Aydınlanma denen şey her ne ise, karanlığı fark etmek, karanlığı önemsemek, karanlığı kabul etmek olmalı. Tünelin sonundaki ışık, karanlık olmasa, kör ederdi. Bize başkalarıyla, durumlarla, olaylarla savaşıyoruz gibi gelse de, aslında sadece aynadaki suratla, kafanın içindekiyle savaşırız. Bizden başka kimsenin görmediği, duymadığı anlamadığı uğruna savaşırız. Tünelin karanlığı da, sonundaki ışık da bizden bağımsız hiçbir şeydir. Bir düzenin yansımasında ya da yassılığında bütün olası sahteliklerin ve sahte