Türkiye'de gündelik yaşama içkin birtakım süreklilikler aranıyorsa eğer, öncelikle, herhangi bir 24 saat zarfında birbirimizi ne sıklıkla sahtelikle, iki-yüzlülükle, samimiyetsizlikle, içi-dışı bir olmamakla veya numara yapmakla yargıladığımıza bakabiliriz. Başka şeyler de yapabiliriz: Bu ilginç iç-dış ikiliğinin tesiriyle, ıslak imza ve resmi mühürde yeni dinsel formlar veya noter kurumunun kendisinde inanç ticaretinin yeni yüzünü de keşfedebiliriz. Kısacası tüm bu görüngülerde bir şeylerin tezahürünü, eks

Reklamlarda kadın bedeninin sunumuna ilişkin bu çalışmasında Goffman, mercek altına aldığı her bir reklam klişesinde, cinsiyetçi kodların, erkek ve kadın bedeninin birbirine göre konumlanmasından tutun da uzamın paylaşımına, oradan nesnelerle kurulan ilişkiye dek her ayrıntıya nasıl sızdığının maharetli bir analizine girişir. Reklamlar, hiç şüphe yok ki, fazlasıyla abartılı bir kurgudur. Ancak bu, gündelik yaşamda gözlemlenebilecek cinsiyetler arası filli karşılaşma ya da sahnelemelere de aynı toplumsal ref

Yaşaması, kendisine nakledilecek kalbe bağlı olan zengin bir iş adamı... O kalbe sahip genç bir hacker... Ve sahip olduğu bu kalp için onun peşine düşenler... Tokyo-Atina-İstanbul üçgeninde nefes kesen kaçma-kovalamaca... Birbirlerine düşman hackerlerin savaşı... Ve bütün bu karmaşa içinde yeşeren aşk... Aksiyon ve gerilim temposu hiç düşmeyen enfes bir kurgu...

Toplumlar zaman zaman ahlaki panik dönemleri yaşarlar. Bir durum, olay, kişi ya da grup, toplumsal değerlere ve çıkarlara tehdit olarak tanımlanmaya başlar. Söz konusu öznenin doğası medya tarafından stereotipleştirilerek belirli bir tarzda sunulur. Ahlaki barikatlar ; gazeteciler, din adamları, politikacılar ve diğer sağduyulu kişilerce tahkim edilir. Toplumda itibar sahibi uzmanlar teşhislerini ve çözüm önerilerini dile getirirler. Yavaş yavaş olayla başa çıkma yolları geliştirilir ve hatta doğrudan bu yo

Angela Y. Davis, ırkçılık karşıtı siyah özgürleşme mücadeleleri bağlamında ABD feminist hareketinin eleştirel ve karşılaştırmalı analizi ile başlar bu öncü çalışmasına. İlk olarak, beyaz feminist ve kölelik karşıtı hareketin sınıfsal ve ırkçı çelişkilerini maharetle gözler önüne serer. Bu çelişkiler hiç de sıradan değildir. Davis, ırkçılığın beyaz feminist hareket içerisine sızdığı oyukları çeşitli tartışma ve meseleler üzerinden teker teker ortaya çıkarır. Örneğin, Amerikan iç savaşı ertesinde, kadınlar iç

Toplum içinde nasıl davranılır? Oldukça sıradan olan bu soru etrafında Goffman, yüz-yüze karşılaşma ve durumlardaki etkileşim düzeninin esasını ve detaylarını ilk kez okurla paylaşıyor. Etkileşim içerisindeki bireyler, eş zamanlı olarak, birbirlerinin hem yargıcı hem de seyircisi olarak karşımıza çıkıyor. Burada düzen, öncelikle göz ve beden erişimi üzerinden, bireylerin birbirlerine yönelttikleri karşılıklı bakış, ilgi ve gözetim olarak kendini ifade ediyor. Düzenin normalleri kadar delileri, damgalıları v

Toplumsal kurumlar, roller, normlar... Sosyal bilimlerin aşina olunduğu kadar üzerine pek de düşünülmeyen bu kavramlarına ilişkin olarak Goffman yine ezber bozucu bir analizle karşımıza çıkıyor. Toplumsal rol kavramını, makro analizlerin yarı donuk yarı tedrisi kalıplarından çekerek etkileşim ve karşılaşmaların zengin ve canlı sahnesine yerleştiriyor. Mekanik bir icracı olmanın çok ötesinde birey, yaşamının farklı sahnelerinde rol yükümlülükleriyle fiili performansı arasına mesafe koyabilen, yani rolünü yer

Genel kanı, sosyal bilimler ile felsefe arasında derin bir yarık görür; birbirini karşılıklı olarak yok sayan, hatta dışlayan iki ayrı dünya arasındaki bir yarık. Oysa bu, en başından beri sosyal bilimler düşüncesine eşlik etmiş olan felsefi sorgulamaları ve aynı şekilde bilimsel düşüncenin de felsefede tetiklediği tartışmaları görmezlikten gelmek demektir. Ülkemizde ne yazık ki ekseriyetle herhangi bir özne felsefesi olarak alımlanmış olan Fenomenoloji, yine en başından beri, bu iki bilme biçimi arasındaki

Kimliği belirleyen nedir? Bize verili olarak mı gelir, yoksa hayat boyu inşa ettiğimiz bir şey midir? Bauman bu kitabında yine çok yönlü bir düşünür olma özelliğini göstermekle kalmayıp, yaşanmışlıklarını da düşüncesiyle harmanlayarak zihin açıyor. Kimliği, ötekiliği, muhayyel tanımlamaların ve ön yargıların bizi düşürdüğü hali kendine has üslubuyla irdeliyor. İcat edilmiş uyrukların, sınırların ve ulusların yerlilik ile girdiği savaşı, kendi hayatından örneklerle zenginleştirerek açıklığa kavuşturuyor. Ken

Gündelik hayatta, siyasette ve hatta bilimde sıklıkla karşımıza çıkar, yanlış bilgiyi doğru sanmak ve yüzeysel bir bilgiden hareketle derin ve ısrarcı genellemeler yapmak. Bir bilim olarak antropoloji de bu duruma maruz kalır ve bir zamanlar bazı antropologların ırk paradigmasıyla kurduğu ilişki yüzünden ırkbilim olarak anılmaktan kurtulamaz. Çok fazla ön plana çıkartılmasa da, aslında yine antropoloji içinde ırk araştırmalarına ve ırkçılığa karşı bilimsel duruşları ilk dönemlerden itibaren gözlemlemek mümk

Maurice Halbwachs'ın, ölümüne müteakip, o zamana dek yayınlanmamış çalışmalarının bir araya getirilmesiyle vücut bulan Kolektif Hafıza (1950), yazarın 1925 yılında yayınladığı Hafızanın Toplumsal Çerçeveleri başlıklı eserinde ele aldığı sorunsalların bir devamı niteliğinde. Yazar bu çalışmasında, psikoloji temelli bireysel hafıza anlayışlarını eleştiriyor ve hafızanın esasında mekân ve nesnelerde nasıl güçlü biçimde cisimleştiğini, bunun mekanizmalarını ve anıların bu süreçte nasıl yeniden inşa edildiğini m

Elinizdeki çalışma, George Herbert Mead'in 1927-28 yıllarında Chicago Üniversitesinde verdiği sosyal psikoloji derslerine dayanmaktadır. Bu ders notları Mead'in ölümüne müteakip bir araya getirilmiş ve ilk defa 1934 yılında yine aynı başlıkla yayınlanmıştır. Zihin, Benlik ve Toplum o günden bu yana sosyal bilimler ve felsefe alanın tartışmasız en büyük klasiklerinden biri olarak kabul edilmiştir. Felsefi açıdan pragmatist gelenek içinde konumlanan Mead, ilk olarak, eylem açısından zihne atfedilen birtakım b

O hâlde insanlar ve onların anları değil, anlar ve o anların insanları vardır. Erving Goffman, 1967 yılında yayımlanan ve kariyerinde önemli bir dönemeç oluşturacak olan Etkileşim Ritüelleri adlı başyapıtında şöyle yazıyor: Bu çalışma, doğal ortamlardaki yüz yüze etkileşime, yani başkalarıyla bir arada olduğumuz esnada ve bu vesileyle meydana gelen olaylara dair bir incelemedir. Ele aldığı temel davranışlar, insanların farklı durumlarda isteyerek ya da istemeyerek sürekli başvurdu- ğu bakışlar, jest ve mimi

Fransız entelektüel alanının, bilhassa, İkinci Dünya Savaşı sonrası özgün politik ve toplumsal koşullarına odaklanan ve bu alanda üretilmiş fikri ürünler ve üreticiler arasındaki ilişkileri tarihsel bağlamına oturtarak tartışmaya açan bu çalışma pek çok açıdan ezber bozucu olma özelliğini uzun yıllar koruyacak gibi görünüyor. Angermuller'in çalışmasını sıra dışı yapan en önemli husus ise, seçtiği araştırma nesnesinden ziyade araştırdığı nesneye olan yaklaşımında gizli. Fransız sosyolog Pierre Bourdieu'nün a

Peki bunun sahasını nerede yapmalıyım hocam? Ve tabii ki nasıl? Ama bunun için kaç tane vakayı çalışmam gerekir ki? Üstelik nereden başlayacağımı ve neye bakmam gerektiğini de bilmiyorum? Kaç vaka, nasıl bir yöntem, nasıl bir çıkarsama? Âlimane bir dile çevirdiğimizde, esasında sosyal bilimlerdeki karmaşık epistemolojik tartışmalara ve elbette ihtilaflara da gönderme yapan ve sadece zanaata yeni girmiş çırakların değil, en mahir ustaların dahi üzerlerinde halen anlaşamadıkları bu sorulara Becker, elinizd

Bir durakta bekleyen ya da karşıdan karşıya geçen insanlar, her gün birbirleriyle apartman girişinde karşılaşan komşular, iş yerinde selamladığınız veya görmezden geldiğiniz arkadaşlar, hâl hatır sorduğunuz tanıdıklar veya uygar bir kayıtsızlık içinde yok saydığınız kimseler: Toplu yaşamın tüm bu karşılaşma ve etkileşim anları, benliklerin kuruldukları ya da yıkıldıkları, savunuldukları ya da sunuldukları bu anlar Goffman'ın maharetli merceğinde bir kez daha yerini buluyor. Burada her şey durumsaldır, düzen

Modernlik, çağdaşlık, ilericilik gibi "şık" kavramları çok seviyoruz. Ama onların anlamlarına dair ciddi bir merakımız da yok doğrusu. Çağdaşlık verili bir çağa uyumlu olmak anlamında kullanılıyor. Peki, çağın öyle olmasında bizim ne katkımız var? Daha doğrusu çağın oluşumunda niye bizim doğru dürüst bir katkımız yok? Zaman niye hep bizim başımıza gelen bir şey? Biz niye zamanı üretemiyoruz. Üretmediğimiz, ortaya çıkmasında pek bir katkımız olmayan bir değerin biçimini giyindiği mizde o değer de bize "bonus

İşçi sınıfı kültürü üzerine "klasik" bir eser vasfını çoktan hak etmiş ve özellikle eğitim çalışmalarında sayısız tartışmayı tetiklemiş bu kitapta Paul Willis, işçi sınıfına mensup bir genç grubunun okul hayatının son iki senesini ve bu gençlerin [kitaptaki adlandırılışlarıyla hergelelerin] iş hayatına geçişlerini zengin bir etnografi üzerinden takip ediyor. Liberal eğitim anlayışının amaçlarının gerçekleşmesini engelleyen şeyin, bizzat hergelelerin karşı kültüründe yattığı iddiası kitabın temel argümanları

Öteki, kaçınılmaz olarak çoğuldur; farklı sıfatlarla, farklı koşullarda ve farklı ilişkiselliklerde inşa edilendir. Ancak burada analizi sadece ötekiye ve onun ayırt edici olduğu varsayılan birtakım hususiyetlerine sabitlemek, verili olduğu düşünülenin çıkmaz sokağında sosyal bilimi tözlere teslim etmektir. Örneğin, bir etnik grubu etnik grup yapan, onun sabit ve ayırt edici kültürel örüntüleri veya dili değildir; aksine, siyasal, ekonomik ve kültürel veçheleri üzerinden bir tahakküm biçimini de içinde barı

Toplumsalı sadece toplumsal olanla açıklamak Hafıza çalışmalarının modern babası olarak nitelenen Maurice Halbwachs, bu Durkheim'ci ilkeyi kendine şiar edinerek çıkar yola. Hafızanın Toplumsal Çerçeveleri, bu maharetli düşünürün, en çok tartışılmış ve hakkında en çok ihtilafa düşülmüş eseridir kuşkusuz. Halbwachs, bu kurucu eserinde, sosyolojinin nüfuz sahasını insanın total bilimi olarak temellendirmek amacıyla, onu en bireysel görülebilecek bir deneyim alanına sokar: hafıza, tıpkı başka tematikler üzerind