Bu çalışma, imtihan kavramının ıstılahî anlamını bütün boyutlarıyla anlatmaktadır. Bu anlatım, İslam'ın bütünlüğü içerisinde Müslüman insanın inşa sürecini içermektedir. Referans olarak ayetler, hadisler ve Resulullah'ın 23 yıllık Risalet dönemi alınmıştır. Resulullah'ın bu dönemini işlerken çağdaş İslam âlimlerinin görüşlerine müracaat edilmiştir. Bu âlimlerin görüşleri iktibas edilirken bu görüşler ya şerh edilmiş veya bu görüşlerden faydalanılmıştır.
Çalışmanın ana muhtevasını şöylece özetleyebiliriz: İnsanın ve kâinatın yaratılışı, ceza ve mükâfat olarak cennet ve cehennem, insanının serüveni; eşref-i mahlûkattan esfel-i safiline gel-gitleri, insanın merkeze konması ve kâinattakilerin insanın emrine müsahhar kılınması