Çocukluğunda, babasının serkeşliği ve kendisini terk
etmesi yüzünden, doğuştan sahip olduğu soylular sınıfı
ayrıcalığını yitirip zanaatçılar sınıfına katılan, Torino’da
uşaklık yapan, Savoie’da saatçi, oymacı çıraklığı gibi basit
işlere giren, eziyet gören, dövülen, sayfası on paraya
(sous) müzik notaları kopya eden, her çeşit mesleği
deneyip her çeşit yoksulluğu tadarak on üç yıl gezici bir
yaşam süren, Lyon ve Paris’te yıllarca yüksek burjuvaziye
ve aristokrasiye öğretmen ve yazıcı olarak hizmet veren
Rousseau, yaşamı boyunca eşitsizlikle karşılaşmış biridir.
Denebilir ki eşitsizlik, Rousseau’nun hiç kapanmayan
yürek yarasıdır.
Rousseau, 1754’te Dijon Akademisi’nin “İnsanlar
arasındaki eşitsizliğin kökeni nedir ve bu eşitsizlik, doğa
yasalarının bir gereği midir?” yarışma sorusunu öğrenince,
bu konuyu çok önemli, çok düşündürücü buldu ve
heyecanlandı. Toplumların yazgısı gibi görünen eşitsizlik
ve sömürü üzerine rahatça düşünebilmek için Saint-
Germain Ormanı’na çekildi. Hazırladığı yazıyı yarışmaya
gönderdi; ama Akademi, Rousseau’nun yazısını kendi
ölçütüne uygun bulmadığı için okumadan reddetti. Söz
konusu yarışmayı, insanlar arasındaki eşitsizliği ilk
günahın sonucu olarak tanımlayan bir papaz kazandı.
Rousseau, Akademi’nin onayını önemsemeyerek aynı yılın
yazında yazısını daha da derinleştirerek tamamladı ve bir
yıl sonra “İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı ve
Temelleri Üzerine Söylev” adıyla yüz sayfalık bir kitap
olarak yayımlattı. İlk söylevle (Bilimler ve Sanatlar Üzerine,
1750) ünlenmiş olan Rousseau, bu ikinci söylevle dehasını
kanıtlamış ve göstermiş oldu.