Mehmet Başaran, Atatürk Türkiyesini ve Cumhuriyet aydınlanmacılığını ortaçağın eşiğine getiren aydını maydını, politikacısı molitikacısı, dincisi mincisi, medyasıyla cinsine cibilliyetine bakmadan kim varsa topuna birden Yuh olsun diyor.

Mehmet Başaran, doğal ve toplumsal çevreyi değiştiren, bunu yaparken kendisi de değişen insanların öyküsünü anlatıyor. İnanılamaz çabuklukta yapılanan üretken güç nasıl oluştu ya da ´devrimci eğitim imecesi´nin yapısı nasıldı veya büyük eğitimci ´Tonguç Baba´ nasıl yetişti, nasıl bir eğitimciydi. Bu ve benzeri tüm soruları yanıtlıyor Başaran. Kendine özgü biçemi, özlü geçmişinin deneyimleri ile... Köy Enstitülerinin elli dokuzuncu kuruluş yılında Türk aydınına bir armağan bu kitap.

Bilge bir dağdır Kaz Dağı (İda). Bir Anadolu güzeli, doğa anıtı. Her dönemde kutsal sayılmış tanrılar orağı… Çocuk gözleri gibi temiz, yeni doğmuş taylar gibi kıpır kıpır sularla seslenir dünyaya… "Bol pınarlı İda´dır" bir adı: Mıhlı, Şarlak, Şahin Deresi / Bir kayadan duman duman / On yedi metre atlayan / Sutüven… Bu kez para babalarının sinsi saldırısı… Çanakkale kahramanı Koca Seyit´in, Edremit, Kaymakamı Hamdi Bey´in, Borazan Çavuş´un, efelerin savunduğu yerlere saldırıyorlar. Altın arayıcı barbarla

Tutuklusun sen de...Karakollara, havaalanlarına, sınır kapılarına yazılmış, görüldüğün yerde..Gizli örgütün beyin takımından olduğu deniyor iddianamede, suç listen epey kabarık. Durum aydınlanana değin kaçmak zorundasın. Ensende eylülün kızgın soluğu..Duvarlarda arananların solgun fotoğrafları..Gazetelerde sıkıyönetim duyuruları, alanlarda konuşan resmi giysili yüzü yitik bir general...

"Cumhuriyet eğitiminin amacı tam bağımsız, onurlu, yüce bir toplum olarak yaşamayı gerçekleştirmekti. Kurtuluş Savaşı coşkusuyla çalışmalar sürüyordu. Bilimin yol göstericiliğiyle çağdaşlaşacaktık. Savaş sona erdiğinde Amerika ile ikili anlaşmalar imzalandı. Koşullu Marshall yardımı başladı. Komünizmle savaşılacaktı. İlk serbest seçimde sağcılar, gericiler başa geçti. Karşı devrim başladı. 1946´dan beri aymazlık, ihanet kuşatması altındayız..." diyor Mehmet Başaran. Kitap bu kuşatmanın öyküsünü anlatıyor.

Mehmet Başaran, Köy Enstitüsü kökenli bir öğretmen, yazar, şair, romancı, öykücü... Bu kitabında, Türkiye´nin 1940´lardan 1980´lere kadarki 40 yıllık serüvenini anlatıyor. Bizim fotoğrafımız bu; ülkemizin, demokrasimizin, rejimimizin, hayatımızın fotoğrafı... "Yasaklı", yalnızca Başaran´ın değil, çağından sorumlu her vatandaşın ortak anıları. İnsanların asılıp kesildiği olağanüstü bir dönemden bir başka döneme kadar çalkalanan toplumun izdüşümü. Necati Güngör

Sevgili çocuklar, Mehmet Başaran halk masallarımızın yüzlercesi arasından bu birbirinden güzel on tane masalı sizler için hazırladı.Okudukça doğrunun, iyinin, güzelin yenilmez dostu olun; kafanızla, yüreğinizle, dünyanın karartılmasına karşı çıkın diye…