Kapitalist toplumsal ilişkilere dayanmayan insani kalkınma biçimlerini düşünmek ve üretmek olanaklı mıdır? Bu kitap, bu hedefin mümkün olduğunu ve dahası günümüzde dünya üzerinde insani kalkınmanın alternatif biçimlerini geliştirmek için sayısız çabanın olduğunu ileri sürmektir. Ancak bu çabaları daha iyi kavrayabilmek için, kalkınmaya emekçi sınıfların perspektifinden bakmak gerekir. Sussex Üniversitesi'nden Benjamin Selwyn'in Kalkınma Mücadelesi başlıklı bu kitabı kalkınma sorunsalını emekçi sınıflar pers

Bu kitapta, 1990'lar Türkiye'sinin kamusal yaşamında politik olanın üretimi incelenmektedir. Burada kamusal yaşam terimi bir kurum, sınırları olan bir ihtisas alanı olarak değil, politik olanı anlık, ele avuca sığmaz, şekil değiştirmiş halleriyle görmemizi sağlayacak bir kategori olarak kullanılmaktadır. Kamusal yaşamın bu şekilde kategorileştirilmesi, okurun, kamunun siyaseti hem üretip hem yeniden şekillendirdiği belirsiz bir politik alana girmesini sağlıyor.Devlet birçok surette karşımıza çıkıyor ve hep

1914'ten 1945'e 20.Yy'ın ilk yarısının, tüm Avrupa'yı ateş ve kan gölüne çeviren bir dizi devrim, yıkım ve savaş dönemi olduğu muhakkaktır. Enzo Traverso, Avrupa İç Savaşı kavramının; sınır ve hukuk tanımayan topyekûn bir savaşın, soykırımların ve daha yerel düzeydeki iç savaşların bu dehşetengiz bileşimini açıklayabileceği kanısındadır. Sıkı sıkıya örülmüş ve belgelendirilmiş bir çerçeve dâhilinde açıklama modelinin temel hatlarını şu şekilde sıralar: modern teknolojinin, soğuk idari-bürokratik aklın ve il

13 Temmuz 1942 sabahında, Alman 101. Yedek Polis Taburunun adamları Josefow isimli bir Polonya köyüne giderler. Çoğu, ileri yaşlarından ötürü doğrudan cepheye gönderilmemiş, aile babası sıradan adamlardı. Sivil yaşamlarında işçi, esnaf, zanaatkar ya da memur olan bu adamların kahir ekseriyeti, Almanya'nın o dönemlerde Nazi ideolojisine görece en kapalı şehri Hamburg kökenliydi ve zihin dünyalarının büyük bir kısmı Weimar Cumhuriyetinde şekillenmişti. Ancak, 13 Temmuz gecesinden itibaren 16 ay içerisinde, bu

Marksizm en ileri sınıfın [proletaryanın] (...) teorisinin doğru olduğunu iddia etmektedir. Ancak şurası açıktır ki bu iddianın doğruluğu, ideolojilerin mücadele süreci içinde, burjuva teorisinin mantıksal eleştirisi yoluyla ispatlanmalıdır. Yani belirli bir teorinin sosyolojik özelliklerinin belirlenmesi bizi o teoriyle mücadele etme sorumluluğundan kurtarmaz. (...) ideolojiler arasındaki mücadele, yöntemin yanlışlığının, hatalı tikel sonuçlarının ortaya konması yoluyla da kanıtlanmasını gerektirir; yani

« Bolşevizm her zaman fikirler ya da 'ilkeler' olarak yayılır. Bu, fikirlerin ve düşünce alışkanlıklarının bulaşması yoluyla gerçekleşir (...) Bolşevik düşünce şeması sıradan insana kolay gelir, çünkü büyük ölçüde yeni şeyler öğrenmeyi değil, eski bildiklerini unutmayı gerektirir (...) Önerilen yeni düşünce düzeni giderek artan bir kolaylıkla eski varsayımların yerini alacaktır, çünkü terk edilmeye mahkûm eski kanaatler sıradan insanın yaşamındaki maddi desteklerini yitirmiştir artık ve yeni maddi koşullar

Türkiye'de gündelik yaşama içkin birtakım süreklilikler aranıyorsa eğer, öncelikle, herhangi bir 24 saat zarfında birbirimizi ne sıklıkla sahtelikle, iki-yüzlülükle, samimiyetsizlikle, içi-dışı bir olmamakla veya numara yapmakla yargıladığımıza bakabiliriz. Başka şeyler de yapabiliriz: Bu ilginç iç-dış ikiliğinin tesiriyle, ıslak imza ve resmi mühürde yeni dinsel formlar veya noter kurumunun kendisinde inanç ticaretinin yeni yüzünü de keşfedebiliriz. Kısacası tüm bu görüngülerde bir şeylerin tezahürünü, eks

Reklamlarda kadın bedeninin sunumuna ilişkin bu çalışmasında Goffman, mercek altına aldığı her bir reklam klişesinde, cinsiyetçi kodların, erkek ve kadın bedeninin birbirine göre konumlanmasından tutun da uzamın paylaşımına, oradan nesnelerle kurulan ilişkiye dek her ayrıntıya nasıl sızdığının maharetli bir analizine girişir. Reklamlar, hiç şüphe yok ki, fazlasıyla abartılı bir kurgudur. Ancak bu, gündelik yaşamda gözlemlenebilecek cinsiyetler arası filli karşılaşma ya da sahnelemelere de aynı toplumsal ref

David Sloan Wilson bu çalışmasında hem evrimsel biyolojiyi hem de sosyal teoriyi temellerinden sarsacak evrimsel bir din teorisi önererek radikal bir adım atıyor. Bu adımı atarken toplumu bir organizma olarak ele alıyor ve şu soruyu soruyor : ahlakı ve dini, insan topluluklarının tek bir birim olarak işlev görmesini sağlayan biyolojik ve kültürel olarak evrimleşmiş adaptasyonlar olarak düşünebilir miyiz ? Wilson, hem biyolojiden hem de sosyal bilimlerden bu soruyu olumlayan çeşitli kanıtlar sunuyor. Tarihin

Veblen'in evrimsel sosyal teorisi, sosyal bilimler alanının şüphesiz en önemli ve müstesna teorilerinden biridir. Muazzam bir bilgi birikiminin ve özgün bir bakış açısının ürünü olan bu teori, sosyal ilişki ve süreçleri sosyal bilimlerin anaakım teorilerinden oldukça farklı değerlendirir. Ufuk açıcıdır. Veblen'in teorisine ilişkin söylediklerimiz ve çok daha fazlası elbette Marx'ın devrim yaratan teorisi için geçerlidir. Marx'ın teorisi, sosyal bilimler alanında ve toplumsal yaşamda başka hiçbir teoriyle kı

Yaşaması, kendisine nakledilecek kalbe bağlı olan zengin bir iş adamı... O kalbe sahip genç bir hacker... Ve sahip olduğu bu kalp için onun peşine düşenler... Tokyo-Atina-İstanbul üçgeninde nefes kesen kaçma-kovalamaca... Birbirlerine düşman hackerlerin savaşı... Ve bütün bu karmaşa içinde yeşeren aşk... Aksiyon ve gerilim temposu hiç düşmeyen enfes bir kurgu...

Toplumlar zaman zaman ahlaki panik dönemleri yaşarlar. Bir durum, olay, kişi ya da grup, toplumsal değerlere ve çıkarlara tehdit olarak tanımlanmaya başlar. Söz konusu öznenin doğası medya tarafından stereotipleştirilerek belirli bir tarzda sunulur. Ahlaki barikatlar ; gazeteciler, din adamları, politikacılar ve diğer sağduyulu kişilerce tahkim edilir. Toplumda itibar sahibi uzmanlar teşhislerini ve çözüm önerilerini dile getirirler. Yavaş yavaş olayla başa çıkma yolları geliştirilir ve hatta doğrudan bu yo

Angela Y. Davis, ırkçılık karşıtı siyah özgürleşme mücadeleleri bağlamında ABD feminist hareketinin eleştirel ve karşılaştırmalı analizi ile başlar bu öncü çalışmasına. İlk olarak, beyaz feminist ve kölelik karşıtı hareketin sınıfsal ve ırkçı çelişkilerini maharetle gözler önüne serer. Bu çelişkiler hiç de sıradan değildir. Davis, ırkçılığın beyaz feminist hareket içerisine sızdığı oyukları çeşitli tartışma ve meseleler üzerinden teker teker ortaya çıkarır. Örneğin, Amerikan iç savaşı ertesinde, kadınlar iç

Felsefi bir çalışmayı klasik yapan nedir? Kolay bir soru değil. Felsefede klasik olmak için birden çok yolun olduğu ve birçok klasiğin birden fazla işleve sahip olduğu bilinir. Peki neden bazı felsefi çalışmalar her zaman hatırlanır ve sosyal ve beşeri bilimlerde dikkate alınırken diğer çalışmalar unutulur? Bu soruya şöyle bir cevap verilebilir: Felsefi kriter ve çeşitlilikle ilgili tartışmalarda galip gelenlerin pozisyonları, felsefi bir çalışmanın hatırlanmasında ya da unutulmasında belirleyicidir. Galip

Thornton, ablasının ölümünün sarsıcı etkilerini çok yoğun bir şekilde hisseden Julie'nin, Bir çeşit tarikat olan Zamansal Yanılsamalar Entitüsü'ne dâhil olarak bir bakıma yaşamın anlamına ulaştığını düşünen Patrice'in ve diğer karakterlerin fiziksel ve duygusal çevresine okurun kelimenin tam anlamıyla girebileceği, punk ve kederli bir anlatı sunuyor. Bu anlatıda kaybın acısını, anlam arayışının duygusal yükünü, şehveti yer yer aynı anda hissedeceksiniz.

Benjamin, dört dörtlük bir hikâye anlatıcısı olan Proust hakkında şöyle der: Sıla özlemiyle kıvranır bir halde yatağında yatıyordu; benzerlikler durumu içinde çarpıtılmış bir dünyaya, varoluşun hakiki gerçeküstü yüzünün göründüğü dünyaya bir özlemdi bu. Benjamin'in belli ilgi alanlarını biçimsel olarak nasıl sahnelediğini, canlandırdığını ve oynadığını ortaya koymak için bir araya getirilen bu kitaptaki metinlerini okuduğunuzda, Proust hakkında söylediklerinin kendisi için de geçerli olabileceğini fark edec

Proudhon, yaşamının son dönemlerinde toplumda kadının yerine ilgi gösterir. Özellikle adalet üzerine olan metinlerinde, karşı cinslerden oluşan bir çifti, tarafların her birine eşit bir değer vermeksizin, toplumun temel birimi olarak görür. Bu pozisyonuyla, zamanının kadın yazarlarının şimşeklerini üstüne çeker. Ölümünden sonra yayımlanan Pornokrasi, Proudhon'un bu kadın yazarlara cevabı niteliğindedir. Pornokrasi, aynı zamanda bu güçlü polemikçinin, cinsiyetlerin ikiliği üzerine kurulu organik toplum anlay

Toplum içinde nasıl davranılır? Oldukça sıradan olan bu soru etrafında Goffman, yüz-yüze karşılaşma ve durumlardaki etkileşim düzeninin esasını ve detaylarını ilk kez okurla paylaşıyor. Etkileşim içerisindeki bireyler, eş zamanlı olarak, birbirlerinin hem yargıcı hem de seyircisi olarak karşımıza çıkıyor. Burada düzen, öncelikle göz ve beden erişimi üzerinden, bireylerin birbirlerine yönelttikleri karşılıklı bakış, ilgi ve gözetim olarak kendini ifade ediyor. Düzenin normalleri kadar delileri, damgalıları v

Ekonomiyi anlamak ve açıklamak için bütün tarihsel ve toplumsal faktörleri kullanan politik ekonomiden, tarihselliğin dikkate alınmadığı, toplumsalın yerini soyutlanmış bireyin -homo æconomicus- aldığı, marjinalist temeller üzerine kurulu (neoklasik) iktisada geçişle birlikte iktisat ve sosyoloji disipliner olarak ayrıştı. Biri bireyle ve piyasa ilişkileriyle diğeri ise sınıf, aile, kültür vb. ve piyasa dışı ilişkilerle ilgilendi, aralarında inceleme nesnesi ve metodoloji bakımından önemli bir kopuş yaşandı

Toplumsal kurumlar, roller, normlar... Sosyal bilimlerin aşina olunduğu kadar üzerine pek de düşünülmeyen bu kavramlarına ilişkin olarak Goffman yine ezber bozucu bir analizle karşımıza çıkıyor. Toplumsal rol kavramını, makro analizlerin yarı donuk yarı tedrisi kalıplarından çekerek etkileşim ve karşılaşmaların zengin ve canlı sahnesine yerleştiriyor. Mekanik bir icracı olmanın çok ötesinde birey, yaşamının farklı sahnelerinde rol yükümlülükleriyle fiili performansı arasına mesafe koyabilen, yani rolünü yer