Vakıf medeniyeti olarak Osmanlılar, hizmet adına, yazın soğuk su içilebilmesi için kar getirilmesinden fakirlere yakacak temin etmeye, kış aylarında aç kalan kurtlara dağ başlarında et bırakmadan alışveriş edenlerin aldatılmasını önlemek üzere, çarşı pazarda ölçek ve kantarlar konulmasına, fakir ve kimsesizlerin cenazelerinin kaldırılmasından dul kadınlara yardım edilmesi; yetim kızlara çeyiz verilerek, düğünlerinin yapılmasına, halka faydalı eser yazdırılıp, karşılıksız dağıtılmasından medrese, dârülhuffâz, dârülhadis, imarethane, han hamamlar, kuyu, su yolu, çeşme, sebil, namazgâhlar yaptırılmasına, okul çocuklarına gıda ve giyecek yardımı yapılmasından bayramlarda kimsesiz çocukların sevindirilmesine kadar daha pek çok görev üstlenmişler ve bunu rıza-yı ilâhî için yapmışlardır.