Yasada, anayasanın cebir yolu ile değiştirilmesi şartı vardır. Ama anayasayı değiştirme eylemi siyasal iktidardan geliyorsa, başka cebir yolu aramaya gerek yoktur. Ceza Yasasının koruduğu, Anayasa’nın sadece biçimsel kuralları değil, siyasal ve ideolojik karakteridir. Bu karakterin değiştirilmesi, anayasayı ihlal suçudur. Bu değişikliğin devlet kuvvetlerini kullanarak yapılması, suç kastının saptanması için ayrıca bir hukuksal değere sahiptir.

(‘‘Anayasayı İhlal Suçu’’, Cumhuriyet, 12 Mart 1971)

Anayasa, devletin temel ideolojik felsefesini yansıtır. Her anayasa, yeni bir devlet anlayışı getirir. Toplumun içinde yaşadığı sosyal düzen, çeşitli yollarla değiştirilebilir. Anayasalar, bu değişikliğin yöntemlerini saptar. Sosyal düzen anayasanın öngördüğü yollardan değişirse, Anayasal kurumlar köklü biçimde yerleşirler. Siyasal iktidarlar, anayasanın uygulanması için çalışmaktadırlar. Anayasanın sosyal temelleri ile hukuksal temelleri arasındaki çekişmeyi göremeyenler, ne bu Anayasa’yı, ne de başka bir anayasayı uygulayabilirler.

('Kısır Döngü' 19 Temmuz 1971, Ortam)

Uğur Mumcu