Galiba hilkat, onların kumaşını bayrakların kumaşı ile birlikte dokumuş, hamurlarını Allah'a adanan kınalı kurbanlık koçların hamuru ile yoğurmuş, sütlerini haysiyet ve diğerkâmlığın imbiğinden geçirmişti; onun için maznun iken de, mahpus iken de mağdur iken de hep güzel kaldılar: Edebiyatın, sanatın, estetiğin güzelliğinden söz etmiyorum; hani kıraç bozkırlarda ardını çok ama çok uzaklarda sislenmiş mor dağlara verip de Allah'dan gayrı kimseden nimet beklemeden kendi cürmünce yeşilin saltanatına itaat eden

Ubeydullah Efendi (1858-1937), sarıklı-cübbeli bir Jön Türk'tü. Onun çelişkilerle dolu kişiliği, Jön Türkler'in türdeşlikten ne kadar uzak oldukları hakkında fikir vericidir. II. Abdülhamid, Ubeydullah Efendi'yi (bugünkü Libya'nın güneyinde, Büyük Sahra'da bulunan) Taif'e sürmüş, İttihat ve Terakki ise İkinci Meşrutiyet'te üç defa mebus seçtirmişti. Ubeydullah efendi ayrıca hapse de girdiği (Sultan Hamid devrinde bir buçuk sene hapis, beş buçuk sene nefiy, on sene kaçak olduğumuz için tecrübe-i didegândan s

Üç noktanın ima ettiğini, yeri gelir, bütün bir edebiyat şerhten âciz kalır. Nokta dediğimiz, adı üstünde noktadır işte. Geometrinin başlangıç yeri, sözün sonudur. İlim bir nokta idi, onu cahiller çoğalttılar sözü, size noktanın basitliğinde gizlenen olgunluk ve mükemmeliği çağrıştırabilirse de, sıradan üç noktanın ima ettiği mutlaka daha fazla birşeydir. Çünkü üç nokta arasındaki mesafaye kendinizi koyabilirsiniz; hayalhanenizi, hislerinizi ve tasavvurlarınızı. Üç noktalık bir hacmi siz inşa eder ve orada

Küçük bakkal dükkânlarını, sanki sihir gösterir gibi kaşla göz arasında işini hünerle gören tamirci esnafını, taş kaplı kaldırımsız sokak döşemelerini, tahta ve sabun kokusunu, kalaylı çorba ve hoşaf taslarını, kapaklı yemek sahanlarını, iple çalışan çıngıraklı kapı zillerini, ebonit gövdeli eski siyah telefonları, kanaviçe yastık örtülerini, sevgi ve emek mahsulü dantellerle süslenmiş, kardan ak beyaz işi pencere perdelerini, adam gibi selâm alıp vermeyi özlüyoruz. Ve galiba nostalji böyle bir şey; evdeki

Ahmet Turan Alkan, öğrencilik ve askerlik yılları hariç, hiç ayrılmadığı Altıncı Şehirden fikir ve kültür dünyamızın nabzını tutan, Türkçeyi Ahmet Haşimlerin, Refik Halit Karayların, Ahmet Hamdi Tanpınarların bıraktığı noktada yakalamış bir deneme yazarı. Onun yazılarını okurken aslında Türkçe'nin ne kadar kıvrak ve ifade imkânlarının ne kadar zengin olduğunu görüyor ve hayretler içinde kalıyorsunuz. Hafif ironiyle cilalanmış renkli, nefis bir üslûp, ayrıntılara hâkimiyet ve çok zengin bir kültürel arka-pla

Testi içindekini sızdırır sözünü severim zira testiden sızanla testinin içindeki şey arasında sadâkat vardır. Bir eşyâya veya insana isim verirken de aynı sadâkatı gözetmek lâzımdır ve bu yüzden, evlâtlarına ad verirken, bizim dünyamıza ait olmayan, bizden hâtıra, imâ, lezzet ve râyiha taşımayan isimler seçen ana ebeveynleri ikaz etmek maksadıyla isim vermek dua gibidir görüşünü savunur dururum. Gemilerde tâlim var ismi, içindekileri fâş etmese de çıtlatıyor. Eğitim üzerine kaleme alınmış ilmi araştırmala

Yazarın Beş Şehirin altıncısını yazarak bir geleneği başlattığı kitabı Kendisini folklor ve mimariyle sınırlandırmamış olması sebebiyle diğer şehir tarihçilerinden ayrılır. Çocukluğunu, gençliğini ve ömrünün yarım asrını yaşadığı Sivas şehri üzerinden bütün Türkiyenin geçirdiği büyük değişimi anlatır. Yazar ele aldığı şehri incelerken yazı üslubunun karakterini de biçimlendirmektedir. Ahmet Turan Alkan okuyucularının en çok sevdikleri ilk göz ağrısı

Bugün İstiklâl Mahkemeleri ve Cumhuriyetin ilk yıllarını değerlendirirken artık daha farklı bakış açıları kullanmak ve peşin hükümleri terk edip olup biteni gerçek çehresiyle algılamak gibi borcumuz var. Böyle bir bakışla Sivas'taki yafta hadisesinin sonuçları değerlendirilirse şu gerçek ortaya çıkacaktır: Muhaliflerin tasfiyesi! Ne var ki bu iki başlı bir tasfiye olmuştur; bir yandan mahallî nüfuz sahipleri de yine aynı şekilde siyasi ve sosyal rakiplerini etkisiz hale getirmeyi başarmışlardır. 19 yıl ara

II. Meşrutiyet ile başlayan süreç, özellikle 1908 ve sonrasına dair kayıtlar, Türkiyenin derin hafızasında hâlâ sızlayan yaraların kayda geçirildiği kapanmamış bir defterde tutulur. Tarihçiler, bu defterin tamamını hiç görmediler sanki Belki de bu yüzden, Türkiyenin yakın tarihi, yazıldığı kadarıyla bir gizli tanığın başka bir gizli tanığa fısıldadığından belki birazcık fazla belki de ancak o kadardır. Elinizden tuttuğunuz eser, o birazcık fazla içinde, bence, mühim bir yer işgal eder. Ahmet Turan Alkan, b

Canım anneciğim, babama sakın Mevlevi dervişi olduğumu söyleme; o beni hâlâ pizzacıda hamurkâr zannetsin daha iyi; Mevlevîlik kim biz kim anneciğim; vaktiyle bunlar derli toplu, efendi, tahsilli, kibar adamlarmış. Geçenlerde bir kitapta okudum, eskiden dervişler öyle ha deyince bizim gibi dönmeye başlamazlarmış, uzun bir merasimi var bu işin. Aslına bakarsan bazen dönerken heyecana kapılıp güzel şeyler hissetmiyor değilim fakat genellikle utanıyorum bir tanıdık çıkar diye, o zaman gözlerimi kapatıyorum. Han

Babam kurşunkalemi, açılacak ucu bileği gösterecek şekilde sol el ayasının içine yatırdıktan sonra ikinci ve üçüncü parmaklarıyla sıkıca kavralar, namlu çeliği bir ustura kadar keskin ve göz alıcı İsviçre çakısıyla yontmaya başlardı. Bıçağın her hareketi bir marangoz rendesi intizamıyla bileğine muntazam kalem yongaları düşürür, bıçağın açısını hiç değiştirmeden kalemi aynı eksende çevire çevire mükemmel iş çıkarırdı; Ama biz asla bu tarzda kalem açmayı denememeliydik. Maazallah bileğimiz kesilir ya da bıça

YOL TÜRKÜLERİ Ayının kırk türküsü vardır ve hepsi de armuda dairdir sözünü ironiyle hatırlatıyor yazar. Yolda gördüklerimiz yeni resimler halinde birbiri ardı sıra değişse bile yolcunun gözleri aynıdır ve hepsini aynı menşurdan geçirerek anlamlandırır. Yol Türküleri az çok eklektik bir görüntü taşıyor. İçerisinde yazarına keyiften damak şaklattıran yazılar da var, artık millî sporlarımız arasında yer alması gereken memleket kurtarma yazıları da.

Nankörlükten korkarım: Kelimelerle uğraşarak geçirilmiş bir çeyrek yüzyılı kaybedilmiş saymıyorum; ne var ki kelimelerle oynamanın, meselâ marangozluğa adanmış bir ömre nisbetle daha az zahmet ve çile gerektirdiğini biliyorum. Kelimeler bedavadır, toptancısı, komisyoncusu, vergisi, irsâliyesi, işçisi, patronu, depolama derdi yoktur; onlar hep oradadırlar; ben sadece kelimeleri seçip sıralayarak işin kolayına gittim. Yazmak tek kişilik eylemdir; başlangıcından sonuna tek kişinin emeği ve iradesiyle kelimel

Çoğu hayata tutanma heyecanını artırmak, pozitif enerjiyi çoğaltmaktan ziyade zihinde acı ve kekre bir lezzet hissi bırakan şikayet yazıları bunlar; bir manada yaşadığımız son üç beş yılın icmali. Devleti toplumun ve gündelik hayatın merkezi haline getiren düzenlemeden bizler sorumlu değiliz, biz bu düzeni böyle bulduk ve belki sadece onu değiştirmek için yeterince enerjik davranmamakla suçlanabiliriz. Bu tesbite hak vermek, siyaset dışında kalmış gibi görünen alanların da siyasi bir çehreye bürünmesine yo

Hakkını inkâr etmek istemem, ara-sıra ev işlerine yardım ettiği de olurdu; ucundan-kenarından da olsa yemeğe, bulaşığa, çamaşıra, çay ve kahve hizmetlerine emeği geçmiştir ama onun en iyi tarafı, aile kavramına verdiği önem ve bütün aile fertlerini etrafında toplanmış görmekten duyduğu hazdı galiba. Onun yapısında aile üyelerini birbirine doğru yaklaştıran ve herkesin birbirini farketmesini, hatta konuşmasını teşvik eden bir tabiat vardı. Şimdi o hususiyetini biraz da hasretle hatırlıyor ve günün bir

Ubeydullah Efendi (1858 - 1937), sarıklı-cübbeli bir Jön Türk´tü. Onun çelişkilerle dolu kişiliği, Jön Türkler´in türdeşlikten ne kadar uzak oldukları hakkında fikir vericidir. II. Abdülhamid, Ubeydullah Efendi´yi (bugünkü Libya´nın güneyinde, Büyük Sahra´da bulunan) Taif´e sürmüş, İttihat ve Terrakki ise İkinci Meşrutiyet´te üç defa mebus seçtirmişti. Ubeydullah Efendi ayrıca hapse de girdiği ("Sultan Hamid devrinde bir buçuk sene hapis, beş bucuk sene nefiy, on sene kaçak olduğumuz için tecrübe-i didegand