Kalem ve Kelâm' insanlık târihinde bilhassa da Müslüman insaların
târihinde çok önemli bir yere sahiptirler. Çünkü insanlar birbirlerine
meramlarını ya sözle yâhut kalemle anlatırlar.
İslâm'da bu iki kavrama büyük değer verilmekte, hattâ malûm Kur'ân-1
Kerîm'de kaleme yemin edilerek başlayan ve ismi de 'Kalem' olan bir
sûre bile var: "Nûn. Kaleme ve (yazanların) onunla yazdıklarına
andolsun ki (Rasûlüm) sen -Rabbinin lutfu sâyesinde aslâ mecnun
değilsin." (Kalem, 1-2).
Kelâm; söz, lâfız, konuşma, nutuk, ilâhî söz, ilâhî emir, vahy, Kur'ân-ı
Kerîm gibi anlamlarda kullanılmaktadır. Kelâm ile alâ-kalı olarak bir de
sohbet kavramımız var ki, eğitim ve irşad amaçlı, insanı Allah (cc)'a
yönelten konuşmalar olarak da tarif edilir. Sâhib/arkadaş kelimesinin
çoğulu olan Ashab' ile Sohbet aynı kökten gelir. 'Sohbet' kelimesinin
sözlük anlamı dikkate alınarak Peygamber Efendimizin sohbetinde
bulunan Müslümanlar için 'Ashabve 'Sahâbe' kavramları kullanılmıştır.
Tabii bugünkü tekniklerle, meselâ bilgisayar, cep telefonu, internet,
görüntülü ve sesli cihazlar vs. ile bunlar bayağı gelişmiş bulunmakla
beraber, her zaman 'kalem ve 'kelâm'ın yeri doldurulamaz. Çünkü
öğren- menin en iyi yolu okumak ve dinlemekten geçer. Okunanlar
kalem veya kalem mesâbesinde olan âletlerle yazılmış, dinleme ise
sohbet eden veya ders anlatanın kelâmı ile olmaktadır
Öğrenmenin ve öğretmenin en önemli yollarından olan bu iki unsur,
gözardı edilemeyecek değeri haizdir.