Simavne Kadısıoğlu Şeyh Bedreddin ve VÂRİDÂT
Vâridât, Şeyh Bedrettinin öğrencileriyle yaptığı söyleşileri içeriyor.
Kavramların ve cümlelerin sağlamlığı, söyleşileri, Şeyhin okuyup düzelttiğini gösteriyor. Bir tasavvuf yapıtı olan Vâridât, tasavvufun sınırlarını aşıyor, Şeyhin varlık ve bilgi kuramına dönüşüyor. Şeyhin Tanrı, varlık ve insan hakkındaki düşünceleri, çağını aşan öze sahiptir. Kuşkusuz, bir Rönesans düşünürü değildir, ama İslam dünyasında eşi az bulunur bir aydındır.
Şeyh Bedrettin, bu söyleşilerde, felsefe yapar. Vâridât, onun ilkçağ Yunan felsefesiyle, çağının olgucu bilimleriyle, yani fizikle, kimyayla, bir ölçüde biyolojiyle ilgilendiğini gösterir.

Osmanlı, Şeyhin yapıtlarıyla adaleti sağlamaya çalışırken, onun öğrencileriyle yaptığı söyleşileri içeren Vâridâtını sürekli yasaklamıştır. Osmanlı tarihe gömülürken bile, Vâridât yasaktı.
Vecihi Timuroğlu