Kazakistan’ın Farab şehrinde doğan Farabi (872-950), İslam’ın altın çağı olarak nitelendirilen bir dönemde yaşamış filozof, bilim insanı, gökbilimci, mantıkçı ve müzisyendir. Siyaset felsefesini İslam’la birleştirmeye çalışan ilk isim olmuştur. Ayrıca felsefe ve mantık çalışmaları sayesinde Aristoteles’ten sonraki en büyük felsefi otorite olarak kabul edilmiş ve “İkinci Üstat” olarak anılmıştır. Farabi, Aristoteles ve Platon’un klasik siyaset geleneğini yeniden canlandırabilmesi ve onu İslam’ın dinî ilkeler

Farabi, mükemmel bir topluma gidişin önündeki taşları görmemiz için âdeta kendi gününden bugüne seslenir: “Mala mülke tapan insanların bunları istemedikleri yanılgısına düşülür ve erdemli oldukları sanılır. Bu nedenle onlara güvenilir ve onlara karşı önlem alınmaz. Onlardan ne korkulur ne de şüphe edilir. Bu arada gerçek niyetleri gizlenir ve yaşam tarzları ilahi bir yol olarak gösterilir. Dışarıdan bakınca onların dünya nimetinde gözlerinin olmadığı sanılır. Büründükleri görünüm saygı görmelerine, onlara s

Fârâbî, Yunan tarzında yapılan İslam felsefesi geleneğinin en önemli temsilcilerinden biri olarak, kendinden sonraki filozoflar üzerinde (örneğin İbni Sina, İbni Tufeyl) son derece belirleyici etkiler bırakmıştır. Özellikle “medeni siyaset” şeklinde adlandırılması uygun düşen geleneğin başlatıcısı ve en önemli temsilcisidir. Onun sisteminin, öğretisinin, özellikle siyaset teorisinin mümkün olduğu kadar derinliğine ve genişliğine bilinmesi, son ve en önemli eseri kabul edilen İdeal Devlet’te ileri sürdüğü gö

İradi şeyleri, yani ahlak ve politika bilimlerini ihtiva eden insan felsefesi, amelî felsefe veya ilm-i medenî, Fârâbî’nin temel ilgi alanlarından biri ve belki de en önemlisidir. Daha önce Fusûlü’l- Medenî olarak neşredilen Fusûlün Müntezea yani Seçilmiş Fasıllar, filozofun bu alanın temel meselelerine tahsis ettiği mühim bir eserdir. Kitabın konusu insanın yetkinliği, bu yetkinliği mümkün kılan bireysel ve toplumsal şartlar ve durumlar, yani ahlak ve politika; amacı, şehirlerin yönetiminde, mamur edilmesi

İslâm âleminde, ilk olarak, hakikî felsefeyi en iyi bir şekilde anlayıp yayan ve bundan dolayı, bütün dünyanın kabul ettiği üzere, kendisine, Aristo’nun "ilk öğretmen" sayılmasına karşılık, ikinci öğretmen "el-muallim-üs-sânî" lâkabı verilmiş olan Fârâbî (874-950) Adnan Adıvar’a göre: "Her vakit, fikir mülkünde bir hükümdar gibi yaşamıştır. Tabiat zenginliklerinin ortasında fakir bir hayat geçiren Fârâbî, muasırlarının büyük bir ekseriyetine hitap edememiş, ahlâkî ve siyasî talimlerinde bu dünyayı alakadar

Fârâbî'nin Eflâtun'dan aktardığı düşünülen hikmetlerden oluşan bu kitap, bu iki filozofun "insan idare etme sanatı" hakkındaki düşüncelerini içermektedir. Her ne kadar yüzyıllar önce yazılmışsa da günümüzde geçerliliğini koruması, bu hikmet damlalarının insana dair oluşu sebebiyledir. Siyasi ve beşerî bilimlerle ilgilenenlerin deneyimledikleri olgular içeren cümleler, bizlere daha olgun bir insan olmakla beraber iyi bir idareci ve iletişimci olabilmenin bazı püf noktalarını vermektedir. İnsanın değişimine,

Elinizdeki çalışmada, Fârâbî'ye nispet edilen ama aidiyeti tartışmalı olan Uyûnu'l-Mesâil'in karşılaştırmalı bir tercümesi yapılmıştır. Tabiat ve ilahiyata dair meseleleri ihtiva eden bu risale, bilginin kısımlandırılması konusuyla başlar. Kâinatın ve insanın yaratılışı, mümkün varlık ve Mutlak Varlık'ın isimlerinin nitelikleri, mevcudatın varlık buluşu, İlk Akıl ve arazları, anasır-ı erbaanın maddeye etkisi gibi temel felsefi meselelere değinerek ruh ile ilgili bahisle nihayete erer. Uyûnu'l-Mesâil küçük h

Her biri yoğun felsefi ve varlık problemini içeren faslardan oluşan elinizdeki metin varlık-mahiyet ayrımı ile başlar, bu ayrım temelinde zorunlu-mümkün varlık ayrımı yapılır, Zorunlu Varlık'ın birliği ispatlanır; Zorunlu Varlık'ın bilme keyfiyeti mutat Meşşâî doktrine göre açıklanır; bilgi temelli yaratma açıklaması yapılır; Tanrı'nın varlığına dair burhan-ı innî ve limmîden bahsedilir; ruh-beden düalizmi temellendirilir; nefsin güçleri görece ayrıntılı olarak ele alınır; vahiy ve mucizenin mutat Meşşâî aç

Mevcutların İlkeleri olarak da adlandırılan es-Siyâsetü'l-Medeniyye, Fârâbî'nin felsefi sistemini ve bu sistemin Tanrı, evren ve insana ilişkin temel öğretilerini yansıtan kurucu ve kuşatıcı bir metindir. Sonraki yüzyıllarda irdelenip detaylandırılan zat-sıfat ilişkisi, âlemin yaratılışı, Tanrı'nın bilgisi, haşrin mahiyeti, vahiy ve nübüvvetin tahayyülle ilişkilendirilmesi ve nefsin bireyliği gibi derin felsefi-teolojik meselelerin birçoğu köklerini bu eserde bulur. Bu eserde bulduğumuz sistem sadece evreni

Düşünmek ruhun kendi kendiyle konuşmasıdır... Türk bir ailenin çocuğu olarak bin yüz elli yıl önce dünyaya gelen ve hayatı boyunca müzik, felsefe, botanik, matematik ve mantık alanında sayısız eserler kaleme alan Farabi, ilim ve düşün dünyasında öğretmen kabul edilen Aristoteles'ten sonra ikinci öğretmen kabul edilmiştir. Sadece filozofları değil, sayısız bilimadamını da derinden etkilemiş, akımların ve icatların ilham kaynağı olmuştur. Varlıklı bir ailenin ferdi olarak saraya yakın olmasına rağmen siyasi i

Erdemli Şehir, tam adıyla Erdemli Şehir Halkının Görüşlerinin İlkeleri, İslam felsefesinin kurucu filozofu olan Farabi'nin Tanrı, evren ve insana ilişkin gözden geçirilmiş son düşüncelerini içeren bir eserdir. Bu eserin İslam'da felsefî düşüncenin çerçevesini, problem alanlarını ve ana temayüllerini belirleyen kurucu bir metin olduğunu söyleyebiliriz. Dolayısıyla Erdemli Şehir Farabi'nin tesis ettiği şekli ile klasik İslam felsefesinin neredeyse bütün ilgi alanlarını ifade eden son derece önemli bir kitaptı

Kitâbü'l-Mille/Din Üzerine, Fârâbî'nin felsefi sisteminin merkezî meselelerinden biri olan din konusuna tahsis edilmiş bir çalışmadır. Fârâbî, kitabın başlığında geçen mille kelimesinin din kelimesiyle nerdeyse aynı anlamı verdiğini belirtse de, din lafzını sadece bu eserinde değil diğer eserlerinde de hemen hemen hiç kullanmaz. Çünkü dinden farklı olarak mille, özellikle, din dediğimiz inançlar ve ameller manzumesini şartlara göre takdir edip belirleyen insana işaret eder. Bu da bize, sadece erdemli dinler

Farabî (870-950): Türk-İslam filozofu, gökbilimci, müzisyen. İslam'ın Altın Çağ'ının en önemli isimlerden biridir. Farabî yükseköğrenimini Bağdat'ta tamamladı, zamanın ünlü bilginlerinden ders aldı. Aristoteles'in ve Platon'un eserlerini inceledi, bu iki filozofun felsefelerini İslam'la bağdaştırmaya, bu sayede İslam dinine felsefi bir nitelik kazandırmaya çalıştı. Felsefeye mantık ile başlayıp metafizik üzerinde durdu; felsefenin dil, siyaset, doğa, zihin ile ilgilenen dallarında eserler verdi; müzik aletl

Farabî (870-950): Türk-İslam filozofu, gökbilimci, müzisyen. İslam'ın Altın Çağ'ının en önemli isimlerden biridir. Farabî yükseköğrenimini Bağdat'ta tamamladı, zamanın ünlü bilginlerinden ders aldı. Aristoteles'in ve Platon'un eserlerini inceledi, bu iki filozofun felsefelerini İslam'la bağdaştırmaya, bu sayede İslam dinine felsefi bir nitelik kazandırmaya çalıştı. Felsefeye mantık ile başlayıp metafizik üzerinde durdu; felsefenin dil, siyaset, doğa, zihin ile ilgilenen dallarında eserler verdi; müzik alet

Farabî (870-950): Türk-İslam filozofu, gökbilimci, müzisyen. İslam'ın Altın Çağ'ının en önemli isimlerden biridir. Farabî yükseköğrenimini Bağdat'ta tamamladı, zamanın ünlü bilginlerinden ders aldı. Aristoteles'in ve Platon'un eserlerini inceledi, bu iki filozofun felsefelerini İslam'la bağdaştırmaya, bu sayede İslam dinine felsefi bir nitelik kazandırmaya çalıştı. Felsefeye mantık ile başlayıp metafizik üzerinde durdu; felsefenin dil, siyaset, doğa, zihin ile ilgilenen dallarında eserler verdi; müzik aletl

Farabi (ö. 339/950) İslam dünyasında mantık bilimine en fazla vurgu yapan filozoflardan biridir. Filozof, felsefenin diğer alanlarında olduğu gibi mantık alanına dair de kendine özgü bir telif ve metin inşası tarzı ortaya koymuştur. Bu durum, gerek selefi Aristoteles, gerekse halefleri İbn Sînâ ve İbn Rüşd'ün aynı alanlara ilişkin eserleri ile mukayese edildiğinde daha iyi anlaşılmaktadır. Farabi Kategoriler'de ilk defa Aristoteles tarafından ortaya konulan kategoriler teorisini, Retorik'te ise yine ilk def

Farabi (870-950): Türk-İslam filozofu, gökbilimci, müzisyen. İslam'ın Altın Çağ'ının en önemli isimlerden biridir. Farabî yükseköğrenimini Bağdat'ta tamamladı, zamanın ünlü bilginlerinden ders aldı. Aristoteles'in ve Platon'un eserlerini inceledi, bu iki filozofun felsefelerini İslam'la bağdaştırmaya, bu sayede İslam dinine felsefi bir nitelik kazandırmaya çalıştı. Felsefeye mantık ile başlayıp metafizik üzerinde durdu; felsefenin dil, siyaset, doğa, zihin ile ilgilenen dallarında eserler verdi; müzik aletl

Farabi (870-950): Türk-İslam filozofu, gökbilimci, müzisyen. İslam'ın Altın Çağ'ının en önemli isimlerden biridir. Farabî yükseköğrenimini Bağdat'ta tamamladı, zamanın ünlü bilginlerinden ders aldı. Aristoteles'in ve Platon'un eserlerini inceledi, bu iki filozofun felsefelerini İslam'la bağdaştırmaya, bu sayede İslam dinine felsefi bir nitelik kazandırmaya çalıştı. Felsefeye mantık ile başlayıp metafizik üzerinde durdu; felsefenin dil, siyaset, doğa, zihin ile ilgilenen dallarında eserler verdi; müzik aletl

Fârâbî, mantığa başlamak için gerekli olan hazırlık aşamasında, beş tümel ve aralarındaki ilişkilerin incelendiği Eisagoge bahislerini yeterli görmez; buna ek olarak lafız ve lafız türleri, tasdik çeşitleri, kıyas ve kıyasa dayalı sanatlar, mantık-gramer ilişkisi ve lafızların delaleti gibi birtakım konularla, önce-sonra, bizzat-bilaraz, küllî-şahsî gibi birtakım kavramların da öğrenciye tanıtılmasını öngören daha kapsamlı bir hazırlık eğitiminin gerekli olduğunu düşünür. Bu kitapta Farabi'nin bu konulara t

Farabî (870-950): Türk-İslam filozofu, gökbilimci, müzisyen. İslam'ın Altın Çağ'ının en önemli isimlerden biridir. Farabî yüksek öğrenimini Bağdat'ta tamamladı, zamanın ünlü bilginlerinden ders aldı. Aristoteles'in ve Platon'un eserlerini inceledi, bu iki filozofun felsefelerini İslam'la bağdaştırmaya, bu sayede İslam dinine felsefi bir nitelik kazandırmaya çalıştı. Felsefeye mantık ile başlayıp metafizik üzerinde durdu; felsefenin dil, siyaset, doğa, zihin ile ilgilenen dallarında eserler verdi; müzik alet