“Geleneksel devletten tevarüs eden kişizade imtiyazları modern devlet düzeninde de yeni hal ve renkler alarak varlığını sürdürdü. Geleneksel devlet yerine ikame edilen modern devlet düzeninde de iktidar ve iktidarın nimetleri belli bir zümre ile paylaşıldı, muhalifler zaman zaman idam edildi ve malları hazineye aktarıldı. Öyle ki geleneksel devletin doğrudan ve çoğu zaman sorgusuz yaptığını modern devlet dolaylı ve sorgulu yaptı. Bu durum, ‘İktidarın Ruhu’ olarak tanımlandı.”

Prof. Dr. İlhami Yurdakul’dan, kültür ve medeniyetimizin “mim” süzgecinden geçirildiği yepyeni bir kültür tarihi çalışması: Bir Harf Bir Medeniyet: Mim Kitabı. Yurdakul, yazının tarihinden başlayarak genelde medeniyetleri özelde ise Türk-İslam medeniyetini “mim” harfi sembolizmi üzerinden adeta resmediyor. Sanattan edebiyata, siyasetten tasavvufa, sözlü kültürden bürokrasiye, mistisizmden rüya tabirlerine, medreseden mektebe, ebced hesabından musikiye ve gizli teşkilatlara kadar hemen her alanda kullanılan

Modernleşme ve endüstrileşmeyle beraber okyanusların, denizlerin ve nehirlerin tanrıçaları gibi pınarların tanrıçaları ve perileri de geri plana itildi. Müslümanların da arkalarında bir çeşme bırakıp dünya durdukça hayır duası alma algılarında belirgin bir zayıflama oldu. Buna paralel olarak Müslümanlar daha az çeşme yaptırdı. Dolayısıyla çeşmelerin başında daha az sevap meleği hayır sahiplerine sevap yazmaya başladı. Modernleşme ve endüstrileşmeyle birlikte geleneksel şehirlerin kalıpları ve şehirlerde yaş

Osmanlı İmparatorluğunun III. Selim ile başlayıp II. Mahmud ile devam eden reform devrinde, şeyhülislâmın yetki ve sorumluluk alanı genişledi. İlmiye teşkilâtı, ilk kez tüm birimleriyle hiyerarşik olarak şeyhülislâmın başında bulunduğu bir teşkilât yapısına kavuştu. Böylece şeyhülislâm, başlı başına bir nezaret olan vakıfların idaresi hariç, tüm şerî işlerin ve kurumların nazırı oldu. Esas itibariyle 19. yüzyılda şeyhülislâm, sadece ihtiyaç duyulan konularda gerekli fetvaları vermek zorunda olan bir onay me