Kitapta, Hacı Bektaş Veli’nin torunlarından Kalender Çelebi’nin Osmanlıya başkaldırısı ve Nurhak Dağlarındaki Başsaz Yaylasındaki katli, Balım Sultan, Osmanlı, Şah İsmail, Pir Sultan Abdal, Kalender Çelebi ilişkileri ile Erdebil ve Hacı Bektaş Dergahı ilişkileri irdelenmektedir. Ayrıca 16 yüzyılda Anadolu’da ortaya çıkan isyanların sebepleri ve sonuçları ile Osmanlı - Kızılbaş toplumu arasındaki çatışmalarla ilgili ayrıntılı bilgiler verilmekte ve çeşitli belgeler sunulmaktadır. Kitapta, Şah Kalender İsya

Talana dayalı yapılanan sistemler sorguya, aykırılığa ve itiraza asla tahammül edemezler. Osmanlı zihin dünyasının algısına göre Börklüce - Bedreddin eylemi Osmanlı sistemi için son derece tehlikeli bir itirazdır. Varlığı, muktedirin saltanatı için temel olan kulluk dünyasına aykırı bir duruştur. Dolayısıyla Bedreddin - Börklüce Mustafa eylemiyle gerçekleşen yapıya bu zeminden bakılacak olursa, yansıtmaların dışında bu olayın gerçek anlamı, ya da gölgenin arkasındaki -karşı / gizli tarih olarak niteleyebile

Değerli halkbilimi araştırmacısı A. Haydar Avcı'yı ilkin Köroğlu Ayaklanması adlı çalışması ile tanıdık. Onun ardından daha olgun bir eserle çıktı karşımıza: Zeybeklik ve Zeybekler. Özellikle bu ikinci kitap, hem araştırma yöntemi hem de derlediği malzeme bakımından değerli bir halkbilimci ile karşı karşıya olduğumuzu gösterdi. Şimdi onun Pir Sultan Abdal üzerinde yeni bir çalışması ile karşı karşıyayız. Uzun yıllar önce Pir Sultan üzerine çalıştığım için onun bulduğu yeni belgeleri ilgiyle izledim. Avcı b

Çokça sözü edilen, fakat yeterince irdelenmediği görülen Abdalan-ı Rum olayını anlayabilmek için toplumsal dönüşümün tarihsel boyutlarını irdelemenin gerekliliği de ortaya çıkmaktadır. Bu aynı zamanda bir bakıma arka plan çözümlemesidir. Açık ki, kültürler birbirinin süreğidir. Sürekli değişerek, dönüşerek kendini yeni koşullara uyarlar, yeni bir çağa taşır. Bu, tarihin kaçınılmaz döngüsüdür. Bu durum gelenekte 'kökün üstünde bitmek' ya da 'ot kökün üstünde biter' biçiminde betimlenir. Her olgunun bir köken

Her canlı varlık kendi doğasında yaşar. Konargöçer toplumlarda bu olgu ot kökün üstünde biter biçiminde tanımlanır. Toplumsal varlıklarda kendi doğasında, kendi koşullarında vardır. Konargöçer ve yerleşik topluluklarda elbet kendini çevreleyen, var eden koşullar içinde yaşamını sürdürür. Varlık koşulları, çevreleyen unsurlar değiştiği an başkalaşım ya da dönüşüm kaçınılmazdır. Bir sorunsal olarak karşımıza çıkan konargöçer olgusu bu kadar önemli midir? Konargöçer yerleşik ilişkisi ve çelişkisinin boyut

Şah Kalender imgesi Alevi toplumu açısından ne anlam ifade eder? Alevi tarihindeki yeri açısından bu olayın önemi nedir? Bu imge yalnızca baskı ve zulüm karşısında ortaya çıkmış başeğmezlik kültürü ve direniş geleneği içinde baş vermek olayı mıdır? Bir öncü kişiliğe, hak ve adalet istemine yönelik sıradan bir bastırma eylemi midir? Kökeni derinlerde bulunan karşıtlığın, çelişkilerin ve çatışmaların dış yansıması mıdır? Yoksa Alevi toplumuyla Osmanlı sistemi arasındaki, etkisi günümüze kadar artarak gelen ön

Geleneksel yapılarına baktığımızda zeybeklerden oluşan isyancı topluluğunun tamamına kendi deyimleriyle çete, bir bütün olarak çetenin içinde yer alan bireylere zeybek, çetenin başında bulunan öncülüğünü ve sorumluluğunun üstlenen zeybeğe efe, çetenin diğer üyelerine kızan, efenin yardımcısına başkızan ya da başzeybek denilmektedir. Efe her zaman, her yerde en öndedir. Kendi deyimleriyle bir efe, dağda da düzde de, her yerde en önde olsun ki, efe olsun. Efe olmak için öncü ve yetenekli olmak bir zorunluluk

Değerli halkbilimi araştırmacı A. Haydar Avcı´yı, ilkin "Köroğlu Ayaklanması" adlı çalışması ile tanıdık. Onun ardından daha olgun bir eserle çıktı karşımıza: "Zeybeklik ve Zeybekler". Özellikle bu ikinci kitap, hem araştırma hem de derlediği malzeme bakımından değerli bir halkbilimci ile karşı karşıya olduğumuzu gösterdi. Şimdi onun Pir Sultan Abdal üzerinde yeni bir çalışma ile karşı karşıyayız. Uzun yıllar önce Pir Sultan üzerine çalıştığım için onun bulduğu yeni belgeleri ilgiyle izledim. Bu yeni eseri

“Kel Mehmed fakir bir zeybektir. Genç yaşında dağa çıkmış, daha sonra bir ihtilâlin lideri olmuştur. İhtilâl diyorum, daha doğrusu ben demiyorum da, ona ait vesikalar Kel Mehmed`in liderlik ettiği Aydın ayaklanmasına “Aydın İhtilâli” adını veriyorlar. Kel Mehmed, idaresi altında bulunan yerler halkının malına, canına ve ırzına saygı gösterdi. Gezi hürriyetine engel olmadı. Ahlaksız, zalim ve hırsız memurların amansız düşmanı oldu. Ağır vergiler altında inleyen döğülen, hapsedilen ve sürgüne gönderilen halkı