Deleuze’ün Vincennes Üniversitesi’nde Foucault üzerine verdiği derslerin ilk kısmını “Bilgi”, ikinci kısmını “İktidar” adı altında yayımlamıştık. Deleuze, Foucault’nun düşüncesini bilgi, iktidar ve özneleşme olmak üzere üç eksenli bir düşünce olarak okuyacağını bize daha en başından söylemişti. Mesele yalnızca bu eksenlerin birinden diğerine nasıl geçildiği olsaydı, derslerin “Özneleşme” adını taşıyan bu üçüncü kısmı, bir düşünürün entelektüel biyografisinin son cildinden ibaret kalabilirdi. Ama Deleuze, bu

Gilles Deleuze, Vincennes Üniversitesi’nde Foucault üzerine verdiği derslere 1985 yılının sonuna doğru, ona göre Foucault’nun düşüncesinin üç temel ekseninden ilki olan “bilgi”den başlamıştı. Derslerin 1986 yılının başına denk gelen bu ikinci kısmında ise, Deleuze ikinci eksen olan “iktidar”ın düşünce ve pratikteki süreksizlikler, dolambaçlar, kırılmalar, çarpışmalar, geri dönüşler, sıçrayışlarla kıvrımlanmış olan bir haritasını sunuyor. Deleuze, ilk kısımda daha Foucault’da bilgi alanını analiz ederken, b

“Deleuze’ün Bergsonculuğu, her şeyden önce, dünyayı unutmaya dayalı umutsuz felsefelere karşı yaşamla kavramı birleştirmeye yönelen sevinçli felsefeler yaratmaya çağrıdır. [...] Deleuze’ün felsefe tarihçiliği, olumlayıcı felsefeye bir övgü, bu yönde felsefe yapmaya bir çağrıdır. Deleuze’ün yorumlarının gösterdiği gibi, aynı bileşenler, Bergson’da kesin felsefeyi, Spinoza’da bilgeliği, Nietzsche’de ‘şen bilgi’yi ortaya çıkarmak için farklı düzenlemelerle yeniden bir araya gelirler. Ama Deleuze’ün felsefe tar

Spinoza: Düşüncenin Hızları Aralık 1980'den Mart 1981'e kadar verilen 15 derslik bir seminerdir. 31 Mart 1981 oturumunun bu bölümünde Deleuze ilk olarak, Spinoza üzerine daha önceki seminerlerde değindiği meseleleri derinleştirdiği gibi farklı sorunları da gündeme getirir. Spinoza seminerlerinin sonuncusu olan bu oturumda Deleuze; kesinlik durumları, üçüncü tür bilgi, eyleme ve bilinç gücü, vb. kavramlar üzerinden kendi Spinoza alımlamasını şenliğe dönüştürür. Aynı zamanda bu seminer, Deleuze'ün resim üzeri

Nietzsche, Deleuze'ün yeni bir düşünce imgesi yaratma idealinin, Spinoza ve Bergson'la birlikte temel dayanaklarından biridir. 1965'te yayımlanan bu kitap, anlaşılır diliyle hem Nietzsche'nin delilik ve ihanet tarafından gölgelenen felsefesini tekrar keşfetmeye olanak tanıyor hem de Deleuzecü yeni düşünce imgesine ilişkin ipuçları sunuyor. Ayrıca Nietzsche'nin temel kavramlarına ilişkin yanılsamaları eleştirel bir okumayla gidermeye çalışıyor: Bengi dönüş aynının tekrarı değil, olumlananın geri dönüşüdür; g

"Akıl bir süreç olarak politiktir. Bu bir sitede olduğu kadar başka gruplarda, örneğin küçük gruplarda veya bende, yalnızca bende de olabilir. Psikoloji veya desteklenebilir tek psikoloji, bir politikadır, çünkü ben daima kendi kendimle insani bir ilişki kurmak zorundayım. Psikoloji yoktur, bir ben politikası vardır. Metafizik yoktur, bir varlık politikası vardır. Bilim yoktur, bir madde politikası vardır, çünkü insan maddenin de yükümlülüğünü sırtlanır. Hatta hastalığın da: onu yenemediğimiz durumda onu ‘

Sinemaya yoğunlaştığı çalışmasının bu ikinci cildinde Gilles Deleuze, ilk ciltte (Sinema I: Hareket-İmge) Peirce'ten esinlenerek geliştirdiği sinemaya özel göstergeler tablosunu sinemada ortaya çıkan yeni kavramsal pratiklerin izini sürerek tamamlıyor. Bunun için, 2. Dünya Savaşı öncesi sinemayı karakterize eden eylem temelli sinemadan farklı, duyu-motor zincirinin koptuğu ve bu sayede zamanı dolaysız bir şekilde sunma kapasitesine kavuşan yeni bir imge türü ayırt ediyor. Deleuze'ün zaman-imge kavramıyla ka

Ama insanlar sadece bununla kalmazlar; hayata karşı kin ve utanç duyan insan, giderek ölüme daha çok tapan, despot ile kölenin, papaz, yargıç ve askerin kutsal birliğini oluşturan, daima hayatın ensesinde, onu sakatlayan ya da yavaş yavaş öldüren, yasalarla, mallarla, görevlerle, imparatorluklarla onun üstüne çullanan ya da boğmakla uğraşan özyıkım içindeki bir insan: İşte Spinoza´nın dünyaya koyduğu tanı, evrene ve insanlığa ihanet. (Arka Kapak)

İlk kez 1968'de yayımlanan Fark ve Tekrar, Gilles Deleuze'ün doktora çalışmaları kapsamında kaleme aldığı iki tezden biri. Deleuze'ün hepsi Türkçede halihazırda yayımlanmış olan Hume, Bergson, Nietzsche, Kant ve Sacher-Masoch monografilerinden sonra yayımladığı bu kitap halen pek çokları tarafından Deleuze'ün özgün felsefi duruşunu ve tarzını yansıtan ve daha sonraki çalışmalarına yön veren başyapıtı olarak değerlendiriliyor. Fark ve Tekrar Deleuze'ün farkın düşünürü olarak anılmasına neden olacak argüman

"Bu kitap çağdaş felsefenin en yararlı kitabı haline gelecektir, çünkü okuru sayaçlarını sıfırlamaya, ve düşüncenin durmadan daha çok beslendiği kaos karşısında, kendi "zar atımını" denemeye çağırıyor. Düşünceyi, direniş gücünün en güvenilir göstergesi olan şen ciddiyetiyle kendi sınırlarına doğru götüren, açık, yoğun ve zor; bizatihi açıklığı, çembersi mantığı, sarmal gelişimi yüzünden zor bir kitap." -Raymond Bellour- (Magazine Litteraire) Tadımlık 1. Bir Kavram Nedir? Basit kavram yoktur. Her kavramı

Yirminci yüzyılın özgün düşünürleri Deleuze ve Guattari'nin, ortaya koydukları düşünce sistemini Kafka'nın hizmetine sundukları Kafka: Minör Bir Edebiyat İçin başlıklı bu klasikleşmiş çalışma yasaya, suçluluk duygusuna, kaygıya, içselliğe, alegorilere inanmayan, "minör" edebiyatın politik, kolektif ve dilsel gücüyle devrimcileşen bir Kafka'yı kavramamızı sağlıyor. Deleuze ve Guattari, bugün eserlerinin her biri birer başyapıt niteliği taşıyan ve sistem eleştirisi denilince ilk akla gelen yazarlardan biri o

Deleuze, dostu Michel Foucault'nun ölümünden sadece bir yıl sonra Vincennes Üniversitesi'nde verdiği derslerde onun düşüncesinin sistematik bir yeniden değerlendirmesine girişti. Deleuze'ün Foucault'nun düşüncesini başından sonuna kadar bilgi, iktidar ve arzu olmak üzere üç eksenli bir düşünce olarak okumayı önerdiği bu dersler, 1985 yılının Ekim ayında başlayıp 1986 yılının Mayıs ayına kadar sürdü. Deleuze'ün önerisinden yola çıkarak Bilgi başlığını verdiğimiz bu ilk sekiz ders, Foucault'da bilginin iki k

Hayatı kuşatan göstergelerin değeri nedir? Duyumsanabilir göstergelerin bellekle ilişkisi nasıl kurulur? Sanat göstergeleri nasıl açıklanır? Göstergeleri yorumlamak nasıl mümkün olur? Proust'un başyapıtı Kayıp Zamanın İzinde'nin peşinden giderek kendimizi ister istemez içinde bulduğumuz bir göstergeler ağına, derin bir okumaya ve sanatın dışarıya, okura açılmasıyla sanatçının gözünün gördüğüne daha da yaklaşıyoruz. Deleuze, bir sanat yapıtının keşfinin olanaklarına ulaştırıyor okuru ve bunu yaparken de

Yirminci yüzyılın ikinci yarısında kendilerine özgü fikirleriyle öne çıkan iki filozof: GillesDeleuze ve FélixGuattari. Çek asıllı büyük yazar: Franz Kafka. Felsefe tarihinde önde gelen bu iki ismin, edebiyat tarihine mektupları, öyküleri ve romanlarıyla damgasını vuran bu yazar ve onun ortaya koyduğu minör edebiyatı hakkında kaleme aldıkları eser: ?Kafka: Minör Bir Edebiyat İçin". Çek asıllı bir Yahudi bir yazar olan Kafka, kendi yersizyurtsuzlaşması içinde yazmaya çabalar. Fakat kullandığı dil, Çekçe ve

Bu kitap Gilles Deleuze'ün Kant üzerine derslerinin deşifresinden hareketle vücut bulmuş olsa bile bir öğretmenin öğrencilerine belli bir dersi anlatmasından çok daha öte bir kavrayışı ortaya çıkarır. 1978'te Vincennes'deki seminerlerinde Deleuze dinleyicilerini (ve şimdi okurlarını) bir düşünme sürecine katılmaya davet eder; bu Kant'ı anlatmaktan çok, Kant'ın ritmini yakalamaya dair bir süreçtir. Böylece, üzerine çöken sisin dağılması suretiyle Kant'ın şaşkınlık verici mimarisini görmek mümkün olacaktır.

Deleuze felsefesinin Türkçe'deki yayılımı sürüyor. Ağırlıklı olarak Lewis Carroll'ın yapıtı üzerinden yüzey ve derinlik mefhumlarının tartışıldığı Anlamın Mantığı Deleuze'ün doktora tezi olarak sunduğu Fark ve Tekrar?la birlikte kendi özgün felsefesini doğrudan ortaya koyduğu en önemli yapıtlarından biri olarak kabul edilir. Yayınlandığında Lacan ve çevresini, özellikle de, kitabın yayınından hemen sonra Deleuze'ün birlikte felsefe yapmaya başlayacağı Lacan'ın öğrencisi Félix Guattari'yi derinden etkileyen

Deleuze'ün politik bir düşünür olduğunu reddetmek için en sık başvurulan strateji, onun Marx'la olan ilişkisinin dışsal bir ilişki olduğunu öne sürmektir. Oysa bu derlemedeki bütün katkılar, bu iki düşünür arasındaki ilişkiyi doğrudan onları oluşturan bir parça, bir eğilim olarak ele alır. Böylece Marx, Deleuze'ün kavramsal makinesine ancak Anti-Ödipus'la dâhil olan bir eklenti olmaktan çıkar; Deleuze'ün üretimin üretimine dayalı yeni materyalizminin soybilimindeki bir düğüm haline gelir. Deleuze ise düşünc

Deleuze'ün imgelerin ve göstergelerin sınıflandırmasına ayırdığı iki ciltlik "sinema" çalışmasının ilki olan Hareket-İmge (ikinci cilt: Zaman-İmge) ağırlıklı olarak Amerikalı göstergebilimci C. S. Peirce'ün ve özellikle Fransız filozof Bergson'un tezlerine dayanıyor: "Hareket şimdidir, katetmenin edimidir." 20. yüzyılın hemen başında, sinemanın ortaya çıkışıyla birlikte sanatta, bilimde, felsefede yoğun olarak etkisini hissettiren hareket düşüncesi, esas olarak hareketi ayrıcalıklı anlarla değil, herhangi b

Deleuze ve Guattari, 68 Mayısının yenilgisini yaşamış yazarlardı. Ve 68 sonrası dünyayı sıklıkla çölsü bir döneme benzetmişlerdir : varolan dünyayı değişmez olarak tanımlayan, ve başka bir dünyayı vaat eden fikirleri olumsuzlayan karşı-devrimci, olay-sız bir zaman. Yine de umutsuzluğa düşmediler ya da bir nostaljinin peşinde koşmadılar. Bunun yerine, 68 Mayısının yenilgisi ardından bir taze havanını arayışındaki ilk önemli kitaplardan biri olan Anti-Ödipus'u kaleme aldılar. İkili bir strateji önerir bu kita

Deleuzee göre felsefe tıpkı bilim ve sanat gibi bir yaratım disiplinidir. Filozofun işi kavramlar yaratmaktır, bunu yaparken yeni sözcükler türettiği olur, kimi zaman da kullanılagelen yerleşik sözcükleri, terimleri düşüncesinin akışına göre eğip büker. Zaten her kavram bir kıvrımdır, düşüncenin katlanış biçimlerini değiştiren yeni bir güzergâhtır. O zaman; felsefe, sanat ve bilim, karşılıklı yankılanma ilişkileri ve değiş tokuş ilişkileri içine girerler, ama her defasında öze ilişkin sebeplerle. Kendi evr