Osmanlı Düşüncesi, esasen bir “İmparatorluk Düşüncesi”dir, yani bu İmparatorluk'ta birlikte yaşayan, dolayısıyla birlikte düşünen “milletler”e (cemaatlere) mensup bir düşüncedir. Bu açıdan bakıldığında, dönemin epistemik faaliyetlerinin hakikate uygun bir şekilde betimlenebilmesi için sadece Türk ve/veya İslâm Düşüncesi'nin araştırılması ve yazılması yeterli olamaz; farklı dinlere ve mezheplere ve farklı kavimlere ve etnisitelere mensup insanların “İmparatorluk Düşüncesi”ne yapmış oldukları katkılar aydınla

Türk Felsefesi'nin macerası henüz gereği gibi yazılmadı, ancak şuna inanıyorum ki bir gün bu mühim iş yapıldığında Yunus Emre'nin çok önemli bir yerde durduğu anlaşılacaktır. Yunus Emre, Orta Çağ'ın en mütekamil felsefi öğretisi olan Vahdet-i Vücûd Öğretisi'ni Türkçe terennüm ederek asırlarca Anadolu'da hakim olacak dünya görüşünün ve yaşam biçiminin yayılmasını ve yerleşmesini sağlamıştır. Elbette bu öğretiyi savunan diğer filozofların katkılarını da gözardı etmek mümkün değildir, ancak kolaylıkla iddia

Türk Düşüncesi'ni anlamaya yönelik araştırma ve incelemelerde bugüne değin yokluğu hissedilen en önemli hususlardan birisi ve belki de en önemlisi, toplanan tarihsel verilerin ve bunları irtibatlandırmaya yönelik farazî görüşlerin genel bir kuramsal çerçeveye oturtulmamış olmasıydı; esasen, düşünce tarihinin bütün alanlarında [din tarihi, felsefe tarihi, ideoloji tarihi, bilim tarihi, edebiyat tarihi] kronolojik ve deskriptif bir yaklaşımla kahramanların hayatları ve eserleri tanıtılmış ve bazılarında zaman

Din Tarihi, tarihyazıcılığımız tarafından çok ihmal edilmiştir. Bunun birçok sebebi olabilir; ancak kanaatime göre en önemlisi, bu alanın çatışan inançlar ve ideolojiler ile çepeçevre sarmalanmış olmasıdır. Türkiye'de Yeni Din Algısının Doğuşu (1839-1938) adını verdiğim bu küçük denemenin maksadı, Geç Osmanlı-Erken Cumhuriyet Dönemleri boyunca [kabaca bir asırlık bir süreçte] gerçekleşen ve Resmî [Sünnî-Matürîdî-Hanefî] Dinsel Düşünce'yi derinden etkileyen bazı mühim hadiseleri ana-çizgileriyle tasvir etmek

Düşünce tarihimizi ve bunun bir kısmı olan bilim tarihimizi, geçmişin iyi-kötü belirgin bir resmini sunacak bir paradigma üzerinden okumaksızın tam olarak anlamak mümkün değildir. Bugüne kadar ya belirgin bir paradigma teşkil edilmemiş [bunun için hiç uğraşılmamış] ya da geçmiş, Türk Tarih Tezi ve Türk-İslâm Sentezi olarak adlandırılan kimlik temelli ideolojiler üzerinden okunmaya çalışılmıştır. Hiç şüphe yoktur ki bu türden okuma denemeleri, bazı yönlerden yararlı olmuştur; ama geçmişin hakikate uygun bi

Philosophia Ottomanica, Osmanlı Felsefesi adlı bu çalışmanın temelde iki maksadı vardır: Bunlardan birincisi, Osmanlılar Dönemi'nde incelenmeye değecek yoğunlukta ve olgunlukta bir felsefe etkinliğinin bulunduğunu kanıtlamak; ikincisi ise, söz konusu etkinlik sonucunda ortaya çıkan düşünsel birikimin bazı özgün yönlerinin mevcut olduğuna dikkat çekmektir. Bu maksatları, hakkıyla gerçekleştirebilmek için kapsamlı bir araştırma yapılması gerekmektedir; ancak böyle bir araştırmayı yürütecek yeterli imkânlara

Bilim Tarihi, uzun bir süre boyunca bilimsel etkinlikleri belgelere ve tanıklıklara dayanarak betimleyen bir tarih alanı olarak görülmüştür. Bu nedenle bilim tarihçileri, çoğunlukla tarihsel olayları neden-sonuç ilişkileri bağlamında derinlemesine anlamayı ve açıklamayı sağlayacak tarihsel modellemeler yapmaktan uzak durmuştur; ancak özellikle de Hessen gibi Marxistlerin ve Merton gibi sosyologların yapmış oldukları çalışmalar sonrasında, bunun bir ihtiyaç olduğunu ve doğa bilimlerindeki veya toplum bilimle

Türk Bilim Tarihi araştırmacılığının ve yazıcılığının geçmişi aşağı yukarı XIX. yüzyılın son çeyreğine kadar uzanmaktadır. Ömer Subhî Bey ile Mehmed Nûrî Bey'in Mü'essisîn-i Fünûn'u (Bilimlerin Kurucuları, Birinci Cilt, Birinci Kısım, İstanbul 1885) ile Hüseyin Remzi Bey'in Târîh-i Tıbb'ını (Tıp Tarihi, İstanbul 1886) bu çalışmaların ilk mahsulleri arasında anmak gerekir. Ancak bilim tarihçiliğimiz, Cumhuriyet Öncesi Dönem'de Sâlih Zeki Bey (1864-1921) ile birlikte gerçek bir atılım yapmış ve Kâmûs-ı Ri

Doğu'da (İslâm Dünyası'nda) yaşanan ve İlim'den Bilim'e giden süreç ile Batı'da (Hıristiyan Dünyası'nda) yaşanan ve Scientia'dan Science'a giden süreç arasında önemli bir ölçüde farklılık vardır ve Birinci Süreç yeterince aydınlatılamadığı halde, İkinci Süreç aşağı yukarı bütün boyutlarıyla incelenmiş ve tartışılmış, hatta bu sürecin işleyiş biçimine ilişkin çok ayrıntılı bazı açıklama modelleri geliştirilmiştir. Bugün de Batılı [ve giderek artan oranda Doğulu] araştırmacılar, Batı Bilimi'nin niteliklerinin

XVI. yüzyılda bilim ve teknoloji birikimleri ve düzeyleri bakımından aşağı yukarı aynı düzeyde bulunan Doğu ve Batı dünyalarında, iki asır içinde büyük bir farklılaşmanın oluşmasını sağlayan dâhilî ve haricî nedenler nelerdir? Bu kitabın amacı, önce haricî, sonra da dahilî nedenler üzerinde tartışarak bu temel sorunun yanıtlanmasını kolaylaştıracak bazı araştırma alanları açmaktır.

Bu küçük çalışmanın maksadı, Osmanlılar´da bilimsel çalışmaları yönlendiren Kuramsal Çerçeveleri ve bu çerçeveleri kuran temel etmenleri belirlemektir. Osmanlı bilginleri, doğayı incelerken ve doğanın bilgisini ararken, Yaratıcı-Yaratılan İlişkisi´ni öne çıkaran ve Orta Çağ İslâm Dünyası´ndan miras alınan bir yaklaşım içerisindeydiler; kısacası onlar için önemil olan, doğada bulunan nesneleri ve bu nesnelerin neden oldukları olguları aklî bir çabayla kavramak değil, Yaratılan olarak görülen bu unsurlarla,

Philosophia Ottomanica, Osmanlı İmparatorluğu Dönemi nde Türk Felsefesi adını verdiğimiz bu çalışmanın temelde iki maksadı vardır: Bunlardan birincisi, Osmanlılar Dönemi nde incelenmeye değecek yoğunlukta ve olgunlukta bir felsefe etkinliğinin bulunduğunu kanıtlamak ve ikincisi ise, söz konusu etkinlik sonucunda ortaya çıkan düşünsel birikimin bazı özgün yönlerinin mevcut olduğuna dikkat çekmektir. Bu çalışmanın üçüncü cildinde Philosophia Nova olarak adlandırılabilecek XIX. ve XX. yüzyıllar arasındaki fel

Philosophia Ottomanica, Osmanlı İmparatorluğu Dönemi nde Türk Felsefesi adını verdiğimiz bu çalışmanın temelde iki maksadı vardır: Bunlardan birincisi, Osmanlılar Dönemi nde incelenmeye değecek yoğunlukta ve olgunlukta bir felsefe etkinliği nin bulunduğunu kanıtlamak ve ikincisi ise, söz konusu etkinlik sonucunda ortaya çıkan düşünsel birikimin bazı özgün yönlerinin mevcut olduğuna dikkat çekmektir. Bu çalışmanın ikinci cildinde Philosophia Antiqua ve Philosophia Nova olarak isimlendirilebilecek iki ana

Philosophia Ottomanica, Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Türk Felsefesi adını verdiğimiz bu çalışmanın temelde iki masalı vardır: Bunlardan birincisi, Osmanlı Döneminde İncelenmeye değecek yoğunlukta ve olgunlukta bir felsefe etkinliğinin bulunduğunu kanıtlamak; ikincisi ise, söz konusu etkinlik sonucunda ortaya çıkan düşünsel birikimin bazı özgün yönlerinin mevcut olduğuna dikkat çekmektir.

Philosophia Ottomanica, Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Türk Felsefesi adını verdiğimiz bu çalışmanın temelde iki masalı vardır: Bunlardan birincisi, Osmanlı Döneminde İncelenmeye değecek yoğunlukta ve olgunlukta bir felsefe etkinliğinin bulunduğunu kanıtlamak; ikincisi ise, söz konusu etkinlik sonucunda ortaya çıkan düşünsel birikimin bazı özgün yönlerinin mevcut olduğuna dikkat çekmektir.