Bugün Avrupa'da Ranke, Taine gibi büyük adamlar hakkında yapılan araştırmalar fikri sebeplerin en zor ve yüksek derecesi sayılarak büyük bir itibarla şereflendirilmektedir. Orada Kız Mektepleri'nde bile sınavlarda yarışma konuları olarak Flaubert gibi edebiyatçıların büyükleri tercih ediliyor, bunların Avrupa fikri gelişmeleri üzerindeki hayırlı etkileri herkes tarafından takdir edilmektedir. Lavisse, Sorel, Faguet gibi kalem ustalarının eserlerini, hatta en küçük makalelerini bütün medeni milletler derhal ilmi sayfalarına geçiriyorlar. Bizim en büyük kusurlarımızdan biri, yeni eserleri okumaya tenezzül etmeyişimizdir. Niçin söylememeli? Bu hastalıkla bir kısım edebiyatçılarımız da hastadır. Bu, iyi bir şey değildir; fen bilimci, edebiyatçı, herkes, zamanımızın hayati meselelerini, fikir akımlarını bilmelidir.