Atina demokrasisinin hiÇ şüphesiz en karanlık sayfalarından biri
Sokrates'in MÖ 399'da Ölüme mahkum edilmesidir. Atinalılar
demokrasilerine rağmen yetmiş yaşında bir filozofu neden
öldürmek istediler? Onları bu kadar rahatsız eden şey neydi?
Biraz daha bekleselerdi halbuki Sokrates'in de söylediği gibi
ilerlemiş yaşından dolayı kendiliğinden ölecekti. Sokrates'in
onurlu ve yasalara saygılı biri olduğundan kimsenin şüphesi
yoktu, düşmanlarının bile. Gerçeği söylemek gerekirse Sokrates
günümüzde bile yoğun duygulanımlara neden olan güncel ve
tartışmalı bir kişilik.
Sokrates gibi fikirlerinden dolayı mahkum edilmiş başka
aydınlar da vardı: Protagoras, Anaksagoras gibi... M.Ö. 5 yy.'ın
son çeyreğinde Peloponesssos Savaşı'ndan dolayı Atinalılar din
konusundan çok hassastılar, bunun nedeni insanların çaresizliği
ve savaş nedeni ile bozulan toplum düzeninin yeniden
kurulmak istenmesi olabilir. Sokrates dışında diğer aydınlar
kaçarak yargılanmaktan kurtuldular. Sokrates kaçma imkanı
olduğu halde mahkeme gününe kadar Atina sokaklarında
özgürce dolaştı. Duruşma boyunca sürgün cezasını,
dostlarından ve kentinden ayrı yaşamayı kabul etmedi.