, hareketlenme, k

Elinizdeki bu eser, Bakara Sûresi bağlamında âyetlerin esbâb-ı nüzûlleri içerisinden vâkıa ile uyumlu olanları tahlil edip âyetin gerçek nüzûl sebebini tespit etmeyi hedeflemektedir. Bu işlem için başta esbâb-ı nüzûl eserleri olmak üzere kütüb-i tis’a ve rivâyet tefsîrlerinde mevcut tüm rivâyetler tespit ve tahlil edilmiştir. Bu işlemin ardından esbâb-ı nüzûlün tefsîr literatüründeki yansımaları incelenmiş ve âyetin muhtemel nüzûl tarihi tespite çalışılmıştır. Bu işlemin sonuçlandırılmasında baş

Filozoflara Göre Faal Akıl Aristoteles’in De Anima III.5’teki oldukça kısa, müphem ve muğlak ifadelerine atfen ortaya çıkan ve meşşâî felsefede temel bir felsefi problem hâline gelen faal akıl kavramı, felsefe tarihinde Aristoteles sonrası dönemden günümüze gelinceye kadar en çok tartışılan kavramlarından biri olmuştur. Bu kitapta ilk olarak faal akıl kavramının tarihî ve felsefi arka planını oluşturan Presokratiklerin varlığın ilk nedenine dair görüşleri ile Platon’un ilahi bir akıl olarak g.rdüğü D

Elinizdeki kitapta Türkiye Türkçesinde Farsça kökenli kelimeler iki dilin etkileşimi bağlamında incelenmiştir. Farsça ve Türkçe, çok eski dönemlerden bu yana karşılıklı ilişkiye ve etkileşime sahip iki dildir. Farsça, bugünkü Türkiye coğrafyasında Arapçadan sonra İslam dünyasının en önemli dili olarak uzun yıllar boyunca kullanılmış ve ilgi odağı olmuştur. Bugüne kadar Türkçe ile Farsça arasındaki edebî etkileşime dair birçok çalışma yapılmıştır. Ancak bu çalışmaların kimi açılardan yetersiz olduğu söyleneb

Dinimizin temel kitabı, Müslümanlığımızın temel referansı, kültürümüzün temeli, dünya ve ahiretimizin yol haritası, inanç-ibadet-ahlak yapımızın zemini olan kitabımız Kur’an’ın temel iniş gayesi elbette ki anlam ve amacını öğrenip onun ışığında hayatımızı tanzim etmek, eksik ve kusurlarımızı onun aynasında görüp düzeltmek, Allah’ın rızasına ulaştıracak ilke ve prensipleri bizzat kendi kelamından görüp anlamak... Böyle olmakla beraber dinin kutsal kitabı olarak ibadetlerimizdeokuduğumuz sure ve ayetlerin ken

Aydın ÇAMLICAHayatı anlamlandırmaya insanı mecbur bırakan en yalın gerçektir ölüm. Peygamberimiz bunu “nasihat olarak ölüm yeter” buyurarak ifade etmiştir. Ölümün ve en temel iman konularından olan âhiret hayatının doğru anlaşılması, insanın dünya ve âhiret saadetinin yegâne garantisidir. Bu hususun önemine binaen Mâtürîdî ekolün en bariz ikinci siması Ebü’l-Mu‘în en-Nese­fî’nin âhiret anlayışını, Hanefi-Mâtürîdî ekolün izini sürerek araştırmaya çalıştık. Öncelikle Nesefî’nin hayatını, eserlerini, ilmî yönü

İstiare, Batı dillerindeki kullanım şekliyle metafor, Aristoteles tarafından “Başka bir şeye ait olan ismin bir şeye verilmesidir” şeklinde tanımlanırken, İslam dilbilimcilerince de “Soyut kavramların somut kıyaslarla, ödünç alınan kelimeler vasıtasıyla resimlendirilmesi” olarak tanımlanmıştır. Gerek yerli gerekse yabancı tarifler değerlendirildiğinde, ortaya çıkan sonuç, istiârenin bir ödünç alma, aktarma faaliyeti olduğudur. Her bilim ve sistem kendini tanımlayıp, tanıtmada dile ihtiyaç duyar. Bireylerin

İslam Ahlak Felsefesi, kendine özgü yönleri olan bir düşünce sistemidir. İsminden de anlaşılacağı üzere din, ahlak ve felsefe gibi üç temel disiplinin bir araya geldiği bir oluşumdur. Ahlak felsefesi, iyi kötü, erdem ve mutluluğun, sorumluluk ve görevin felsefî metot ve bakış açısıyla incelenmesidir.Ahlaki hareket, akıl ve irade sahibi insanın iyilik gayesiyle bilinçli olarak yaptığı hareketlerdir. İsteyerek, bilerek, seçilerek yapılan davranışlar ancak ahlakidirler.Ahlak felsefesi bir değerler alanıdır. De

Ali Fuad Türkgeldi, Osmanlı Devleti’nin son asrına şahitlik etmiş, tarihçi kişiliğiyle tanınmış devlet adamlarından biridir. İçinde yetiştiği Tanzimat toplumunun karakteristik özelliklerini kişiliğinde bütünleştiren Ali Fuad Bey hem fikrî hem de siyasî hareketliliğin olduğu İstanbul’da bürokrat bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Osmanlı Devleti’nin modern eğitim kurumlarında eğitim görüp içinde bulunduğu çevrenin de etkisiyle çok yönlü bir insan olarak yetişmiştir. Dâhiliye Mektupçuluğu, Dâhiliye

Tarihte el-Ahkâmu’s-Sultaniyye adında iki eser yazılmıştır. Biri Maverdî (ö.450/1058), diğeri Ebu Ya’la’ya (ö.458/1065) aittir. Her iki müellif Hicri 4-5. asırlar arasında, Miladi 10. asırda yaşamıştır. Bunlar Abbasilerin sonlarına doğru halife Kadir Billah ile halife Kaim bi Emrillah dönemlerinde yaşamışlardır. Maverdi eserinin girişinde ismini vermese de halifenin emri üzerine yazdığını belirtir. Ahkâmu’s-Sultaniyye’lerin birinci konusu İmamet konusudur; bunun karşılığı Hilafet ve güncel ifadesiyle Devlet

Yoksullukla mücadeleye salt maddi açıdan bakmak fevkalade yanlış ve eksik bir yaklaşımdır. Ona sadece maddi yoksunluk olarak yaklaşmak toplumu bugün içinde bulunduğumuz noktadan daha ileri bir yere götürmeyecektir. Zira yoksulluk sadece ihtiyaç maddelerinin eksikliğinden ibaret değildir. Bu nedenle zenginliğin ve yoksulluğun yeniden değerlendirilerek toplumumuzun inanç ve ahlaki değerlerinin ışığı altında tanımlanması gerekmektedir. Çünkü İslam ümmeti, Batı’dan ithal ideolojilerle ve bu sakat anlayışın üret

Klasik Arap edebiyatında âyet ve hadislerin parça parça veya bütün olarak metne ve konuşmaya yerleştirilme sanatı olarak bilinen iktibâs büyük bir önemi haizdir. Pratik bir olgu olarak Hz. Peygamber ile başlayan iktibâs ilk başlarda sadece Kur’ân, daha sonra ise Kur’ân ve hadis merkezli bir alıntı tekniğine bürünmüştür. Bu edebî sanat başta şair ve edipler olmak üzere muhtelif kesimlerin kendilerini haklı çıkarmak, görüş ve düşüncelerini desteklemek amacıyla ilahî kelâmı referans göstermede bir araç olmuştu