19 yüzyıl Rus edebiyatının en ünlü hiciv yazarlarından olan Mihail Saltıkov-
Şçedrin'in 1869'da yayınladığı roman, muazzam bir kargaşa içindeki Ahmakiyeyi
anlatıyor. Başlarına yönetici olarak en az kendileri kadar ahmak bir yönetici arayan
Ahmakiyelilerin yaşadığı fantastik şehir, aslında Rus İmparatorluğu'nun bir karikatürüdür;
metin bunun da ötesinde, yöneten ve yönetilenlerin zaaflarının ele alındığı, tüm toplumları
ilgilendiren evrensel bir eleştiridir. Çarlık despotizminin ağır sansür koşulları altında yazan
Saltıkov-Şçedrin, romanını semboller, müthiş alegoriler ve fantastik karakterler üzerine
kurmuş; kullandığı dille hiciv sanatının en üst düzey örneklerinden birini vermiştir.
Türkiye'ye de gelmiş ve konuğum olmuş bulunan Nikolayev hem gülmece üzerine
çalışıyor, hem de Şçedrin uzmanı... Moskova'da evine yemeğe gittiğimde, bana Şçedrin
üzerine Rusça bir incelemesini imzalayıp vermişti. Bu incelemenin İngilizcesi de var, bir
İngiliz çevirmiş. Nikolayev Şçedrin'in en iyi romanının Aptallar Köyü olduğunu söylemişti.
Bu kez Moskova'ya gidişimde Aptallar Köyü'nü arayıp buldum. Çok zor bulunan
kitaplardan...
AZİZ NESİN
Şçedrin'in hicvi büyük önem taşır. Şçedrin, hem doğruluğu ile hem de peygamberlere
has bir önsezisi ile (ki bu önsezi Rus toplumu için oldukça gereklidir) edebi yolunda
ilerliyor. Bu öngörüyü açıklamak gerekirse; Şçedrin zamanının kültür toplumunun
temsilcilerinin düşünce tarzını çok iyi idrak etmiştir, çünkü bu düşünce tarzı Şçedrin'in
gözlerinin önünde oluşmuştur. O, ayrıca yetenekli, dürüst ve sert bir kişiliğe sahiptir, hiçbir
zaman gerçekler karşısında susmaz, o gerçekler üzüntü veriyor olsa bile...
MAKSİM GORKİ