İslam düşünce tarihinde Kur'an'ı anlamaya yönelik çabalar, Kur'an'a farklı yaklaşımların ortaya çıkmasına yol açmıştır. Genel anlamda aklın, bilgi elde edilmesini sağlayan bir vasıta olduğu konusunda İslam âlimleri ittifak halinde olmuşlardır. Ancak varlığı, olayları, dinî meseleleri ve dinî hükümleri kavrama konusundaki aklın gücüne bakışları farklılık arz etmiştir. Aklı mutlak bilgi kaynağı kabul eden Mu'tezile, aklı nasslar karşısında bir hakem konumuna getirmiş ve nassları fazlaca te'vil etmiştir. Mu'te

İbn Teymiyye, ya kendisine sıkı sıkıya bağlı, fikirlerini mutlak doğru kabul eden takipçileri tarafından yüceltilmiş ya da onun görüşlerine muhalif bazı çevrelerce acımasızca eleştirilmiş ve fikirleri değersiz sayılmıştır. Bu durum onun düşüncelerinin her yönüyle, objektif bir şekilde incelemeye tabi tutularak ortaya konulmasının gerekli olduğunu göstermektedir. Günümüzde ortaya çıkan radikal selefî yapılar, hala İbn Teymiyye düşüncesi ve onun etkisinde kalmış düşünürlerin görüşlerine referansla dinî meşrui

İslam mezheplerinin görüşleri kendilerini temsil eden âlimler sayesinde anlaşılabilmektedir. Mûtezilî âlim Câhız, Abbâsi Devleti'nin ilmî ve kültürel açıdan çok zengin olduğu ve siyasî otoritenin farklı mezhepsel eğilimler gösterdiği dönemlerde bir asra yakın bir hayat sürmüştür. Dönemin ilmî ve siyasî tartışmaları hakkında fikirler ortaya koymuş, yüzlerce eser kaleme almış ve devlet adamları ile yakın temas halinde olmuştur. Mûtezile'nin yedinci tabaksından olan Câhız, dönemindeki Mûtezilî düşüncenin en bü