5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 191. maddesi kapsamında kalan suçlar, mevzuatta yer alan suçlar arasında farklı özellikleri olan bir suçtur.
Yasa koyucu, narkotik madde kullanan kişileri tedaviye muhtaç kişiler olarak değerlendirdiğinden uzun ve 2 aşamadan ve bir bekleme süresinden ibaret bir sistem öngörmüştür.
Belirtmek gerekir ki, bu sistem öncelikle şüphelinin bağımlılıktan kurtarılmasını ve tedavi olmasını hedeflemektedir.
Bu yasal düzenleme kapsamında yer alan suçlarda soruşturma süreci 3 bölümden oluşmaktadır.
Öncelikle 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 191. maddesi kapsamında yer alan suçlarda sistemin işleyişi Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi (KDAE) kararı ile başlamaktadır. Bu sistemin birinci aşamasını oluşturmaktadır.
KDAE kararının kesinleşmesinden sonra KDAE kararı içeriğinde yer alan tedavi ve denetimli serbestlik tedbirinin infazı ise ikinci aşamayı oluşturmaktadır.
Daha sonra KDAE kararında yer alan bekleme süresinin bitirilmesi gerekmektedir.
Bu çalışmada, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 191. maddesinde suç olarak tanımlanan kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak suçu ve bünyesinde barındırdığı sistem tüm yönleriyle inceleme konusu yapılmıştır.
Uygulamada çoğunlukla ele geçen madde miktarına göre failin kastının belirlenmesi noktasında sorun yaşanmaktadır. Çalışmada bu hususa ilişkin ölçütlere ve içtihatlara yer verilmiştir.
Çalışmada 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 191. maddesinde yer verilen suçlar üç açıdan değerlendirilmiştir.
İlk olarak kullanmaya yönelik uyuşturucu veya uyarıcı madde suçları özel ve genel hükümler çerçevesinde değerlendirilmiş ve uygulamada sıklıkla karşılaşılan sorunlar Yargıtay kararları ışığında izah edilmeye çalışılmıştır.
İkincisi; ele geçen madde miktarına göre ve elde edilen deliller ışığında failin eyleminin kullanmaya yönelik olup olmadığına ilişkin ölçütler ve kullanım miktarları çalışmada inceleme konusu yapılmıştır.
Üçüncü olarak da, sistemin işleyişine ilişkin prosedür ve idari süreç çalışmada incelemeye konu edilmiştir.