Harput (Elazığ) ve Palu, tarihin eski devirlerinden beri önemli bir yerleşim ve kültür merkezidir. Bu
kültür zenginliklerimizden biri de yetişkinlerin oynadığı oda/seyirlik ve çocukların oynadığı çocuk
oyunlarıdır. Çocuk ve yetişkin oyunları bakımından Palu, ülkemizin en büyük zenginliğe sahip
yörelerinden biridir. Bu zenginlik gücünü oyunların temelinde yatan inanç, düşünce, kültür ve
yüzyıllardır devam eden kadim bir gelenekten almaktadır.
Her çocuk dünyaya gözünü açar açmaz oyun oynamaya başlar. Ve ilk çocukluk yıllarından itibaren de
kendini, çevresini, dünyayı oyun üzerinden tanır ve anlamlandırır. Bilgi ve teknolojinin baş döndüren bir
hızla geliştiği bu yüzyılda geleneksel ve yöresel oyunlarımızın çok hızlı bir biçimde ortadan kalktığı veya
unutulduğu acı bir gerçektir.
Kültürümüze ait bu oyunların tümüyle ortadan kalkmadan önce derlenmesi ve derlenen bu oyunların yine
çocuklarımız tarafından etkin bir biçimde kullanılması en büyük arzumuzdur. Bu eser her geçen gün
kaybolmaya yüz tutan Palu yöresel oyunlarının kayıt altına alınarak hem günümüz hem de gelecek
nesillerin çocuklarına sunulması amacıyla hazırlanmıştır.
Yetişkinler de oyundan hoşlanır, ancak oyunlar çocukların her şeyidir. Çocuklar oyunu eğlenmek için
oynar, fakat oynarken arkadaşlarını, eşyayı, çevreyi, sosyal hayatı ve dünyayı öğrenmiş olurlar.Koşarken, tırmanırken, kovalarken, yaramazlık yaparken birtakım beceriler kazanır ve bu becerilerini
başka alanlarda kullanmaya çalışırlar.
Palu geleneksel seyirlik oyunları yüzyıllarla ifade edilebilinecek oldukça geniş bir zaman dilimi
içerisinde ortaya çıkmıştır. Oyunlar yüzyıllarca kuşaktan kuşağa aktarılmış zaman zaman bazı
değişimlere, kayıplara uğramışsa da halka özgü yanını hep korumuştur. Günümüzde unutulmaya yüz
tutan geleneksel seyirlik oyunlarımız, bir sonraki kuşaklara aktarıldıkça varlığını sürdürmeye devam
edecektir. Bu çalışmanın amacı; geçmiş yıllarda, Palu'da yetişkinler ve çocuklar tarafından oynanan eski
oyunların tespit edilmesi, kayıt altına alınması, tanıtılması ve gelecek kuşaklara aktarılmasıdır.
Palu'da açık ve kapalı mekânlarda, mahalle ve köy odalarında oynanan geleneksel seyirlik oyunlarımızın
tespitinde ve kayıt altına alınmasında bizzat bu oyunları oynayan veya seyreden büyüklerimizden,
yaşlılarımızdan faydalanmaya çalıştık. Derlememizin kaynak kişileri birebir bu oyunları oynayan,
yaşayan, yaşatan ve seyreden büyüklerimiz oldu.
Palu'da geçmişte oynanan ve çoğu unutulmaya yüz tutan ana oyun ve çeşitlemeleriyle birlikte toplam 250
yetişkin ve çocuk oyunu derledik. Yaptığımız bu araştırmada özellikle ortak bir kökten gelen ve müşterek
kültür unsurları taşıyan fakat birbirlerinden farklı coğrafyalarda yaşayan milletlerin çocuklarının
oyunlarında pek çok benzerlikler bulunduğunu müşahede ettik. Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan.
Özbekistan, Türkmenistan gibi Türkî Cumhuriyetlerin çocuk oyunlarında, ebe seçimlerinde ve oyun
tekerlemelerinde yer alan benzerlikler son derece dikkat çekicidir. Aynı benzerlikleri ilimiz merkez ve
ilçeleri dâhil olmak üzere ülkemizin birçok bölgesinde de tespit ettik. Bu çalışma, bu alanda yapılan ilk
sistematik alan araştırması çalışmasıdır. Halkbilimi, folklor, etnografya ve halk edebiyatı açısından son
derece kıymetli bilgiler içermektedir. Bu alandaki araştırmacılarımız için de bir başvuru kaynağı
niteliğindedir. Çocuklar, gençler ve yetişkinlerle yapılan söyleşiler sonucu ortaya çıkarılan bu çalışma,
aynı zamanda bir sözlü tarih denemesidir. Bu kitap, kısaca Palu Tarih ve İdari Yapı kısmından sonra iki
bölümden oluşmaktadır.
Birinci bölüm; oyun ve oyunun tarihi gelişimi, önemi, amacı, oyunda ebc ve ebe seçimi, oyunların
sınıflandırılması, doğal oyuncaklar ve malzemeler, oyun yerleri, oturma odaları ve seyirlik oyunlar. İkinci
bölüm; Palu'da oynanan geleneksel yetişkin ve çocuk oyunları.
Bu oyunları yapılarına, özelliklerine, çeşitlerine, oynama zamanlarına oyun yerlerine, oynayanların
cinsiyetine ve yaşlarına, oyun içinde kullanılan araçların türüne göre bir ayırım yapmadan alfabetik
olarak sıraladık. Kitabımızın sonunda ise metin içinde italik gösterilen Palu ağzına ait kelime ve deyimler
ile birlikte sözlü ve yazılı kaynaklara yer verilmiştir.
Bu çalışma aynı zamanda mahalli bir bölgeye ait bir çalışma olduğu için metin içinde mahalli ağız yani
Palu ağzı ve kelimeleri kullanılmıştır. Palu ağzında Türkî cumhuriyetlere ait pek çok eski Türkçe
kelimelerinin kullanımı yanında birçok bakımından Eski Anadolu Türkçesi özelliklerini de gösterir.

Devamı
Format :Kitap
Barkod :9786058919181
Yayın Tarihi :2023-05-02
Yayın Dili :Türkçe
Orjinal Adı :Palu Yetişkin ve Çocuk Oyunları (Reismli)
Baskı Sayısı :1.Baskı
Sayfa Sayısı :480
Kapak :Karton
Kağıt :Kitap Kağıdı
Boyut :170 X 240
Emeği Geçenler :
Yazar   : Süleyman Yapıcı
Yazar   : Yusuf Bakıcı
İlgili Eserler