Şüphe etmeyen birey dogmalara, şüphe etmeyen toplum genel kanaat ve inançlara, şüphe etmeyen siyaset de zulüm ve sömürüye teslim olur. Tüm bu putların alaca karanlığından azade olmak, şüphenin muhalefetinde yinelenmek, yenilenmek ve dirilmekle imkân dâhiline girer. Adem-i muhalefet (muhalefetsizlik), şüphesiz siyasete sorgusuz itaat, kesin ve keskin inançlara teslimiyettir. Bu bakımdan muhalefet, zıtlıkların birbiriyle çatışmasından neşet eden adalet ve hakkaniyetin, ancak onunla temini mümkün olan doğurgan

Osmanlı imparatorluğu´nun klasik ve yenileşme dönemlerinde cereyan eden yöneten-yönetilen ilişkisini Türk sosyal bilimler literatüründe mümtaz bir yere sahip olan Prof. Şerif Mardin´in yaklaşımları çerçevesinde inceleyen bu çalışmanın ilk baskısı yaklaşık altı yıl önce yayınlanmıştı. Geçen süre içinde, dünya ölçeğinde eskisiden daha bir hızla etkisini gösteren küreselleşme ve Türkiye´nin kendi iç siyasal ve toplumsal dinamikleri, siyasal ve idari yönetimin özgürleştirilmesi ve özellikle de yöneten-yönetilen