Modernleşme Sürecinde Osmanlı Kentleri, imparatorluğun kritik kentlerine farklı açılardan yaklaşan, ama yolları günün sonunda devlet müdahalesi ve değişim mevzuunda kesişen on incelemeyi bir araya getiriyor. İdari anlayışın, dini yapılanmaların, modernleşmenin, yangınların, salgınların, halk sağlığının ve çatışmaların kent dokusu üzerindeki etkisine hasredilmiş olan bu incelemelerde İstanbul, Selanik, Manastır, Bursa, Ankara, Van, Bağdat ve İskenderiye gibi kentlerin bir başka hikâyesini okuyor, geçmişten k

Türkiye’de son 20 yıldır devlette köklü değişiklikler yaşanıyor. Buna paralel, devlet hem kurumsal yapısı hem de aktörleriyle yoğun şekilde tartışılıyor. Ancak bu tartışmalarda çoğunlukla ya kişilere ya da güncel teknik değişikliklere yoğunlaşılıyor. Bugünü anlamak için tarihe başvurulduğunda ise, çoğu zaman umutsuz bir şekilde değiştirilemez olduğu kabul edilen ezeli ve ebedi bir güçlü devlet miti tekrarlanıyor. Fakat, hem günümüz devletini ve yaşadığı dönüşümü hem de köklerini bulduğu iddia edilen dönemle

“Mangal Yürekli” deyimindeki Mangal kimdir? “Gel, gel, ne olursan ol yine gel!” sözü gerçekte kime ait? Karalar neden bağlanır? Para nasıl pul, adam nasıl 40 paralık olur? Atatürk’ün yazdığı bir mektup neden sansürlenmiştir? Öteki Şeylerin Tarihi dilimizde, kültürümüzde, alışkanlıklarımızda, yanlış bildiklerimizde, unuttuklarımız ve unutturulanlarda yaşayan; geçmişin izlerini takip ederken nedenleri ve nasılları sorgulayan, şaşırtırken meraklandıran, bilgi sevenler için hazırlanmış sıra

Ortaokula gelene kadar Mustafa'ydı... Matematik yeteneğiyle Mustafa Kemal oldu... Emperyalizmi dize getirdi, Gazi Mustafa Kemal oldu... Yüzlerce yılın kökleşmiş alışkanlık ve geleneklerini yıktı, Gazi Mustafa Kemal Atatürk oldu... Türk halkı ona, "Atatürk," dedi. Türkiye'de doğan ve parlayan yıldız, bize izleyeceğimiz yolu gösterdi, "Fikrimizin Rehberi" oldu. "Onun insan olarak ülküsü, iyilik, güzellik ve doğruluk idi. Siyaset adamı olarak ülküsü de, ekmek, eğitim ve barış idi. Bu ülkülerini gerçekleştirme

Derin iz bırakan mülteci Alman bilim, sanat ve kültür insanları Sayın Rifat Esen, "İKİNCİ VATAN GENÇ CUMHURİYET'E SIĞINANLAR, 1933-1953 Derin İz Bırakan Mülteci Bilim, Sanat ve Kültür İnsanları" başlıklı kitabına Önsöz yazmamı talep ettiğinde önce tereddüt ettim. Çünkü, bir kitaba önsöz yazmak için ciddi olarak incelemek ve bunun için de kayda değer zaman ayırmak gerekliydi. Oysa sağlığım buna pek elverişli değildi.... Ülkemizde evrensel bilimin, sanatın ve kültürün temellerini atan bu saygıdeğer insanları

Temelleri 29 Ekim 1923’te kurulan Türkiye Cumhuriyeti 100. yıldönümünü kutlarken, süreklilik ve kopuşlarla geçen bu asırlık tarih dilimine yönelik, Cumhuriyet’in bakiyesine dair değerlendirmelerin kendileri de esaslı değerlendirmelerden geçiyor. Nuray Mert’in derlediği ve çeşitli disiplinlerden kıymetli akademisyenlerin ve araştırmacıların makaleleriyle yer aldığı Cumhuriyet Tarihini Yeniden Okumak, işte bu muhasebelere esaslı katkılarda bulunmayı amaçlıyor. Cumhuriyet’in kuruluşu ve gelişimini anlamaya dön

Esas, Türk milletinin haysiyetli ve şerefli bir millet olarak yaşamasıdır. Bu esas, ancak tam istiklâle malik olmakla temin olunabilir. Ne kadar zengin ve müreffeh olursa olsun, istiklâlden mahrum bir millet, medeni insanlık dünyası karşısında uşak olmak mevkiinden yüksek bir muameleye lâyık görülemez. Yabancı bir devletin himaye sahipliğini kabul etmek, insanlık vasıflarından mahrumiyeti, acz ve miskinliği itiraftan başka bir şey değildir. Hakikaten, bu seviyesizliğe düşmemiş olanların, isteyerek baş

Başak Tuğ bu kapsamlı araştırmasında sosyal ve hukuki pratikler üzerinden 18. yüzyıl Osmanlısı’nda cinsel ve ahlâki düzeni inceliyor. Osmanlı tebaasının arzuhalleri ile Ankara ve Bursa mahkemeleri ve Divân-ı Hümâyun’un hukuki uygulamalarından yola çıkan Namus Siyaseti - 18. yüzyıl Osmanlı Anadolusu’nda Irz, Şiddet, Hukuk , erken modern denetim ve yönetim mekanizmalarının işleyişi ve modern iktidar biçimlerine geçiş sürecini toplumsal aktörlerin öznelliğini göz ardı etmeden ele alıyor. Tuğ, 18. yüzyıl impara

Halil İnalcık, kronolojik sıralamayla derlediği makalelerinden oluşan Osmanlı Deniz Egemenliği’nde, aynı zamanda bir deniz imparatorluğu olan Osmanlıların, başlangıcından 17. yüzyıl ortalarına kadar seyreden denizlerdeki varlığını, mücadelelerini, askeri ve teknik gelişimini ilk elden kaynakların ışığında ele almaktadır. İnalcık, beş ana başlık altında topladığı makalelerinde, denizci gâzi beylikleri zamanından imparatorluğun Akdeniz ve Karadeniz’de nasıl büyük bir deniz gücü haline geldiğine, Fâtih Sultan

Yüz dedi Cumhuriyet asık yüzüyle… Yüz dedi ve yüzü asık gerçekten; çünkü yıkılmak, sorgulanmak, numaralandırılıp özüne aykırı olarak saptırılmak isteniyor. Yüzüncü yıl işte bu “ahval ve şerait altında” üzüntü ve kaygılarla idrak edilmeye çalışılıyor. Cumhuriyeti içselleştiren, yoluna ve geleceğine kendini adayan, “ilelebet muhafaza ve müdafaa etmek” isteyenler, onu, önümüzdeki yüzyıllara ödünsüz ve çağdaş donanımlı olarak aktarma istenci içindeyken; karşı devrimciler, örtülü ya da açık olarak Cumhuriyete ve

Baer, Osmanlılar: Hanlar, Sezarlar ve Halifeler’de, bu etkili imparatorluğun hükümdarlarının karşılaştıkları çeşitli kültürlerle olan karmaşık bağlantılarının peşine düşüyor. Güç, din ve yönetim karmaşıklıklarına dalarken, Osmanlı tarihindeki gizli hikâyeleri ve daha az bilinen yönleri gün yüzüne çıkarıyor. Fetihler ve toprak genişlemelerinin geleneksel anlatısının ötesine geçerek, imparatorluğun yükselişi ve düşüşü hakkında nüanslı bir anlayış sunuyor. Hanların hayranlık uyandıran saltanatlarından, sezarla

Osmanlı Devleti hangi şartlarda nasıl kuruldu? Devleti kuran isimlere hangi âlimler destek oldu? Devşirme sistemi nasıl uygulanıyordu? Harem ve Enderun esasen nasıl kurumlardı? Osmanlı askeri sistemi hangi temeller üzerine kurulmuştu? Yavuz Sultan Selim neden hep Doğu'ya sefer düzenledi? Osmanlı Padişahları Mekke ve Medine'ye nasıl hizmetlerde bulundu? Osmanlı Vakıf Sistemi nasıl mükemmel bir şekilde işliyordu? Osmanlı'da şehzade katli neden ve nasıl gerçekleşti? IV. Murat sigara ve kahveyi neden yasakladı?

Bugünün Türkçesinin 1950’li, 1960’lı yıllarda büyüklerin konuştuğu ve yazdığı Türkçeden ne kadar farklı bir hale geldiğini yaşayarak gören bir insan olarak, dilimizin nerelerden nerelere sürüklendiği konusunda sohbet mahiyetinde bir çalışma hazırlamayı görev bildim. Gençlerimize hitaben kaleme aldığım bu çalışmada, dil alanında söz sahibi olanların görüşlerine de tafsilatlı bir şekilde yer veriyorum. Karman çorman bir hale gelen o uzun sadeleştirme serüvenimiz içinde (üstelik bir ara siyasi bir mesele halin

Victor Ménage, Tibor Halasi-Kun ve Halil İnalcık gibi usta Osmanlı tarihçileriyle uzun süre birlikte çalışan Rhoads Murphey, bu eserinde ‘Osmanlı savaş makinesi’nin Avrupa, Kuzey Afrika ve Orta Doğu’daki başarılarına dair detaylı ve özgün bir inceleme sunuyor. Öncelikle Osmanlı askerî teşkilatının dönüşümüne ve değişim dönemindeki Osmanlı toplumu üzerindeki etkisine odaklanan kitap, Osmanlı askeriyesinin mazhar olduğu yoğun akademik ilgiyi doğru şekilde tahlil ederek, literatürdeki peşin hükümlü tarihyazım

Hem merak hem korku uyandıran, psikiyatriden çeşitli sanat dallarına geniş bir yelpazenin konusu olmuş delilik ve delileri Rüya Kılıç, erken modern dönem Osmanlı’da inceliyor. Delilerin teşhis edilmesi, delilik alametleri, tedavi yöntemleri gibi tıbbın konuya yaklaşımının yanı sıra toplumun delilere bakış açısını da ihmal etmiyor. Osmanlı’da dinin, delilere muameledeki etkisini de siyasi iktidarın delilere olan tavrını da dikkate alıyor. Modern psikiyatri öncesiyle günümüzdeki delilik “tanım

1930'lu yılların başında Türk İnkılâbı dünya ölçeğinde yaşanan bir iktisadi krizin etkileri ile karşı karşıya kalmıştır. İnkılâp kadrosu içeride bu krizin boyutunu görebilmek için Serbest Cumhuriyet Fırkası'nı kurmuş ve ayrıca başta iktisadi alanda olmak üzere siyasi, kültürel, toplumsal alanda pek çok tedbir almak zorunda kalmıştır. Bu tedbirler, düşünsel ve ideolojik planda yapılanları da kapsamıştır. 1. Dünya Savaşı sonrası dönemde liberal iktisat ve siyaset iflas edince Sovyet Rusya, Almanya ve İtalya'd

The Crimean Tatars have often been ignored in the Crimean studies. Whereas the Crimean Tatars are the indigenous people, the owners of the land, faced deportations multiple times and managed to arise each time. They have returned to homeland after 50 years of struggle to build their own civilisation once they had it before the horrific deportation of 1944 ‘Every Crimean Tatar, elderly, men, women, children; they all had bright lights in their eyes. The light of hope! The hope to build their home in the land

Defolun! Uzaklaşın yoksa hâliniz haraptır! diye bağırıyordu. Hayaletlere vuruyor gibi birtakım hareketler yapıyor, sonra sevecen bir sesle: Artık korkma, gittiler. Zaten ben burada bekliyorum. Şimdi rahat rahat uyuyabilirsin anne!diye mırıldanıyordu. O, annesini rüzgârların önüne katıp dolaşan fena cinlerden korumaya gelmişti. Konfüçyüs, kötülük dolu hayatını anne sevgisiyle iyileştiren bu genç adama karşı derhal bir bağlılık hissetti. Ona elini uzatarak: Mong Pi, şu andan itibaren sen benim kardeşimsin, de

1935 yılı Ağustos ayında Türk hükümeti gelen bir ihbarla alarma geçer. İhbarı yapanlara göre birkaç kişilik bir ekip Beyrut`tan vapura binerek Atatürk`e suikast düzenleme maksadıyla yola çıkmıştır. Aldığı duyum üzerine hemen harekete geçen hükûmet bir dizi tedbir alır, Cumhurbaşkanı’nın güvenliğini sağladıktan sonra başarıya ulaşamayan bu suikast planının arkasında kimin olduğunu aydınlatmaya çalışır. Soruşturma esnasında bazı devlet adamlarının adının olaya karışması skandalın daha çok büyümesine sebep olu