Hûd b. Muhakkem el-Hüvvârî Örneği
Müslümanların karşılaştıkları sorunların çözümü için başvurdukları ilk kaynak daima Kuran
olmuştur. Bu durum, Kuranı anlamada farklı yaklaşımların ortaya çıkmasına ve tefsirde
çeşitliliğe yol açmıştır. Bu tefsir çeşitlerinden biri de mezhebi tefsirlerdir. Erken dönemde
ortaya çıkan mezhebi Kur’ân yorumlarından biri Hârici-İbâzî tefsirlerdir. Hâricîliğin
İbâzıyye koluna mensup bir müfessir ve İbâzî tefsir geleneğinde mühim bir konuma sahip
olan Hûd b. Muhakkem el-Hüvvârî (ö. 280/893 takriben) de bu zengin mirasa katkıda
bulunan önemli müfessirlerden biridir. Zira onun bu alanda yazdığı Tefsiru kitâbillâhil-'azîz
adlı eseri, Hicrî 3 (M 9.) asra ait olup tedvin döneminin ilk ürünlerindendir. En eski
yazmalarının Hicrî 11 (M 17.) yy. tarihli olması ve bu yazmaların da şahsî kütüphanelerde
saklı tutulması nedeniyle ilk dönem tedvin eserleri arasında sayılabilecek bu tefsirin
tahkikinin de geç bir tarihte (1990) yapılmasına sebebiyet vermiştir. Müellifin Hâricîliğin
İbâzıyye koluna mensup olması bu tefsiri biraz daha önemli kılmaktadır. Çünkü bu tefsir,
Hâricîlerin görüşlerinin özet olarak bir arada verildiği en eski eser olarak kabul
edilmektedir. İşte Hüvvârî’nin tefsirini rivayet ve dirayet yönünden inceleyen elinizdeki bu
çalışma, erken dönem Hâricî-İbâzî tefsir anlayışı bağlamında onun
ortaya koymaya çalışmaktadır.