"Aslan denemeci"lerden Salâh Birsel, 1001 Gece Denemeleri'nin bu kitabında da yine uçsuz bucaksız söz denizlerinde pupa yelken seyrediyor, İstanbul'un sonbahar ağaçlarından Yüksekkaldırım'ın sokaklarına, gençliğin ne ince bilim olduğunu çakmış yazarlardan sezarların, çarların, sultanların hafiyelerine varıncaya dek yedi düvelden yedi bin konu üzerine kafa yoruyor. İnce kıyım bir deneme dersi de cabası: "Bir denemecinin işi kitaplarda, doğada ve de yaşamın içinde tık eden altını bulup çıkarmak, okurların gön

"Tanımadıkları insanları, erkek, kadın, çoluk-çocuk öldürmek için kendilerini öldürenlerden korkuyorum. Kendilerini patlatanlardan. İçlerinde taşıdıkları dinamiti ateşleyenlerden korkuyorum. Korkuyorum insanlardan. Korkuyorum insanlıktan. Koşa koşa korkuyorum. Kaçarak korkuyorum." "Korkma sönmez. Korkuyorum. Hazır ol. Hayır. Hayır. Korkuyorum. Konuş. Hayır. Korkuyorum. Niçin? Okuyorum. Korkuyorum."

Türk edebiyatının özgün ismi ve deneme türünün öncülerinden Salâh Birsel, Paf ve Puf'ta dili, üslubu ve hikâyeciliğiyle yine o bildik sanatını konuşturuyor. Salâh Bey'in yazınında zaman, mekan, coğrafya ve sınırlar kalkar, hiç bilinmeyen anekdotlara ya da çok bilinen ama hiç böyle anlatılmamış bilgilere kapı açılır; tüm dünya dolaşılır. Ama düşünceli bir yazar olduğundan arada da okura nefes aldıracak molayı tereddüt etmeden verir. İspanyol sömürgelerinden Kızılderililere, polisiye romanların ve karakter

Enis Batur, "özel ansiklopedi"sinin ilk ürünlerini gazete ve dergilerde yayımlamaya 1984´te başladı; o dönemde kullandığı genel üst-başlık, "İnsanlar, Sokaklar ve Şeyler", bir bakıma tasarısının, girişiminin ana odaklarını gösteren bir anahtar olma niteliği taşıyordu. Kitaptan kitaba hem genişleyen, hem de netleşen bu haritada mekanlara ve eşyaya dikkat kesilmeyi sürdüren yazar, insanı, yarattığı adanın nüfus sayımında farklı özellikleriyle kuşatmaya yöneldi. Özel Ansiklopedi´nin bu yeni cildi, Enis Batur´u

Enis Batur'un "özel ansiklopedi"si artık Sel Yayıncılık'ta. 90'lı yıllarda peşpeşe yayımladığı "Kediler Krallara Bakabilir", "Gönderen: Enis Batur" ve "Kırkpare"nin ardından gelen bu yeni kitapta, yazar, "soru"ları kuşatıyor. Karşısına koyduğu soruları genellikle tartıyor Batur, onlara kesin yanıtlar aramaya kalkışmıyor: Bir buluşlar zincirinden çok bir kayboluşlar zinciri ile okurun önünden kayıyor. Sorulara gelince, onlardan birkaçı, kitabın güzergahını göstermeye yetiyor: Godot yoksa güzel bir kadın mıyd

Çehov'un ünlü sözü "vaktim olsaydı daha kısa yazardım" kitabın çıkış noktası. Bu Kalem Un(ufak)'ın her cümlesiyle Enis Batur okurun önüne bir ekran açıyor : Birinden değilse öbüründen yola çıkarak herkes bir kitap yazabilir.

Geçmiş zamanı dillendirirken günümüze kaşık çalmaktan geri durmayan Salâh Birsel'in us tasına bu kez hafiyeler düşüyor. Külliyatının en havai eserlerinden Hafiyeler Önde Gider'de Birsel, II. Abdülhamit döneminin gedikli hafiyelerine ve jurnalcilerine bir selam çakarak, dünya yazın tarihine damga vurmuş yazarların metinlerinin peşinde hafiyelik yapıyor. Aklının çengeline takılan kavramları boylu boyunca tezgâha yatırıyor; Batı'yla Doğu'yu ayıran keskin çizgileri bulanıklaştırıyor; tarihsel anekdotlarda tüy

Herkes bir kitabın mümini, ben "Dünya bir kitaba varmak için" şiarının müminlerinden oldum, kaldım. Bütün yazdıklarım, gün gelecek, tek bir kitabın içine sığacak, oturacak. Orada yazabildiklerimle yazamadıklarım aynı çatının altında buluşacak: Yazı'nın birazı ondansa, birazı bundandır. Yazamadıklarımı başkaları yazacak.

Neoliberalizmin totaliter ve antidemokratik karakterini ilk kavrayan düşünürlerden biri olan Pierre Bourdieu'nün bu "karşı ateşleri", onun militan bir filozof olarak tavrının da göstergesidir. Sartre'dan ve Foucault'dan devraldığı gelenekle, bilgisini ve "entelektüel sermayesi"ni neoliberalizme karşı toplumsal hareketlerin hizmetine sunan Bourdieu, başta Dünya Bankası ve IMF olmak üzere, iktisatçıların, gazeteci ve televizyoncuların, politikacıların, "entelektüellerin" ürettiği ve "seçeneksiz" diye sunulan

Yüksel Arslan'ın 1986'da başlayıp 1999'a dek sürdürdüğü dizi, İnsan'ın ilk kitabı. Bu bir sanatçının (ressamın?) kitabı mı, yoksa bir bilim adamının kitabı mı? Yoksa her ikisini kişiliğinde ve sanatında birleştirmiş birinin kitabı mı? Jacques Vallet, kitabın başında yer alan uzun söyleşisinde, bu soruyu hem kendine hem Arslan'a soruyor. Yüksel Arslan ise hem sözcüklerle hemarture adını verdiği elli resimle yanıtlıyor. Bir sanatçı için bilimin sonsuz bir esin kaynağı olduğunu gözlerimizin önüne sererek.

Bu Kalem Bukalemun 30 yaşında! Edebiyatı tehdit eden en büyük tehlikelerden birinin "ciddiyettenölmek" olduğuna inanan bir yazarın şakrak, deneysel, yer yer hırt çıkmalarındanoluşan kitap zaman içinde tiryakilerini ve takipçilerini yarattı, kimileriningözünde bir tür kilometre taşı niteliği taşıdı. Bu 5. basım, "Meşkler" ile 'fevkalâde' genişletildi. Bu Kalem Bukalemun, yazarına göre, Patafizik Koleji'nden Oulipo'ya uzanan bir damarın meşru çocuğu.

Avangard sanatın özerklik iddiasının bir sorgusu niteliğindeki New York Modern Sanat Düşüncesini Nasıl Çaldı, Amerikan kültür ve sanat dünyasında Anti-Stalinizm ve Troçkizmden ?sanat için sanat'a uzanan sürecin ilginç öyküsü. Serge Guilbaut, Amerikan kültür dünyasının sahne arkasındaki sanat ve siyaset ağını irdeliyor.  Dünya sanatının merkezi Paris'ten New York'a nasıl taşındı? Amerikan Soyut Dışavurumculuğu'nun, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra kazandığı büyük başarının ardında yalnızca sanatsal nedenl

Thomas Bernhard otobiyografik beşlemesinin son kitabı olan Çocuk'ta bizi hikâyenin en başına, çocukluk dönemine geri gönderiyor. Talihsiz annesinin umarsız öfkesi, büyükbabasının resmi eğitime ve eğitimli cahillere düşmanlığı, ailenin yoksulluk içinde oradan oraya savrulması küçük Thomas'ın kişiliğine yön verirken, Almanya ve Avusturya'da Nazizmin yükselişi de toplumun bütününü karanlığa doğru sürüklemeye başlamıştır. Bernhard zamanların ve olayların iç içe geçtiği bu çarpıcı anlatısında, kendisini de için

Gisèle Freund, fotoğraf üzerine yazılmış yapıtlar arasında kılavuz bir kitap olarak çok önemli bir yere sahip olan Fotoğraf ve Toplumda fotoğrafın icadından günümüze kadar geçirdiği değişimlere toplumsal ve siyasi bir pencereden bakıyor. Modern çağın en önemli buluşlarından biri olan fotoğrafın tarihi, son iki yüzyıldaki sanat akımlarının bir panoramasını sunmakla kalmıyor, sanat ile siyasi ve toplumsal gelişmeler arasındaki yadsınamaz ilişkinin boyutlarını da gözler önüne seriyor.

Eduardo Galeano, Amerika kıtasının tarihini rengarenk bir mozaik halinde anlattığı dev eseri Ateş Anıları Üçlemesi'nin birinci kitabı olan Yaratılış'ta, Eski Dünya ile Yeni Dünya arasındaki ilk çatışmaları ve ilişkilenmeleri yüzlerce hikaye halinde okurla paylaşıyor. Amerikan yerlilerinin yaratılış mitlerinden başlayıp Avrupalıların kıtaya gelişinin ilk iki asırlık tarihini anlatarak devam eden bu eşi benzeri olmayan anlatıda; ezilenlerin, susturulanların kayda çoğu zaman geçmemiş tarihi satır aralarından

Enis Batur, Gülmekten Ölmek ile yeni bir deneme kuşağının ilk adımını atıyor: Çekmeceler Kitabı. Özel Ansiklopedi ile Başkalaşımlar dizisinin arasında, iki çizgiye eşit mesafede, merak böceği seçtiği odaklara büyüteçle yaklaşıyor: Beckett ile Dağlarca, Kayık ve Sinek, Rimbaud'nun sedyesiyle yağmur sesleri, Bilge Karasu'nun Ankarası ile Orson Welles'in Kafkası yanyana, ortak bir ekseni katediyorlar. Merkezde: Güldürenler mi deli, öldürenler mi ? Edebiyat, Sanat, Felsefe: Sarmaşdolaş

Politik, oyunbaz, alet yapan, konuşan, bilen insan tanımlamalarının ortak endişesi, insanı diğer hayvanlardan ayıran özelliği bulmaktır. Peki insanın içindeki hayvan(lar) ve hayvanın içindeki insan(lar)dan bahsetmek bu kadar imkansız mıdır? Uzun yıllarını iktidar ilişkileri ve kitlelerin davranış biçimleri üzerine düşünerek geçiren Elias Canetti için insanlarla hayvanların ilişkileri ve bunların geçirgenliği her zaman ilham kaynağı olmuştur. Ancak Nobel ödüllü yazar bu defa, hayatı boyunca hayvanlara, ama

"Kimse gidecek kadar kahraman, kalacak kadar vatansever değil." Bir yanda işkenceler, kayıplar, ölümler, katliamlar, sürgünler... Diğer yanda umut, mücadele ve direnç... Sevincin ve coşkunun, acı ve umutsuzluğun yanıbaşında filizlenişinin tanıklığı. Çaresizlikten mücadele, baskılardan direniş yaratan bir halkın fotoğrafı. Aşkın ve Savaşın Gündüz ve Geceleri sahne sahne ilerleyen bir günce niteliğinde. Röportajlardan anılara, tarihsel kısa öykülerden aforizmalara yayılan, Latin Amerika halkının geçmişine a

Hayat belki de gecikmiş karşılaşmaların büyüsü üzerine kuruludur. Bazen hiç tanımadığınız bir ses, bir kelime, beklentinin olmadığı, umutsuzlukların derinleştiği yerlerde çıkar karşınıza, değişik alanlara götürür sizi. Bazen yıllarca saklandığı bir kitabın içinden her şeyini kaybetmiş bir kahraman olarak ortaya çıkar; bazen de bir akordeon ve keman eşliğinde bir şarkı oluverir. Bütün mesele size ne diyeceği ya da ne sunacağıdır. Tabii sizin onu nasıl karşılayacağınız da önemlidir... Bedrufi'nin Nefesi, son

Deneme türünün en yetkin kalemlerinden Salâh Birsel, Sivil Haklar Hareketi'nin (Civil Rights Movement) kıvılcımlarının alevlendiği, ırkçılığın ve toplumsal adaletsizliğin ülkeyi keskin bir çizgiyle ayırdığı 60'lar Amerikası'nda bir yolculuğa çıkarıyor. Şişedeki Zenci, yalnızca bir dönem anlatısı ya da denemeden ibaret değil; Birsel, geçmişin kulaklarını muzipçe büküyor, kusursuz üslubuyla Harlem sokaklarında, protesto yürüyüşlerinde, karanlık ghetto'larda, "Zenci" üniversitelerinin bahçelerinde dolaştırıyo