Yine bir Yourcenar. Bu kez uzun bir öykü. Anlatı dediklerinden. Yani kısa bir roman. Ölesiye çarpıcı ama. Kuzeyde bir yerdeyiz, Baltık Denizinin oralarda, Latviada. Böyle başlar hatıralarını anlatmaya İtalyadan bir ses, Erichin sesi. Ekim devrimi gerçekleşmiş, Kızıl Ordu ilerlemekte, karşı devrim de yandaşlarını örgütlemekte: Beyaz Ordu. Silah arkadaşlığı, erkekler arası dostluk, ifade edilmez tutkulara da yol açar; bu erkek dünyası bir de köhne bir soylulukla birleştiğinde, gurur, camdan çiçeklere dö

Kuşaktan kuşağa aktarılan destanlaşmış aşk öyküleri hep dokunaklıdır. Abélard ile Héloïse'in 12. yüzyılda, Fransa'da yaşadıkları da işte böyle öykülerden biri. Tıpkı Leyla ile Mecnun, Ferhat ile Şirin ya da Romeo ve Jülyet gibi onlar da amansız bir kaderin pençesine düşüp aşkları yüzünden acı çeken iki kişi. Engelleri aşamayıp ömürlerini hüzne ve ıstıraba bağlayanlardan. Bu kez iki sevdalıyı ayıran ailevi ve dinsel engellere rağmen kapandıkları manastırlardan birbirlerine yazdıkları mektuplar aralarındaki b

Sahaflarda buldum bu romanın eski bir baskısını. Varlık Yayınları´ndan çıkmıştı. 1967 yılında, Tahsin Yücel çevirisiyle. Sayfalarını karıştırırken bir ithafla karşılaştım, şöyle diyordu: Sevgilim, bu kitabı ilk defa on beş, bilemedin on altı yaşımda okudum. O kadar bayıldım ki, bir süre Odile oldum... Sonra kitap bir biçimde yok oldu. Unutmuştum. Geçen gün sahafta görünce bir heyecan, bir heyecan... Değişmemiş... Bence hâlâ en güzel aşk hikâyelerinden biri... Sana aldım. Okuduğumda, ithafı yazana hak verdim

Biz gençken bu kitabı tekrar tekrar okuduk. Başucu kitabımız yaptık. Ernesto Sabotonun Tüneli, Italo Calvinonun Görünmez Kentleri neyse, Doğu Öyküleri de oydu bizim için. Bir şölen. Düzyazı sevmeyen dostlarımız bile önünde secdeye dururlardı bu kitabın. Yourcenar, efsanevi isim. Bu kitap, efsanevi bir kitap.Nefî divanını Bulak baskısıyla karşılaştıran ve şiir deyince, açıyorum eskileri okuyorum diyen en yakın arkadaşım, adını vermeyeyim, Doğu Öyküleri deyince sadece mutluluktan havalara uçardı.Tabii, çevirm

Kaybolup Giden Bir Kadın Willa Cather'in belki de en ünlü yapıtı. 1923'te yayınlanan roman, Marian Forrester'in, içi yaşama tutkusuyla dolu, büyüleyici bir kadının öyküsünü anlatıyor. Kocası emekli demiryolu müteahhidi Yüzbaşı Forrester kendisinden oldukça yaşlıdır. Olaylar Batı Amerika'nın uçsuz bucaksız düzlüklerini kat eden demiryollarının yapıldığı dönemde, kurmaca bir kasabada Sweet Water'da geçer. Yeni ekonomik gelişmeler karşısında yüzbaşının inandığı değerlere bağlılıkta direnmesi hem onu, hem evin

Mektuplarına bakılırsa Kumarbaz, Dostoyevski'nin aklına ilk kez 1863'te düştü. Anlaşılan bu sırada kurgusunu da yapmıştı romanın, dediğine göre üç yıldır kumarhane kumarhane dolaşıp rulet oynayan birini anlatacaktı. Sonra bir kenara koydu bunu, ta ki 1866 yazında, faizcilerin baskısından bunalıp, sırtından tonla para kazanmış yayıncı Stellovskiy'in kapısını çalana kadar. Stellovskiy kabul etti romanı yayınlamayı, ama az anasının gözü değildi adam, şart koştu: 1 Kasım'a kadar bitmeyecek olursa, Dostoyevski'n

Kate nişanlısına sırılsıklam âşık New Yorklu bir kız. Onunla ömür boyu mutlu olacağını düşünüyor. Ne var ki sevdiğinin bir sırrı var ve bu sırrı öğrenen Kate'in dünyası değişecek... Edith Wharton'ı 20. yüzyılın en büyük yazarlarından biri yapan, New York'un yüksek tabakasını sivri diliyle anlatış tarzıdır. Sığınak, bir yandan aşkı, oğul sevgisini, günahı ve kefareti sorgularken, bir yandan da 1900'lerin başında gündeme oturan kalıtım mı, yetiştirme tarzı mı? tartışmalarına eleştirel bir bakış getiriyor. Sad

Edebiyat eleştirmenleri genellikle, Dostoyevski'nin Petropavlovsk zindanında idamını beklediği 1849 yaz aylarının, onun hayatında ve sanatsal yaratıcılığında bir dönüm noktası olduğunu düşünürler; ancak ben, öykü ve romanlarındaki sürekliliğe bakarak, bunun abartıldığını düşünüyorum. Bu kitapta, tümü de o meşum 1849 yılından önce yazılmış dört öykü bulacaksınız. Öykülerden ikisi, Dokuz Mektupta Bir Aşk Öyküsü ile Başkasının Karısı ve Karyolanın Altında Bir Koca, Petersburg sosyetesinden sadakatsizlik farsla

Echenoz'dan farklı bir roman. Bir casus romanı parodisi. Kısaca, Fransız istihbarat örgütü, üst düzey bir Kuzey Kore devlet görevlisini saflarına çekmek istiyor, bunun için de bir kadını kullanıyor. Ne mi oluyor? Herkes her şeyi yüzüne gözüne bulaştırıyor. Evet, Paris'te ve Pyongyang'da geçen eğlenceli bir hikâye. Echenoz her zamanki sivri diliyle zamanla oynuyor, imgeleri, sözcükleri dikkatle seçiyor, olaylardaki katmanlı ironiyi ortaya çıkarıyor. İnsan zaman zaman şaşırıyor, kıs kıs gülüyor, ama dikkat, b

Dekabristler, 1825'in Aralık ayında çarlığa meydan okumaya cüret etmiş ilk Rus devrimcileriydi. Bu romantik devrimciler, kendilerinden sonra gelen Rus devrimci kuşaklarını olduğu gibi, Rus edebiyatını da derinden etkilemişlerdi. Nitekim Tolstoy Dekabristler beni her zamankinden daha fazla meşgul ediyor, şaşkınlığımı ve hayranlığımı uyandırıyor demişti. Bu hayranlığı onu Dekabristler'i yazmaya sevk etti. 1861'de Herzen'e yazdığı mektupta, Dekabristler'i 1860 Kasımında yazmaya başladığını bildirir. Ama a

İlk novellamızda, güzel Lavinia on altı yaşındayken Sir Lionel'e aşık olur, ama iki yıl sonra terk edilir. Saygın görünebilmek için yaşlı bir İngiliz lorduyla evlenir. Dul kaldığında ise birden karşısında onunla evlenmek isteyen iki kişiyi bulur. Lavinia'nın gönlünü kim kazanacaktır? Onu terk ettiğine pişman olmuş Sir Lionel mi, zengin genç kont mu? Yoksa bizi bir sürpriz mi beklemektedir? Yaşadığı dönemde toplum kurallarına kendisi de şiddetle karşı çıkmış olan George Sand, bu kısa romanında çok iyi b

Ömrünün ve yaratıcılığının baharında, henüz 43 yaşında kendi elleriyle hayata veda etmiş bu adamın ruhundaki fırtınaları, onu bu kararı almaya zorlayan nedenleri anlamak amatör bir edebiyat meraklısı olarak benim için çok güçtü: hayatın daha ziyade eğlenceli yanlarını böylesine büyük bir gözlem gücüyle bulup çıkaran, okuruna yaşama mutluluğu kazandıran biri, ondan nasıl bu kadar yılardı? Sanırım bu iki hikâyeyle anladım Gogol'ü: halkına karşı karmaşık duygularla doluydu, onların saplantılı hurafeciliği, tem

Bolero'yu herkes bilir. On dört on beş dakika boyunca aynı ritmi yineleyen, en sonunda yükselip zirveye ulaştığında bir anda kesiliveren, ilk temsilinde yaşlı bir teyzenin ?deli işi bu diye feryat ettiği bir orkestra eseri. Bestecisine sormuşlar, başyapıtınız hangisi diye, ?Bolero demiş, ardından hemen eklemiş, ?ama içinde müzik yok. Bu müziğin doğum yeri Vésinet'deki bir fabrika. Bestecisi, Ravel, yani Echenoz'un deyişiyle ?Ravel adı verilen organizma. Müşkülpesent, pimpirikli, mendebur, ama alabildiğine ç

Şimşekler'de Echenoz, ampulden radyoya, röntgenden helikoptere, füzeden internete kadar bin bir türlü fikri öne sürmüş, alternatif akımı yaygınlaştırmış, bunlardan çoğunu başkalarına kaptırmış, takıntılarla dolu yaşamında bir türlü sosyal bir varlık olamamış ünlü mucit Nikola Tesla'yı anlatıyor. Sonraki yüzyılda teknoloji olarak kullanılacak ne var ne yoksa o bulur, ama bu icatları paraya çevirme konusunda yeteneksizdir. Şimşeklerle başlayan hayatı güvercinlerin arasında son bulur. Çaktırdığı şimşeklere kar

Daha dün gibi hatırlıyorum bu küçümen kitabı nereden aldığımı. Montparnasse garından trene binip Marsilya'ya gidiyordum. Büyülendim. Kısa bir sürede bitince, tüm iyi romanlarda sizi çarpan his, geldi çöktü üstüme: Niye bitti ki? Hakikaten, niye bitmişti ki? Ben, Echenoz'un yeni Fransız romanının en büyük üstatlarından biri olduğunu bu romanla anladım. Arkasından Ben Gidiyorum'u okudum. Aynı minvalde bir hikâyeydi. O da şahaneydi. İşin tuhaf tarafı, bu küçümen Bir Yıl da, Goncourt ödülü alan Ben Gidiyorum da

Ünlü Romen yazarı Panait Istrati'nin Nerantzula adlı romanı, Faruk Ersöz'ün yeni ve yetkin çevirisiyle Türk okurlarına sunuldu. Nerantzula, insanın sandığından daha güçlü ve sanıldığından daha iyi bir varlık olduğunu anlatan bir roman. John Fowles, Fransız ve Anglosakson edebiyatları arasında önemli bir ayrım olduğunu ileri sürer: Fransız yazarlar uluslararası bir okuyucu kitlesini, Anglosaksonlar ise ulusal bir okuyucu kitlesini benimsemişlerdir. Panait Istrati'nin yaşamöyküsüne baktığım zaman belleğimd

İşte tuhaf bir rastlantı daha: Bu benim ikinci kez Kâtip Bertleby çevirisi yayınlayışım. İlkini yıllar önce Dost Kitabevi Yayınları arasında çıkan ve Jorge Luis Borgesin hazırladığı Babil Kitaplığı dizisi vesilesiyle çevirttirmiştik: Yusuf Eradama. Önsözü de Borgesindi. Kaya Gençin adını bilmezdim. Bir gün gökten bir roman düştü. Gökten değil tabi Yapı Kredi Yayınlarından çıktı. Gökle, bildiğiniz gibi, biz uğraşıyoruz Helikopterde! Neyse, roman, geçen yılın en iyilerindendi. Sevgili dostum Cem Akaşa göre, e

Şimdi, açıkçası, bu Echenoz büyük yazar; hakikaten büyük yazar. Bence, Fransız romanının son büyük temsilcisi; müthiş bir üslûpçu, harika bir hikâye anlatıcısı. Cidden, bu dediklerime kalpten inanıyorum. Ondan başka hangi yazar, Çekoslovakya Çekoslovakya iken, 19 Eylül 1922de Koprivnicede doğmuş, fakir bir ailenin altıncı çocuğu olan, on altı yaşında Zlindeki ayakkabı fabrikası Batada çalışmaya başlayıp, bir gün fabrikanın spor danışmanının üç-beş çocuğu zorla uzun mesafe yarışında koşturması üzerine ikinci

Helikopter nasıl gururlanır? İşte tam da böyle gururlanmak gerekir. Hollanda edebiyatının Büyük Hanımefendisi Hella Serafia Haasseyi ilk kez Türkçede yayınlayarak. 2 Şubat 1918 doğumlu Haasse. Hayatının ilk yirmi yılını Hollanda sömürgesi olan Batı Hint Adaları yani bugünkü Endonezyada geçirdi. Birçok romanı, özellikle de ilk romanı Oeroeg bu ülkede geçer. Ancak Haasseye büyük ününü kazandıran tür, tarihsel roman oldu. Başta da elinizde tuttuğunuz kitap, Günah Şehri. 1952de yayınlanan bu roman, okuyan görec

Yaygın kanının aksine, D.H. Lawrence'da sert bir cinsellik yoktur. Hatta, neredeyse oyuncu, iyiliksever, hayırsever bir cinselliktir karşımıza çıkan. İnsanlar birbirlerine karşı samimidir, yazar da o ölçüde katkıda bulunur bu samimiyete. Gerçek tüm çıplaklığıyla gözlerimizin önündedir; güneş sanki her şeyi aydınlatmaktadır; insanlar kıskanırlar, insanlar kötüdürler, insanlar birbirlerini aldatır. Ama aynı ölçüde naziktir insanlar, iyidirler, bir anda birbirlerine sarılıverir, bir anda öpüşmeye, sevişmeye ba