Cenab Şahâbeddin, 1917-1918 yılları arasında Tasvir-i Efkâr gazetesi hesabına yapmış olduğu Avrupa gezisi gözlemlerini içeren Avrupa Mektupları'nda Sofya, Bükreş, Berlin, Viyana, Peşte, Potsdam gibi Avrupa şehirlerinde insana, hayata ve hayatın algılanış biçimine dair gözlemlerine yer verir. Tam da Batı'nın Doğu'da bir "mesele" olarak ele alınmaya başladığı dönemlerde yazılmış olan Avrupa Mektupları, yalnızca bir Osmanlı aydınının gözünden Avrupa ve Avrupalının neler ifade ettiğinin bir belgesi olmakla kalm

Özdeyişler, yazarı ya da söyleyeni belli olan, bir ya da bir kaç cümleden oluşan özlü sözlerdir. Atasözüne benzer, ama atasözünden yazarının ya da söyleyeninin bilinmesi bakımından ayrılır. Özdeyişler de, tıpkı atasözleri gibi yazarının dünya görüşünü, yaşam felsefesini, güncel ya da genel konulardaki duygu ve düşüncelerini yansıtır. Cenab Şahâbeddin'in Tiryâki Sözleri adlı eseri, yazınımızda ilk ve klasikleşmiş özdeyiş derlemelerinden biridir.

XIX. yüzyıla kadar Türk yazınında gezi tü- rünün pek zengin bir birikimi olduğu söylenemez; ancak bu yüzyılın son çeyreğinde pek çok gezi yapıtı yayımlanmıştır. Cenab Şahâbeddin'in görevli olarak gittiği Hicaz ve Mısır yolculuğunu canlı gözlemlerle anlattığı Hac Yolunda, gezi yazınımızın seçkin örnekleri arasındadır. Yazar bu kitabında gezip gördüğü yerleri yalnızca bir gezgin gözüyle ve yüzeysel olarak değil, tarih, coğrafya ve insan boyutlarıyla, örnek sayılacak bir düzsöz ustalığıyla anlatmaktadır.