Fransa'daki Annales dergisi etrafında toplanan tarihçiler arasında yeralan François Furet'nin yapıtları, ülkesinde çok canlı tartışmalara neden oldu. Furet, sorunsal tarih yaklaşımının en iyi çözümleyici ve kuramcılarından sayılıyor. Furet'nin kavramsal tarih de dediği bu yaklaşımın en büyük özelliği, tarihçinin olaylarla çağdaş olan bilinçlerden uzaklaşıp, üzerinde çalıştığı döneme özgü söylemlerin yineleyicisi olmaktan kurtulma çabasıdır... Furet kitabının birinci bölümünde Fransız devrimini kavramsallaşt

"Hayal gücünden yoksun" insanın talihsizliği ve çöküntüsü artık açıklanabilmektedir diyor Eliade: O, hayatın ve kendi ruhunun derin gerçeğinden kopmuştur. Hayal gücüne sahip olmak ise, dünyayı bütünselliği içinde görmektir, çünkü kavramsallaştırmaya gelmeyen her şeyi göstermek imgelerin görevidir. Efsanelerin, masalların, mitlerin gerilediklerini ve simgelerin dünyevileştiklerini gördük, ama bunlar hiçbir zaman kaybolmadılar. En silik varoluşta bile simge kaynamakta, en "gerçekçi" insan bile imgelerle yaşam

Venedik, Roma, İstanbul, Atina, Barcelona, İskenderiye, Marsilya ve Napoli. Her biri kadim dünyanın merkezinde ışıl ışıl parlayan ebedi güzellikteki kentler. Muazzam bir kültürel hareketliliğin, uygarlığın, siyasi rekabetlerin, ticaretin, ihtirasların ve dinsel çekişmelerin kalbi. Akdeniz bir denizden hep daha fazlasını taşımıştır. O aynı zamanda Baltık, Sahra, Mezopotamya, Atlantik ve Kuzey Afrika çölleri değil midir? Liman ve kıyılarıyla birlikte dağlar, ovalar ve yaylalar da bir denizin kaderini paylaşmı

Türk kültür tarihinin oluşumu ve gelişimine dair yepyeni bir bakış ilk kez Hilmi Ziya Ülken'in yorumlarıyla gündeme geldi. Anadolu kültürünün kaynaklarına indiği bu çalışmasında Ülken, Orta Asya'dan Anadolu'ya İran üzerinden geçen ve yerleşen Türk boylarının, Türkmen obalarının bu yeni yurtlarında binlerce yıllık kültür değerlerinden sağladıkları zengin özleri birleştirip nasıl yeni bir öz, yeni bir kimlik yarattıklarını irdeledi ve bu yeni özün, yeni kimliğin niteliklerini araştırdı. Mevlâna, Hacı Be

Akdeniz Dünyası, Fransızların geleneksel doktora tezi standartlarına göre tartıldığında bile devasa bir kitaptır. İlk basımında onu sıradan bir kitabın hacminden altı kat büyük kılan altı yüz bin sözcükten oluşuyordu. Kitap her biri geçmişte farklı bir yaşam tarzının örneğini sunan üç kısma ayrılmıştı. İlk sırada "insan" ile "çevre" arasındaki ilişkinin "neredeyse zaman dışı" tarihi vardır; sonra ekonomik, toplumsal ve siyasi yapıların tedricen değişen tarihi gelir; ve en son olayların hızlı gelişen tarihi.

Osmanlı İmparatorluğu'nun altın çağını incelemek ve o dönemin siyasi ve kültürel yapısını, âlimlerin, şairlerin ve memurların yetişme koşullarını, devlette yüksek bürokrasinin işleyişini, atamaların, terfilerin, kadrolaşmaların nasıl şekillendiğini bir portre üzerinden araştırmak gerekseydi, herhalde Gelibolulu Mustafa Âli'den daha iyi bir örnek seçilemezdi. Gerçekten de Mustafa Âli'nin geniş tecrübesi, yaşadıkları ve tanıklıkları, aynı zamanda 16. yüzyılın tartışmasız en iyi tarih eseri "Künhü'l-Ahbar"ı ve

Yaşamın trajik unsurunu anımsatan her şey bir varoluş sorunudur. Can sıkıntısı, umutsuzluk, şiddet, kırılganlık ve intihar gibi eski dünyanın "ölümcül" farz ettiği küçük ve büyük günahlar, esasen insanlık tarihinin varoluşsal krizlere içkin olduğunu gösterir. Yaşam, temelde bir uyumsuzluktur. Bu farkı ve uçurumu hesaba katmayan her türlü yaklaşım insana yabancıdır. Modern dönemde bilimsel düşünce daha çok bedeni ve iktidarı korumaya hizmet ederken, varoluşsal eğilim dikkat ve hedefini aşkınsal bir boyuta ta

"Attika Geceleri" (Noctes Atticae), Aulus Gellius'un bilinen tek yapıtıdır. Aslen hukukçu ve felsefeye düşkün bir kültür adamı olan Gellius'un bu eseri, gençliğinde felsefe merakıyla gittiği Atina'da okumuş olduğu eserlerden yaptığı kısa ya da uzun alıntılardan, kendi yorum ve hatıralarından oluşur. Eserde yer verilen konular felsefe, mantık, gramer, etimoloji, hukuk, tarihi anı ve anekdotlar, biyografi, eski gelenekler, söylenceler, müzik, astronomi, spor ve oyunlar, festivaller, dinî bayramlar, mitoloji,

Zalimlerin Ölümleri Üzerine'nin Tanrısal İntikam çevresinde dönen hikâyesi, imparatorluğun 303- 314 yıllarına dair önemli bilgiler sunar. Lactantius elli iki bölümden oluşan kitabının girişinde kendi döneminin zalimlerini anlatacağını yazmış olsa da anlatısına işkenceyle ilgili suçlamak için seçtiği Nero, Decius, Domitianus, Valerianus ve Aurelianus'a dair kısa bir özetle başlar. Eserin geri kalan kırk altı bölümü Diocletianus'un tetrarchia tasarısı, "Büyük Zulüm" süreci, imparatorun tahttan feragati, Maxim

Çok değil, yüz yıl kadar önce Türkiye'de tarihçiler Osmanlı tarihinin yazılmadığını iddia ediyorlardı. Daha doğrusu bu iddialar Osmanlı tarihinin çağdaş yöntemlerle yazılmadığı üzerineydi. Henüz modern tarih düşüncesi ve araştırmalarının başında olan tarihçiliğimiz için her iki iddianın da doğruluk payı vardı. Oysa bu durum kendilerinden öncekiler tarafından da fark edilmişti. Hanedan tarihi ve vakanüvislerin yazdıklarının dışında Osmanlı tarihi farklı cepheleriyle ele alınmamıştı. Osmanlı tarihini geniş ka

Tarihe bakış ve tarihyazımı bir daha asla eskisi gibi olmadı Annales Tarih Okulunun ortaya koyduğu yetkin eserlerin ardından. Tüm dünyada tarihçilik anlayışı sonsuza kadar değişti. Bütüncül bir tarih anlayışına sahiplerdi. Tarihsel değişmelere yol açan bütün unsurları hesaba katarak çalışmalarını yürüttüler. Geçmişi ve bugünü anlamak için, bütün insan bilimlerinin biraraya gelmesini ve diğer disiplinlerden sonuna kadar faydalanılmasını savundular. Bu amaca ulaşmak için bir yanda son derece sabır ve titizlik

Tarih yapmak demek zamanla ilişki kurmak demektir. Dört yüzyıldan bu yana Batılı tarihyazımı şimdiki zamanı geçmişten ayıran bir kopukluk şeklinde tanımlanır. Yaşanmış geleneğe uzaktan bakarak bir bilgi nesnesine dönüştürme çabasını yazının alınyazısından ayırmak olanaksızdır. Tarihi yazmak demek bir geçmişi yönlendirmek, sınırlandırmak, olgulardan oluşan değişik malzemeleri bir düzene sokarak içinde yaşanan şimdiki zaman diliminde mantıklı bir açıklama yapmak, sözelden kurtulup, kurmacayı yadsımak demektir

Türk milliyetçiliğini Batı'daki ideolojik akımlardan farklı olarak tamamen kendine özgü tarihsel koşullar içinde aramak gerekir. Yusuf Akçura'nın tanımlamasıyla Türk milliyetçiliği ne Osmanlı burjuvazisi içinde gelişen Türk burjuvazisinin bir önerisi olarak ortaya çıkmış ne de Osmanlı okullarında öğretilmiştir. Türk milliyetçiliği, Türkler hakkında bilgi içeren yabancı eserlerden, Osmanlı Devleti içinde ve etrafında yaşayan milletlerin faaliyetinden öğrenilmiştir. Osmanlı Devleti'nde Türk etnik grubu içinde

İngiltere tarihi bir ülkenin ve halkın ortak yazgısından çok daha fazlasına sahiptir. Bu tarih İskoçya, İrlanda ve Galler ile birlikte topyekûn Britanya Adaları tarihidir. Bütünüyle bakıldığında emperyal bir gücün Avrupa'dan Amerika'ya, Ortadoğu'dan Hindistan'a yayılması ve en uzak topraklarda diplomasi, sömürge, ekonomi, dil ve kültür, edebiyat aracılığıyla hüküm sürmesidir. En geniş anlamıyla İngiltere bir yönetim sanatı ve uzlaşmanın eseridir. Hem içeride hem de dışarıda kriz ve bunalımları kendine özgü

TAKDİM: DOĞU BATI'DAN Şener Aktürk Otto Pöggeler Braudel'den Elias'a ve Huntington'a Doğu-Batı Diyalogu: Heidegger ve Lao-Tzu "Medeniyet" Kavramının Kullanımları HAY BİN YAKZAN-ROBINSON Atalay Gündüz CRUSOE Medeniyetler Çatışması ve Türk Halis Çetin Batılılaşmasının İmkânsızlığı Çatışma ve Diyalog Tartışmaları Arasında İki İnsan, İki Medeniyet (Hay Bin Yakzan/Doğu- Dilek İmançer Robinson Crusoe/Batı) Medeniyetler Çatışması ve Hollywood HUNTINGTON Bihter Çarhoğlu Samuel P. Huntington Medeniyetler Çatışması v

KİMLİK Reyda Ergün & Cemal Bâli Akal Kimlik Bedenin Hapishanesidir ETNİSİTE Şener Aktürk Etnik Kategori ve Milliyetçilik MİLLİYETÇİLİK Mehmet Karakaş Türkçülük ve Türk Milliyetçiliği G. Gürkan Öztan Türk Milliyetçiliğinde Taşra Fetişizmi ve Toplumsal Cinsiyet İlker Aytürk Türk Dil Milliyetçiliğinde Batı Meselesi Alaattin Oğuz Rusya Türklerinin Türk Milliyetçiliğiyle İlişkileri Yılmaz Çolak 1990'lı Yıllar Türkiye'sinde Yeni-Osmanlıcılık ve Kültürel Çoğulculuk Tartışmaları Zana Çitak Fransa'da Laiklik ve Mill

XX. yüzyıl sona ererken Cambridge Uluslararası Biyografi Merkezi Halil İnalcık’ı dünyada sayılı 2000 bilim adamı arasında göstermiştir. İnalcık; Türk, Amerikan ve İngiliz akademilerine üye seçilmiştir. Bugün Dünya üniversitelerinde Halil İnalcık okunuyor ve okutuluyor. Onu dar anlamda bir “tarihçi” olarak düşünmek elbette yetersiz kalır, bizzat tarih disiplinine şekil vermiş, kendi metodolojisini ve bilgi birikimini tarihçilik mesleğine kazandırmış bir kişi olarak o, bilim çevrelerinin üzerinde uzlaştığı

MÖ 49 yılının henüz ilk günlerinde Roma Cumhuriyeti, bir iç savaşa girmek üzereydi. Roma'nın en kuvvetli ve büyük iki devlet adamı ve askeri olan Gaius Iulius Caesar ile Gnaeus Pompeius Magnus'un çarpışacağı yaklaşık bir buçuk yıllık bu sürede yaşananlar, daha önce sekiz sene geçirdiği Galya'da olduğu gibi notlar tutan Caesar'ın aktarımıyla günümüze kadar ulaşmıştır. Eser, 49 yılının ilk günleriyle başlayarak 48 yılının yaz aylarında zuhur eden Pharsalus Muharebesi'nden sonra Mısır'a kaçan Pompeius'un burad

Yirmiden fazla dile çevrilen bu kitap, Ortaçağ'ın ruhunu keşfetmek isteyenler için yol gösterici bir rehber niteliğinde. Annales Okulu'nun ünlü temsilcisi Jacques le Goff, burada derin bir zihniyet okumasına girişir. Sözü edilen dönem, tümüyle bir "karanlıklar çağı" mıdır? Le Goff, zamanın ve mekânın gerçek boyutlarından eksiltilemeyeceğini tarihyazımındaki ustalığıyla kanıtlar. Ortaçağ, keşişleri, ruhbanları, savaşçıları, köylüleri, zanaatkârları ile bir yandan yaşam mücadelesi verirken öte yanda köy, şa

Avrupa nasıl Avrupalaştı? Küçük Kent Devletlerinden (Polis) Avrupa düşüncesine giden bu uzun tarihsel birikim hangi özelliklerle karakterize edilebilir? Hangi önemli olaylar, hangi kişi ve kurumlar bu süreçte belirleyici bir rol üstlenmişlerdir? Latin-Yunan ve Yahudi-Hıristiyan uygarlıklarının bir sentezi olan Avrupa felsefi, sanatsal, dinsel, bilimsel ve toplumsal atılımları, 'Ortaçağ Aydınlığı'nı, Rönesans'ı, Aydınlanma Çağı'nı, Hümanizmi, Devrimler yüzyılını ve daha birçok bileşeni içine alan uzun bir sü