Troçki'nin Türkiye'de başlayan, sonra Avrupa'ya ve Meksika'ya kadar uzanan sürgün yıllarında ürettiği eserler onun büyük bir teorisyen ve düşünür olduğunu göstermiştir. Ama bir de göz ardı edilen pratikçi, devrimci taktik ustası, örgütçü Troçki vardır. Lenin dönemindeki Troçki tam da dost düşman tarafından bu gözle görüldüğü için, sınıf mücadeleleri tarihinin en üst aşaması olan Komünist Enternasyonal'in bu dört kongresinde de partinin manifestosunu ve diğer birçok önemli belgesini yazma görevi Troçki'ye ve