Fransız Aydınlanma felsefesi, çoğu zaman, hiçbir yetkeye bağlı kalmaksızın
akıl sayesinde yeni bir dünya görüşünü temsil etmekle övünür. Günümüze
kadar ulaşan bu övgüsünde haklıdır elbet.
Ancak, Aydınlanma Yüzyılı (Le siècle des Lumières) salt akıl, bilim ve
mantıkla açıklanabilecek, tek bir yolu takip eden tekdüze bir sistem değildir.
O, aklı kutsayan birinin kanıksanmış övgüsünden çok daha fazla ironi ve
çeşitlilik barındırır içinde.
Herşeyden önce bu hareket kendiliğinden ortaya çıkmamış, tarihteki birçok
etkileşimden nasibini almıştır. Keşifler çağının, bilimsel, kültürel ve
entelektüel hareketlerin, birbirini tashih eden filozofların, hattâ akla yabancı,
doğanın derin paradokslarına dikkat çeken Rousseau gibi düşünürlerin
buluştuğu bir güzergâh olarak da düşünülebilir Fransız Aydınlanma
Felsefesi
Bu hareketin hangi koşullar altında ortaya çıktığı incelenmeye değer.
Aydınlanma düşünürleri, Ortaçağ ve Rönesans'taki bilimsel ve felsefî mirasın
bilincindeydiler.
Bilim ve özellikle mekanikteki gelişmelerin sıkı birer takipçileriydiler.
Onları ayrıcalıklı kılan, devraldıkları bilgi birikimini muazzam noktalara
taşıyabilme cesaretini gösterebilmiş olmalarıdır. Her türlü otoriteye karşı
üstlendikleri mücadelede, doğa yasalarının insan ve toplum hayatındaki
etkisini ve nesnel koşulların belirleyiciliğini ispat edebilmişlerdir.
Fransız Aydınlanması, İngiliz ve Alman aydınlanma düşünce gelenekleri
kadar belki derin değildi, ancak insanı bizzat yaşamın hedefi haline
getirerek ve bireyden talep ettiği özgüveni en uç noktasına götürerek
aydınlanmanın en büyük payesini kazanmıştır.
Özellikle, salonlarda ve seçkin çevrelerde başlayan bu hareket, yepyeni bir
uyanışın habercisi olan Ansiklopedi aracılığıyla halka yayılmış ve geniş
kitleler tarafından benimsenmiştir.
Alman düşünür Oskar Ewald, kaleme aldığı bu eserinde Aydınlanmanın
kaynaklarını, Montesquieu, Voltiare, Diderot, D'Alembert, La Mettrie,
Helvétius ve Rousseau gibi önde gelen düşünürlerin eserlerini inceleyerek
genel yönleriyle okuyucuya tanıtmaktadır.