Olaylar 1934 y?llar?nda geçer. Olaylar o kadar çok ki, roman? özetlemek bile güç. Kanl? Topraklar?da anlat?lan; i?çilikten fabrika katipli?ine yükselen Topal Nuri?nin, ?eytanca zekas? ve çevirdi?i dolaplar yolu ile zenginlik ve a?al??a ula?ma serüvenidir. Orhan Kemal dörtba?? mamur bir roman daha sunmu?tur Türk toplumuna.

?stanbul?un fakir semtlerinden birinde oturan bir ailenin mensuplar? roman?n belli ba?l? kahramanlar?d?r. Orhan Kemal, bu kadar basit bir mevzuu, son derece büyük bir ustal?kla i?lemi?. Gayet bol konu?malar ve hele Arnavut ?ivesi ile süslenen roman bir solukta okunuyor. Hem de zevkle, merakla.

Gerçekçi edebiyatımızın ölümsüz ustası Orhan Kemal´in gün ışığına çıkmayan günlüklerini ve şiirlerini sunuyoruz. Yaşamını çeşitli sıkıntılar içinde sürdürse bile, hayatının renklerini zaman zaman küçük defterlere doludizgin yazarak, günümüze gelmesini sağlayan bu küçük notlar bugün bizlere ulaşıyor. Bu yazılar yaşamının ilk ve son günlükleri olma özelliğini taşıdığı için tarihsel bir değeri olduğu kadar, yaşadığı dönemi bize yansıtması nedeniyle çok önemli geçmişten gelen belgelerdir. Çetin Altan usta şöyle

Bir küçük burjuva evinin da??l??? çerçevesinde geli?en olaylar üzerine kurulu ?Evlerden Biri?nde, küçük memurlar?n, i?çi k?zlar?n, zor ?artlar alt?nda okumaya çal??an üniversitelilerin, ölüme yakla?m?? emekli ihtiyarlar?n ekmek ve sevda motiflerine ba?l? olarak girdikleri insan ili?kileri ve ya?ama çabalar? vard?r.

x

Bir filiz vard? isimli son roman?m, ?stanbul?luya ?stanbul?u anlat?yor. Çok çok seviyorum bu roman?m?. Yaln?z ben de?il, okuyan herkes seviyor. Ben burada kendi kendimi a?an, yepyeni bir ?mesele? koydum. Ama siz , sizler görmek istemezmi?siniz. Bu da umurumda de?il. En az sizin kadar akl? ba??nda y???nla okuyucum bana benim gibi dü?ündüklerini belirtiyorlar ya, yeter bana bu.

x

Topra?? k?raç, varl?ks?z, i?siz milyonlarca insan, ?stanbul?a ?u ?Ta?? topra?? alt?n? avuntusuyla ko?tu. Ko?uyor. Oysa, ta?? topra?? alt?n san?lan ?u koca ?ehirde her an yüzlerce, hatta gününe göre binlerce irili ufakl?, sert, ac?mas?z olay geçiyor. Romanc?, Anadolu?dan ç?k?p ?stanbul?a ko?an insanlar?n büyük ?ehrin 1950-1960 politika olaylar?na atba?? serüvenlerini ele al?yor. serüvenlerini ele alyyor.

?lk bak??ta okura Gogol?un müfetti??ini hat?rlat?r. Ortak benzerlik; yanl??l???n getirdi?i çeli?me ve ondan do?an güldürünün de?i?ik aç?dan kullan?lmas?d?r. O.Kemal en az Gogol kadar kendi toplumsal düzeninin ele?tirmesini yapmakta, gününün ki?ilerine, siyasal hayat?na ve toplumuna ayna tutmaktad?r.

Sokaklar?n Çocu?u?nun insan? etkileyici bir yönü de Cevdet?in cinsel ya?ant?s?n? yans?tmas?d?r. Soka?a at?lm?? bir çocu?un ekmekten sonra gelen gereksinimini usta romanc? dile getirir. Ama toplumda at?lm?? bir ki?inin bunu da s?cak bir rahatl?kla sürdürmesine ne düzen, ne de düzenin su ba??ndakiler müsaade ederler.

Ad? verilmeyen bir Anadolu kasabas?nda ya?ayan yoksul bir ailenin; din ve görece bir namus bask?s? alt?nda gizli gizli sinema dergileri okuyan, gizli gizli ?ark? söyleyen, gizli gizli k?z arkada?lar?n?n toplant?lar?na giden ve sonra evini b?rakarak film artisti olmak için ?stanbul?a kaçan k?z?n ya?ant?s? anlat?l?yor.

Orhan Kemal çizgisi üzerinde son rastlad???m?z a?k roman?.Yazar bu roman?nda büyük kentin e?lence yerleri barlarda, pavyonlarda çal??an lumpen kad?nlar?n, küçük emellerin, büyük ac?lar üzerine düzen kuran muhabbet komisyoncular?n?n dünyas?na giriyor. Lumpenli?e dü?memek için direnen Nuran?a övgünün roman? da diyebiliriz.

Orhan Kemal direnerek, ortahalliden ?küçük Adam? l??a yuvarlanm?? ki?isinin romanl?k meselesini i?çilerle birle?tirerek onlara kar?? duran d?? dünyaya kar?? kuruyor. Halbuki onun ki?isi, henüz, i?çinin yan?nda, ayn? çevrede olmas?na ra?men i?çi de?ildir. O eski beylik düzeninin özlemini duymakta, roman boyunca dü?ünü görmektedir.

İstanbul’dan Çizgiler, Orhan Kemal’in bibliyografyasında yer almayan tek kitabı, ve de basıldığını göremediği ilk kitabı; ayrıca ünlü yazarın yazdığı son kitabı. Bu kadar ilginç istatistiklere sahip bu şirin kitabı daha ilginç kılan başka bir özellik de, 1964 kışında yazılmaya başlanıp tam 5 yıl sonra, 1969’da bitmiş olması. İlk kez 1971’de, Orhan Kemal’in ardından bir anı kitabı olarak basılmış; basılmış basılmasına ama ünlü yazarın bibliyografyasında her nedense yerini alamamış. Oysa, tam bir Orhan Kemal

x

x

Nilüfer erkenden uyanıyor, içinde bir sevinç, bir sevinç... Uzun uzun yıkandıktan sonra geçiyordu ayna karşısına. Taranıyor, taranıyor, taranıyordu. Suat'a güzel, çok güzel görünmemek için zavallı saçlarını ne hallere sokmuyordu! Yandan ayırıyor olmuyor, bozup ortadan ayırıyor olmuyor, arkaya tarıyor olmuyordu. Esasta oluyordu tabii... Saçlarını hangi biçimde tarasa yakışıyor, her tarayışta bambaşka bir güzellik alıyordu ama içine sinmiyordu. Güzel, çok güzel olmalı, Suat bu güzellik karşısında kendini kayb

x

Toplumsal çeli?kiler roman boyutlar? içinde belirgindir. Kemal?in ustas? Muhsin, yer yer konu?malar?yla olaylara ???k tutmaktad?r. Kemal?e ?dü?ün ki insanlar?n hiçbiri isteyerek h?rs?z, cani, serseri ve rezil olmaz? sözleriyle, insanlar?n i?ledikleri suçlar?n?n nedeninin toplumsal yap?n?n özünden geldi?ini vurguluyor. Toplumsal yap?n?n bozuklu?u ki, ya?amak u?runa karde?i karde?e dü?man etmektedir. Muhsin Usta okuyan, sorunlar? temelde çözümleyici bilinç düzeyine eri?mi? bir emekçidir. Sevmenin salt bir kad

x