Bugün Türkiye'de tarih gündemde. Bugün tarih çaresizlikten, reçetesizlikten ötürü gündemde. Hedefi önceden tayin edilmiş bir demir yolunda çuh çuh giden teleoloji treni raydan çıkmasa; ilerici vagonlar geriye, gerici vagonlar ileriye savrulmasa; sağcı ve muhafazakâr kompartımanların bazı sakinleri Batı'yla temas etmenin korkulacak bir yanı olmadığını ilân etmese; solcu kompartımanların sakinleri halk idaresi, hukuk devleti, düşünce ve vicdan özgürlüğü gibi empery

Tarih eğer bir kukla oyunu olmayacaksa , ruhsal olayların tarihidir. Anlattığı bütün dışsal olaylar, bir yandan itkilerle irade eylemleri arasındaki köprülerden ,öte yandan o dış olayların sebep olduğu duygu reflekslerinden başka bir şeydir. Ruh(Geist) düşünmekte olduğunun bilincine varmadan önce içinden sonsuz çoklukta düşünce özleri geçer. Tarih Felsefesinin görevi hakkında :´Tarih Yasalarını keşfetmektir´deniyor.

Bu kitaptaki makaleler, Aralık 1989´da The American University School of International Service´de, üniversitenin İslâm Çalışmaları Kürsüsü tarafından düzenlenen bir konferansın ürünüdür. Konferans, katılımcılara gönderilen davet programında İslâm dünyasında "mevcut görüş" incelemesi diye tarif edilen şeyi ele almayı amaçlıyordu. Konferansı düzenleyenler, İslâm kültür sahasındaki çağdaş entelektüel repertuarın karakteristiği olan sürekli fikir ödünç alma, değiştirme, reddetme ve yeniden inşa etmenin daha da

Türkiye Sözlüğü´nde, siyasal ve toplumsal hayatımızın temel bilgilerine yer verilmiştir. Bu bilgileri doğrudan aktarabilmek için belli bir sıra ve yöntem takip edilmiştir. Türkiye ile ilgili genel bir giriş bölümünün ardından Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerini kapsayan bir kronoloji hazırlanmıştır. Sözlük bölümünde, Türkiye tarihinin dönüm noktaları merkeze alınarak siyasal, ekonomik, toplumsal ve kültürel yaşam tasvir edilmiştir. Bu bölümdeki maddelerde, özellikle partiler ve politikacılar, kurum ve kuruluş

XX. yüzyıl tarihçiliğini temelden dönüşüme uğratan Marc Bloch, kendi alanında çığır açıcı bir birikimi bu kitabıyla göz önüne seriyor. Feodal Toplum, Orta Çağ üzerine yazılmış yapıtların en bilinenidir. Avrupa tarihinin can damarı yoklandığında ortaya çıkacak en önemli meselelerden birisidir "feodalite" kavramı. Nasıl ki Hıristiyanlık ve Rönesans kültürü anlaşılmadan Avrupa tarihi yazılamazsa, Feodalite de aynı oluşumun üçüncü sacayağıdır ve bu üçgen tamamlanmadan Avrupa tarihini inceleyebilmek mümkün değ

3 Aylık Düşünce Dergisi İçindekiler Küreselleşme Küreselleşme, Modernleşme, Modernlik -Uğur Kömeçoğlu- Kapitalizm-Oryantalizm Ekseninde Küreselleşmeyi Anlamak: 11 Eylül, Modernite, Kalkınma ve Öteki Sorunsalı -E. Fuat Keyman- Küreselleşme ve Kültür Küreselleşmenin Tarihsel ve Düşünsel Temelleri Üzerine -Hatice Nur Erkızan- Kültür Etkileşimi, Küreselleşme -Halil İnalcık- Globalleşme ve Yüksek Öğrenim -Nurgün Oktik- Kültür Çoğunluğu Sona Ererken -Mehmet Ali Kılıçbay- Glabal Et

Genel olarak bilim sosyolojisi literatüründe üç gelenekten söz edilebilir. İlki; bilimsel doğruluk ve geçerlik kriterlerinin hiçbir tarihsel-sosyal kökene bağlanamayacağını savunan; ve dolayısıyla, bilim topluluğunun 'kendine has' normlara sahip, 'özgür' birey araştırmacılardan oluşan 'özel türden' bir topluluk olduğunu iddia eden pozitivist bilim sosyolojisi yaklaşımlarıdır. Bunun tam karşısında, bilim topluluğunun ve bilimsel eğitimin katı hiyerarşik yapısına, bilimsel bilginin konvansiyonel karakt

Varlık ve Oluş adlı yapıt derin bir arayışın ürünü, bir yönüyle Türk düşüncesinde yaratıcı bir düşüncenin evrimi sayılır. Kitap çağdaş felsefenin krizlerini ve tereddütlerini aşama aşama dile getirir. Ontolojik meseleler gündeme geldiği andan itibaren varlığın değişken, çok boyutlu yapısı insanda sürekli bir gerilim yaratır. Çevremizde seyrettiğimiz yüzlerce çelişkinin insanda tek başına kendini aşma çabası uyandırması gibi bir sonuç çıkar ortaya. Bu kadim çatışma felsefenin bütün dalış ve uyanışlarında gör

Ahlâk öğretisi ve devlet bilgeliği konusunda en iyi okul insanlık tarihinin geçmişidir. İnsan soyunun mutluluğunu ya da sefaletinin sebeplerini, insan ve devlet davranışlardaki değişimleri, kudretli yönleri ve zaafiyetleri, yükseliş ve düşüş dönemlerini incelemek, bunu yapan halkları bilge ve bağımsız kılan bu yüce felsefenin en berrak kaynağıdır. Şeşianlıların altın çağında devletin sağlam düzenini ve refahını sağlayan düstur "Doğanın ana ilkelerine ve devletinin ihtiyaçlarına ve şartlarına göre ayarlanmı

Tarihsel ve kültürel çözümlemelerin, ideolojilerin ve disiplinlerin her türlü teşvik ve kışkırtısıyla karşı karşıya bırakıldığı bir zamanda, yirminci yüzyılın parlak sosyal kuramcısı ve en yaratıcı düşünsel güçlerinden birisi olan Max Weber´in çalışmaları özellikle uygun düşmektedir. Fritz Ringer, bu önemli araştırmada, Weber´in metodolojik yazılarını, onun zamanında gerçekleştirilmiş canlı Alman düşünsel tartışmalar bağlamında yorumlayarak, Weber´in çalışmalarına yeni bir yaklaşım getirmektedir. Ringer´a g

Frankfurt Okulu, Batı düşünce tarihinin en bunalımlı yıllarında bir kırılma ânına rastlar. Bir grup entelektüel, kapitalizm ve faşizm için alternatif sayılabilecek dünya görüşlerini “Frankfurt Okulu” çatısı altında bir araya toplamışlardı. Adorno, Horkheimer, Benjamin, Marcuse, Fromm –müteakiben Habermas– ve bu çevrenin diğer mensupları, geçmişin katı ve geleceğin umutsuz göründüğü bir zaman dilimi arasında sıkışmışlardı. Ama yine de Batı düşüncesini yeniden yorumlayabilecek kayda değer yapıtları onlar orta

Şerif Mardin Sosyolog, tarihçi, entelektüelBağımsız ve aykırı bir kişilikHerhangi bir grup ve çevreyle kolayca örtüşmeyen söylemlerin sahibi. Yıllar içinde, çevresindeki hiçbir yörüngenin cazibesine kapılmadığından kendine ait bir dil ve okunmaya değer derinlikli bir dünya inşa ediyor. Şerif Mardinin çalışmalarına baktığımızda öncelikle teorik bir çerçe­ve­nin nasıl kurulacağını ve sonra toplumla ilgili metodolojik bir birikim ha­linde genişleyen soruların nasıl sorulacağını tespit ediyo­ruz. Mardinin sis­

Birçok araştırmacı, antropolog ve etnologun beş kıtada birbirlerinden on binlerce kilometre uzakta yaşayan insanlarla ilgili çalışmaları Lucien Lévy-Bruhl için doğrudan ilham kaynağıdır. Lévy-Bruhl, kendi sahasındaki muazzam birikimi bu kitapta bir araya getirirken antropoloji dünyasının temel keşiflerine de öncülük eder. Lévy-Bruhl´un çalışmalarıyla M. Mauss, B. Malinowsky, G. Frazer, Louis Dumont, Lévy-Strauss gibi antroplogların metinlerine bakıldığında insanlığın muazzam teknolojik, demokratik, bili

Mucizevi geçmiş zamanın, edebî ziyafetlerin ve kibar âlemlerin en parlak anlatıcısı olan Marcel Proust, edebiyat çevrelerinde mest edici bir zirve noktası sayılır. Yazı ve dile ait akla hayale sığmayan bütün oyunlar, sonu gelmeyen tasvirler, baş döndürücü hassasiyetler ve keskin zekâlar, Proust´un üslubunda toplanmıştır. Proust, uzun ve zor cümleleriyle zamanın ve eşyanın büyüleyici ilişkisini kelimelere aksettirirken, her halükârda duyular dünyasında adeta Platonik güzellikle kabaran bir heykeltıraş olduğu

Tarih ve felsefe terimleri, yüzyıllardır birbirleriyle ilişkisi olmayan alanları nitelemek için kullanılagelmiş olan terimlerdir. Antikçağ´da insanın doğa üzerine düşünerek kendi bilgisini kazanma süreci, Ortaçağ´da yerini tanrıya bırakmış; bu çağı izleyen dönemde ise, her türden yerellik ve tarihsellikten uzak soyut akıl kavramsallaştırması, düşünce tarihinde o çağın genel paradigması haline gelmiştir. Evrene ve kendine ilişkin bilgi elde etme çabasında insanı yeterince tatmin etmeyen bu üç dolayımın, özel

Schiller,felsefi döneminde , yeni ulaştığı aşkın görüş açısından,sanatın konumunu insan bilincinin içsel bağlantısında belirleme problemini çözmüştür. Duygusal bilinçten ahlaki bilince ilerleyişte işaret etmek istediği nokta , zorunlu olarak sanatın ortaya çıktığı noktadır. Aşkın felsefe , insan varlığının aşkın birliğine dayalı senteze varmış yeteneğinde, Kant´ın çeşitli eleştirilerinin birlik noktasını bulduktan sonra , artık yalnız Schiller´in değil , Schelling´in , Hegel´in ve ötekilerin de ortak proble

Dünya edebiyatının kurucu mimarlarını düşündüğümüzde kuşkusuz en büyük payelerden birini Alman romantiklerine vermeliyiz. Novalis, Kleist, Hölderlin, Hoffmann, Grimm ve Schelegel Kardeşler, Brentano...bir grup genç sanatçı ve idealist topluluk kültür tarihinde kalıcı izler bırakmıştır. Kitabın yazarı ve aynı zamanda Yeni Romantizmin bir temsilcisi sayılan Ricarda Huch, bu çevrenin ve dönemin ruhunu bütün ayrıntılarıyla yansıtır. Huch, romantik şair, yazar ve düşünürlerin hayat hikâyelerini, aşklarını ve

DOĞU VE BATI HALİL İNALCIK Türkiye ve Avrupa: Dün Bugün BAYKAN SEZER Doğu- Batı Ayrımı ETYEN MAHÇUPYAN Doğu ve Batı: Bir Zihniyet Gerilimi MEHMET ALİ KILIÇBAY Fakir Akrabanın Talihi NİLÜFER GÖLE Batı-Dışı Modernlik Üzerine Bir İlk Desen HASAN BÜLENT KAHRAMAN & E. FUAT KEYMAN Kemalizm,Oryantalizm ve Modernite MUSTAFA ARMAĞAN Hayâlî Doğu'dan Hayâlî Batı'ya ALEV ALATLI "Doğu-Batı" İçi Boş Bir Tasnif YASİN CEYLAN Yirminci Yüzyılın Son Çeyreğinde Müslümanların Hıristiyan Dünyası Karşısındaki Tavı