Suçlar ve Cezalar Hakkında kitabıyla ceza hukuku alanında bir çığır açan Beccaria şöyle diyor: "Bir cezanın, bir ya da birden çok kişi tarafından bir yurttaşa karşı uygulanan kaba bir güç, şiddet olmaması ve sayılmaması için, her şeyden önce kesinlikle herkese açık, çabuk, kaçınılmaz, belli koşullarda olabilir yaptırımların en ılımlısı ve en azı, suçların ağırlığıyla orantılı ve yasalar tarafından belirlenmiş bulunması zorunludur." Türk hukukçusu, Beccaria'nın Suçlar ve Cezalar Hakkında adlı anıt yapıtı

Sınırları keskin hatlarla belirlenmemiş bir disiplin olarak genel kamu hukukunun esas derdi devlet olgusu olmakla birlikte; devleti siyaset, sosyoloji, tarih ve antropoloji gibi disiplinlerin sunduğu kavramsal ve eleştirel çerçeveden bağımsız olarak ele alamayacağımızı çok iyi biliyoruz. İşte bu yüzden açıkça hukuki olmasa da sosyal- siyasal ve ideolojik pek çok olgu, genel kamu hukukunun ilgi alanına, dolayısıyla da elinizde tuttuğunuz bu kitaba girmektedir. Genel kamu hukukunun inceleme nesnesi her

Atatürk, istediği kadar “Yaşamda en doğru yol gösterici bilimdir” desin, bu özdeyiş, ne denli üniversitelerin duvarlarına kazınırsa kazınsın, oralarda bir süs bitkisi işlevini üstlenecek; yerini “bilim başka, uygulama başka” önyargısına, daha doğrusu saçmalığına, safsatasına bırakacak; beyinlere kaskatı yerleşen bu safsata da yükselme kaygısıyla ikonlaşıp yaygınlaşarak herkesi tutsak kılacaktı. Türk insanının, Türk hukukçusunun sorunu, hastalığın virüsü işte buydu: “Bu yapılan doğru mu?” sorusunu sormaksızı

Kentleşme, imar ve planlama sorunlarımız, 1980 sonrasında da azalmadı, arttı. Boyutları giderek büyüdü. Son yirmi yıl, kentleşmede salt niceliksel değil, olumsuz niteliksel değişikliklere de yol açtı. Yeni liberal anlayışları toplum yaşamına kararlılıkla egemen kılan küreselleşmenin bu gelişmedeki sorumluluk payı küçümsenemez. Adam Smith'in, her şeyi oluruna bırakan düşünce biçiminin yeniden, ama bu kez daha sistemli olarak insanlığa dayatılmakta olduğu açıkça görülüyor. Yasamanın, yürütmenin ve yargının, i

Eğer ben bir hukukçuysam, ilkin yalın ve "genel" bir uyarıda bulunmak zorundayım. Devlet hukuka dayanmazsa, insanı köleleştirmeye yönelir, hızla yaşlanır (progeria) ve ölümcül "devlet yetmezliği" hastalığına yakalanır. Böyle bir devleti ayakta tutan biricik güç, artık kaba güçtür. Kaba güç ile meşruluk arasındaki ilişki ters orantılıdır. Kaba güç arttıkça meşruluk azalır ve gittikçe yok olur, devleti de tüketir. Çünkü kaba güç, ölümcüldür. Buna karşılık devlet, eğer biricik efendi olarak gerçekte

Hukuk, sadece normlar, kurallar, kategoriler, ilkeler ya da kavramlar olarak değerlendirildiği müddetçe şeklî bir soyutlamadan başka bir şey değildir. Liberalizmin hukuksal söyleminin mantığının kavranabilmesi, hukuku, yürürlükte bulunduğu ekonomi politik sistemdeki iktidar, ideoloji, toplum, kültür ve tarih gibi bir dizi farklı etmenle bir arada göz önünde bulundurulacak biçimde, karşılıklı bir ilişkiler ağı içinde değerlendirmeyi zorunlu kılar. Zira hukukun görünmeyen veya görünmesi pek de arzu edilmeyen

Unutmayalım ki, Türkler Atatürk'ün dediği gibi sürekli Batı'ya "yönelmişlerdir." Bir Balkan imparatorluğu olan Osmanlı Devleti bu yönelimi güçlendirmiş, Balkanları "Anadolu"laştırmış, daha sonra da Balkanlardan Anadolu'ya göçler olmuş, Anadolu "Balkan"laştırılmıştır. Bütün bunlar, yoğun kültürel değişimlere yol açmıştır. 1856'da resmen Avrupa Devleti niteliğini kazanan Osmanlı İmparatorluğu, bu evrede Batı uygarlığını benimsemişse de bu uygarlığın özümsendiği söylenemez. Eziklik karmaşasına kapılmaksızın uy

Emperyalizm, dünyamızı kavramak için yararlı, hatta zorunlu bir kavram mıdır? Soruyu, Ali Murat Özdemir ve yedi meslektaşı, "elbette evet!" diye yanıtlıyorlar. Zira, biliyorlar ki bu kavramı terk etmek, giderek unutmak, bilimsel çözümlemeleri ve söylemi, "küreselleşme" gibi terimlerle, yani egemen söyleme teslim etmek anlamına gelir. Yazarlar ise, uluslararası düzeni, güç odaklarını eleştirerek incelemeyi yeğliyorlar. Ali Murat Özdemir ve arkadaşlarına göre emperyalizm, bu türde eleştirel bir incelemenin ö

Hukuktaki dönüşüm hiçbir zaman sadece hukuk alanındaki dönüşüm değildir. Onu anlamak için normların, normlardaki dönüşümün bilgisi yetmez; normlar tarafından düzenlenen ilişkilerin bilgisine de gerek vardır. Hukuk kendisine vücut veren normatif bünyenin dışında kendi düzenleme nesnesi olan ilişkilerle birlikte var olur ve dönüşür. Normlar tarafından düzenlenen ilişkilerin bilgisi hukuk alanında bulunmaz. Bu kitap normatif dönüşümü normlar tarafından düzenlenen ilişkilerdeki dönüşümle birlikte inceleme g

İnsan hak ve özgürlüklerinin var olma koşulları, insanın insan olarak doğmuş olmasından, yani kendisinden kaynaklanır; asla devletle birlikte doğmaz. Devletin bu hak ve özgürlükleri geçerli ya da geçersiz kılmak diye bir yetkisi yoktur. Olamaz da. Devletin görevi, bu hak ve özgürlükler ile insana ilişkin ve insanın yarattığı değerleri korumak, insanları mutlu kılmak, başkalarından ve doğadan gelecek tehlikelere karşı korumak, insanların korkusuz yaşamalarını sağlamaktır (Anayasa, m. 5). Devletin insanlar ta

En kapsayıcı anlamda adli yanılgılar ... hukukun eyleme verdiği hukuki adlandırmanın (nomen juris) yanlış olmasından kaynaklanır. Bunun için ceza yasalarının elinde caydırıcı bir önlem yoktur. Olamaz da. Çünkü yanılgının kaynağı, yargıçların hukuk bilgisiyle ilgilidir ve bu yanılgıda sorumluluk artık bütünüyle yargıçların omuzlarındadır. Bu nedenle bunlara tanıda hukuki yanılgı demek, belki de daha yerindedir. Balyoz Davasıyla ilgili onama kararlarında yaşanan özellikle budur.

Anayasa hukukunun başlıca işlevi otorite ve özgürlük dengesine ilişkin teknikleri geliştirmek ise, özgürlükler hukukunun ana gereği özgürlük ve eşitlik diyalektiğini kurmaktır. Özgürlük bir yandan, her zaman her yerde ve herkes için geçerli dokunulmaz alanları güvenceler (işkence ve kötü muamele yasağı gibi); öte yandan hak ve özgürlükler konularına, öznelerine, kullanım ortamlarına ve koşullarına göre farklılaşır. Hukuk bunları sistematik bir biçimde düzenleme konusu yapar; gerektiği ölçüde kayıtlamalar

"Anayasa, toplumun özgeçmişi olabilir mi?" Bu soruya verilecek yanıt, bu kitapta tartışılan konuları anlamlı kılar. Eleştirel bakış açısıyla kaleme alınan anayasa yazıları, geniş anlamında Türkiye toplumuna ayna tutuyor. Geniş anlamında; çünkü, siyasal davranışlar ve anayasal kurumlar bütünü, tarihsel bağlamından koparılmaksızın, verili bir toplumsal ortamda ve koşullarda ele alınmaktadır. Kitapta yer alan ve bir kısmı ilk kez yayınlanmakta olan yazı ve söyleşiler, son beş yılda tanık olunan anay

Anayasa tartışmalarının yeniden canlandığı bir dönemde anayasalara ve devlet sistemlerine ilişkin temel kavramları iyi bilmek gerekiyor. Anayasaya Giriş, 1961 Anayasası'nın getirdiği özgürlük ve özerk üniversiteler ortamından rahatsız olanların yarattığı korku atmosferinin oluşmasından kısa zaman önce, üniversitelerin ilk sınıflarındaki gençlere bu alanda temel bilgileri vermek amacıyla yazılmıştı. Kolay anlaşılır bir dille yazıldığı için komünizm propagandası yapmakla suçlandı; yazarı Mümtaz Soysal ağır ha

Türkiye'nin önde gelen hukukçularından Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, 100. yılında nasıl bir Cumhuriyet? düşüncesinden hareket ederek hazırladığı bir dizi kitapla, iyi toplum, iyi siyaset, iyi devlet ideallerine geniş boyutlu bir katkıda bulunmayı amaçlıyor. Bu çalışmalarının ürünlerinden biri olan Hangi Türkiye?, dün, bugün ve yarın ekseninde ilerleyerek, Türkiye'nin 2023'e kadarki gelecek 12 yılını nasıl değerlendirmesi gerektiği sorusuna, gücünü tarihsellikten alan yanıtlar arıyor: Hangi Hak ve Özgürlük

Uluslararası hukuk, emperyalizm dahil, küresel güç ilişkilerinin belli bir düzleme oturtulması için göz ardı edilemeyecek bir alandır. Bu alan, küresel güç ilişkilerinin basit bir tezahürü ya da türevi olmadığı gibi, kendi kendine ortaya çıkan ve havada asılı kalan kuralların özgül bir bileşkesi de değildir. Güç Buyruk Düzen, uluslararası hukukun küresel güç ilişkileri içindeki konumunu ekonomi-politik yöntemiyle ele alarak değerlendiren çalışmaları gündeme getirerek, meselenin özellikle fazla teknik olmaya

Ütopyanın bile diyalektik bir vizyona sahip olması gereği göz önüne alındığında, ceza adaleti sisteminde yeni tedbir ve enstrümanlara yelken açmak için sistemin eleştirel açıdan irdelenmesi gerekiyor. Uzun süreli değişim için öncelikle hukuk fakülteleri; pozitif hukuk metinleri, Yüksek Mahkeme ve AİHM içtihatlarından oluşan içtihat hukukunu ezberleten okullar olmaktan çıkarılmalı. Bu fakülteler, nedenler, niçinler ve nasılları sorgulayan ve sonuçta eleştirel hukuk kültürü gelişmesine katkı sağlayan bir m

12 Eylül 2010 günü seçmenler, anayasanın bazı maddelerinde değişiklik yapan kanuna, hayır veya evet diyecek. Bu neyi ifade eder? 12 Eylül 1980 darbesi ile başlayan askeri yönetim sırasında hazırlanan anayasa, 7 Kasım 1982'de yüzde 90'ın üstünde kabul oyu ile onaylandı; Devlet başkanı Kenan Evren de Cumhurbaşkanı oldu. Anayasa, 1987'den bu yana 20 kez değiştirildi. İkisi (1987 ve 2007), halkoyunca onaylandı; 1988 değişikliği seçmenlerce reddedildi. Dördüncü sandık, 12 Eylül 2010'da kurulacak. Buna karş

Ölümü defaatle ilan edilen Marksizm, iki binli yıllarla birlikte, teorik yetkinliğinin yeni bir aşamasına girmiş, kendi dilini, bilgi üretiminin hemen hemen bütün satıhlarında yaygınlaştırmaya başlamıştır. Elinizdeki kitap, uluslararası ekonomi politiğe Marksist yaklaşımları iki sorunsal ekseninde derlemektedir: Küresel ölçekli saldırı karşısında Marksizmin öğrendiklerini gözden geçirip kullanmak ve Marksizmin -bu alanda bilinen yorumlarının yanı sıra- güncel tartışmalarını okurun ilgisine sunmak. İlk soru

Demokraside devlet, toplumun çoğulcu yapısını benimser ve onu özendirir. Çoğulculuk, düşünce ve inançlar karşısında devletin yansızlığını gerektirir. Devletin, ne dayatacağı resmi bir görüşü vardır ne de bir dini. Çoğulculuk devletin yansızlığını, yansızlık ise laikliği gerektirir. Laiklik demokrasinin izdüşümüdür. Doğa, tek tip insan yaratan bir laboratuvar ya da insan çiftliği değildir. Doğa, tek düşünce, tek inanç, tek tip insanı reddeder. Doğanın çoğulculuğuna dokunulamaz. İnsan her şeyin ölçüsü ise ins