“Tüm bunlar, gelişmiş toplumlarda ölümün ve ölmenin, yaşayanların
ufkundan önceki zamanlarda olduğundan daha fazla çıkarılıp normal
hayatın perde arkasına sürgün edilme- sine katkıda bulunuyor. Hiçbir
zaman insanlar, günümüz gelişmiş toplumlarındaki gibi böyle sessiz ve
hijyenik ölmedi- ler ve yalnızlığı bu kadar teşvik eden toplumsal koşullarda
yaşamadılar.”
Norbert Elias, bu küçük kitabında başyapıtı Uygarlık Süreci’nin izini
sürüyor aslında. Uygarlık sürecinin özgül ve zorlu, soğuk bir yüzüne, ölme
deneyimine eğiliyor.
Elias, ölümün toplumsal tarihinin bir klasiğini, Philippe Ariès’i eleştiriyor
öncelikle. Onun, “geçmiş zamanlarda insanların huzur ve sükûnetle
öldükleri” varsayımını sorguluyor. Elias’a göre modernleşme ve
uygarlaşma sürecinin ıstırapları azaltmada ve ömrü uzatmada kat ettiği
mesafeyi küçümsememek gerek.
Ancak, Ölmekte Olanların Yalnızlığı Üzerine kitabı, modern zamanlarda
ölmenin “sorunlarıyla” yüzleşmekten de geri durmuyor, tam tersine,
buna yoğunlaşıyor. Ölmenin toplumsal yaşamdan “alabildiğine tecrit
edilmesinin” ve “gözlerden saklanmasının” sorunları üzerinde duruyor.
Ölmenin bir insan hali, bir deneyim olduğunu hatırlatan bir eser.