Kavramlara edebiyatın içinden bakan denemelerden oluşuyor Sessizin Payı. Adaleti Dostoyevski'nin, vicdanı Tolstoy'un, merhameti Orhan Kemal'in, utançı J. M. Coetzee'nin, son yılların vazgeçilmez kutuplaşmasını Peyami Safa'nın penceresinden okuyan denemeler. Edebiyat yapıtlarıyla dışarısı arasında sert geçişlerle ilerleyen, kitap sayfalarıyla şehrin sokakları, duruşma salonları, tarihin yıkıntıları arasında gidip gelen yazılar. İki sorunun cevabını arıyor Gürbilek. Birincisi: Sessizin - henüz konuşmayanın,

Felsefenin elması Joseph Jacotot'nun başına düşmüştür: 1818'de sürgünde bir devrimci olan Jacotot Belçika'da Fransız edebiyatı okutmanı olarak yarı-zamanlı bir iş bulur. Tek kelime Fransızca bilmeyen Flamanlara, kendisi de tek kelime Flamanca bilmediği halde hocalık etmek zorundadır... İkidilli bir Fénelon baskısı koşar imdadına; öğrencilerinin kendi kendilerine Fransızca ve Telemak'ı öğrenmelerine kılavuzluk eder. İnsanın bilmediğini de öğretebileceğini gösteren bu tuhaf deneyin sezdirdiği kaçınılmaz sonuc

Metis Yayınları'nın kitapseverler için hazırladığı cep defterlerinin dördüncüsü. Mor çizgili ve sayfa altlarında çeşitli kitaplardan kısa alıntıların yer aldığı bu kullanışlı not defteri, farklı renk ve içeriklerle düzenli aralıklarla yayımlanıyor.

Öznellik problemine ayırdığımız bu uzun tartışmanın sonunda nöro-biyolojik (nöro-bilimsel), nörolojik ve psikiyatrik olgu durumlarına dayanarak şunu söylemiş oluyoruz: naif gerçekçi tutumumuzda diş ağrımızı, şu masanın üstündeki kırmızı domatesi, bilincimizi, bedenimizi, uzayı, uzak yıldızları, başka insanları, ağaçları 'ben' duygumuzu ve daha pek çok şeyi içeren bu dünya, beyinde onu kuran nöral faaliyetlerle ontolojik olarak özdeş fenomenal bir dünyadır. Beyin bir özne değil de biyolojik bir organ olduğun

Emil Cioran bu kitabı oluşturan on bir bölümde ölüm gerçekliğini inkâr etmeden var olma eğilimi, soluğu kesilmiş bir uygarlık olarak Batı, sürgün, yazgı, roman ve başka konularda kendine özgü keskin gözlemlerini her zamanki şaşırtıcı üslubuyla bir araya getiriyor. Hayat için öldürücü, özü itibarıyla tahrip edici olan bir bilgi vardır. Bu kitaptaki metinler işte bu bilgiden yola çıkıyor ama aynı zamanda ondan kopuyor; kendilerini bir dizi şaşkınlık ifadesi, bir kasılmanın anlatımı olarak sunuyorlar. Olmak

Taha Parla'nın 1998-2007 yıllarında yazdığı yazıları bir araya getiriyor bu kitap. Normal şartlarda, on-on beş yıl önce ve zamanın güncel siyasi gelişmelerinden hareketle yazılmış bu yazıların bugün artık eskimiş olduklarını söyleyebilirdik. Oysa bu doğru değil; derinleşerek varlık sürdüren sorunlar hakkında oldukları için hâlâ son derece güncel yazılar bunlar. Sadece son yirmi-otuz yıla değil, koca bir yüzyıla bakıldığında bile ülkenin fasit daireler çizerek aynı sorunlara takılı kaldığı, çözemediği, tersi

On altıncı yüzyılın sonları. İtalya´nın bir dağ köyünde herkesin Menocchio dediği bir değirmenci yaşar. Latincesi kıt olan bu yoksul köylü koskoca Engizisyon´a meydan okur. Eline geçen, halk diline çevrilmiş, içlerinde Kuran´ın da bulunduğu bütün kitapları okuyan Menocchio, o karanlık çağda kendi evren kuramını yaratır. Ona kalırsa dünya, kaostan, bozulan peynirde oluşan kurtlar gibi türemiştir. Tanrı, gücünü herkese; Yahudiler´e, Türkler´e, Hıristiyanlar´a ve hatta sapkınlara eşit olarak vermiş, kimseyi ka

Nerede tükettin ömrünü? Bir hareketin hatırası, bir tutkunun işareti, bir maceranın parıltısı, güzel ve firari bir cinnet geçmişinde bunların hiçbiri yok; hiçbir sayıklama senin ismini taşımıyor, seni hiçbir zaaf onurlandırmıyor. İz bırakmadan kayıp gittin; senin rüyan neydi peki? Kökeninde aldatıcı ve yıkıma mahkûm olmayan hiçbir ´yeni´ hayat görmedim şimdiye kadar. Her insanın zaman içinde ilerleyip bunaltılı bir geviş getirmeyle kendini tecrit ettiğini, yenilenme niyetine de ümitlerinin beklenmed

Claude Lévi-Strauss gibi, uzaktan bakmayı tercih ettiğini açıklamış bir antropolog, günlük bir gazeteye yazı yazacak olsaydı ortaya nasıl bir toplam çıkardı? Bu sorunun cevabını temsil ediyor Hepimiz Yamyamız: Lévi-Straussun 1989-2000 yılları arasında İtalyan La Repubblica gazetesine yazdığı yazılardan oluşuyor esasen. Yeri geldiğinde deli dana hastalığı veya Lady Diananın ölümü gibi güncel konulardan hareket eden bu yazılarda, bir yandan antropolojinin ana temaları ele alınıyor, bir yandan da modernliğin g

Richard Sennett'in düşünce hayatı insanların şehirlerde nasıl yaşadıklarını araştırmakla geçmiştir. Bu kitapta bir araya getirdiği iki denemede kendi dönemlerinde dünyanın en büyük iki şehri olan Venedik ve Paris'i ziyaret ederek sürgünlerin hem coğrafi hem de manevi mekân içindeki durumu üzerine düşünüyor. İlk bölümde Rönesans dönemi Venedik'inde devletin dayattığı yabancılık statüsünün zengin bir topluluk kimliğine tercüme edildiği Yahudi gettosunu ele alıyor. İkinci bölümde ise siyasi sürgünlerin topland

Yirminci yüzyılın en sarsıcı, en etkili kitaplarından biri olan Şarkiyatçılık´ta, Batının Doğuya bakış tarzını büyük bir zihinsel güçle sorgulamaktadır Edward Said: Şark´ın kurulmuş bir şey olduğunu ileri sürüyorum kitabımda; coğrafi uzamların, bu uzamlara özgü din, kültür ya da ırksal özlere dayanılarak tanımlanabilecek yerli ve kökten ´farklı´ sakinleri olduğu düşüncesinin tartışma götürür bir düşünce olduğunu iddia ediyorum. Ama kuşkusuz, ´bizi en iyi biz biliriz´ şeklindeki sınırlayıcı düşünceye

Bilge Karasu'yu Okumak Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Merkezi'nde düzenlenen "Altı Ay Bir Güz" ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'nde düzenlenen "Bilge Karasu'yu Okumak" sempozyumlarının sunumlarından derlenmiş bir seçki. Farklı disiplinlerden 21 kişi uzmanlık alanlarına göre, kâh edebiyat eleştirisi alanından, kâh müzik, sinema, fotoğraf, resim gibi alanlardan yola çıkan yazılarıyla, Bilge Karasu'ya kendi okumalarını getiriyorlar. Katkılar; Alain Mascarou , Aron Aji, Berna Yıldırım, Deniz Gök

Yirminci yüzyılın en etkili düşünürlerinden olan psikanalist Jacques Lacan, güncelliğini korumaya ve tartışılmaya devam ediyor. Düşüncelerinin özgürlükçülerden ziyade baskıcıların amaçlarına hizmet ettiğini iddia edenler olduğu gibi, şahsı hakkında da olumlu ve olumsuz birçok mit ortaya atılıyor. Lacan'ı yakından tanıyan psikanalist ve tarihçi Elisabeth Roudinesco temelsiz iddiaları çürütmek ve bu önemli şahsiyeti gerek insan olarak gerek düşünceleriyle daha iyi tanımamızı sağlamak için söz alıyor. Lacan'ı

Günümüzde birçok konuda bizi bunaltacak kadar fazla seçenekle karşı karşıyayız. Marketteki peynir veya deterjan reyonlarından ev eşyalarına ve telefon servislerine kadar tüm tüketim ürünlerinde bizi zorlu seçimler bekliyor. Evet, tükettiğimiz ürünleri seçmekte belli sınırlar çerçevesinde özgürüz. Peki ya daha hayati meselelerde? Mesela parçası olduğumuz sistemi seçme şansımız var mı? Renata Salecl her şeyden önce kapitalist düzenin sunduğu içi boş seçeneklerle bireyleri nasıl hayatlarını istedikleri gibi ş

Kırk yıllık araştırmalarının sentez ve değerlendirmesini gerçekleştirdiği Akademik Aklın Eleştirisi'nde Pierre Bourdieu sosyoloji teorisi, tarih bilgisi ve felsefi düşünceyi harmanlıyor. Bourdieu tartışmaya akademik aklın görmezden geldiği temel önkoşulla başlıyor: Batı dillerinde okul anlamına gelen sözcüklerin ve ?skolastikin kökeni olan skhole, yani boş zaman. İnsan üstüne düşünen filozoflar ve genel olarak ?skolastik eğilim, düşünmek için boş zamana sahip olmak gerektiğini akıllarına getirmezler. Akadem

Rastgele Ben, yakın bir dosta anlatır gibi kaleme alınmış bir özyaşamöyküsü. Engin Geçtan hikâyesine ellili yılların başında intern olarak gittiği Amerika'dan başlıyor. Genç bir hekim olarak yabancı bir memlekette edindiği ilk mesleki deneyimlerini anlatıyor, bir zamanların Amerikasının sosyal dokusunun gayet renkli bir tasvirini yapıyor: seyahatler, farklı ülkelerden meslektaşlar, etnik gruplar, inanç sistemleri, yaşam biçimleri, eğlence hayatı. Sonra Türkiye'ye dönüş ve Konya'daki ilk muayenehane tecrübes

Sosyal bilimlerin gelişimde öyle bazı dönemler vardır ki mevcut bakış açılarını derinden sarsan, dönüştüren kitaplar çıkar ortaya. Sosyal Adalet ve Şehir bunlardan biri. Mekân çalışmalarında klasikleşmiş bir yapıt. Kentsellikle ilgili kapitalist ve sosyalist formülasyonların ayrı bölümler halinde eleştirel bir incelemesini yapan Harvey, bir anlamda tarihsel maddeciliğin mekân çalışmalarına uygulanmasının ilk örneğini vermiş, sosyal adaletsizliğin mekân üzerindeki bölünme ve farklılaşmalarla nasıl örtüştüğün

1990´lardan bu yana feminist kuramın önde gelen isimlerinden biri olan Butler, ABD´ye yapılan 11 Eylül saldırısının ardından gelen yas ve şiddetin kamusal alandaki kısıtlayıcı etkilerini değerlendiriyor. ABD hükümetinin hukuk dışı uygulamalarını Michel Foucault ve Giorgio Agamben´in egemenlik, iktidar ve yönetimsellik kavramları ışığında tartışan yazar, uluslararası yasaları ve yurttaşlık haklarını çiğneyen bir iktidarın getireceklerine dair uyarılarda bulunuyor. Kimi yaşamların yaşam sayılmadığı, kimi insa

Bir dönemin ?Başka İstanbul Yok! sözü, öyle görünüyor ki yerini ?Bu İstanbul'da kaç İstanbul var? şaşkınlığına bıraktı. Kent büyük bir hızla genişlerken sınıf ve zenginlik, etnisite, cinsiyet ve yaşam tarzı temelinde farklılaşan kentlilerin her birinin kendi kişisel deneyimlerinden kaynaklanan farklı İstanbul'lar beliriyor. Sırrına eremeyeceğimiz duygusu veren, hem üst üste binmiş hem içe içe geçmiş, büyük bir karmaşıklık ve çeşitlilik var karşımızda; biz onu anlamaya çalışırken de değişmeye devam ediyor. E

Filozofların edebiyat üstüne düşünmeleri her zaman ufuk açıcı ve heyecan verici olmuştur. İyi bir edebiyat okuru olduğunu bildiğimiz, kitaplarında kullandığı kıvrak dil hemen fark edilen Foucault, yeni yayımlanan bu konuşma metinlerinde 1960'larda kafasını en çok meşgul eden meselelerden üçünü ele alıyor: dil, delilik ve edebiyat. Birinci konuşmada deliliğin dil ve edebiyatla kesişme noktası üstünde durduktan sonra, ikinci konuşmada edebiyatın ve edebiyat eserinin dille ilişkisini yapısalcıların yönteminden