Lise öğrencilerinin ailelerinin ve yakın çevrelerinin tarihini araştırmaya özendirilmesi son beş yıldır Tarih Vakfı´nın gündeminde yer alan bir konu olageldi. Vakfımızın 1991´de kuruluşundan sonra, özellikle tarih eğitimi ve ders kitaplarının iyileştirilmesi ile ilgili çalışmalarımız, hep aynı ihtiyaçlara işaret ediyordu: gençleri ezbercilikten uzaklaştırıp araştırmacılığa yöneltmek, çok genel ve soyut bir tarih eğitiminin yerine en yakın çevreden başlayan bir yaklaşımı temel almak ve okullarla, öğretmen

Batı Avrupa´nın 10. yüzyıldan itibaren nüfusları ve tarımsal üretimleri artan feodal krallıkları, 11. yüzyılın son çeyreğine gelindiğinde yeni pazarlar arayışındaydılar. Ancak Doğu´nun ticaret yolları ve limanları Müslümanların denetimi altındaydı. Öte yandan, 1071´de Anadolu´ya giren Türklerin İznik´i merkez edinerek Bizans İmparatorluğu´nu tehdit eder hale gelmesi ve başta Kudüs olmak üzere önemli hac yerlerinin Müslümanların elinde olması, Hıristiyan dünyası için büyük bir rahatsızlık kaynağıydı. Bu şart

Ahmed Cevdet Paşa Tanzimat döneminin en ünlü şahsiyetlerinden biridir. Yazdığı Tarih-i Cevdet de, son dönem Osmanlıca metinlerin en önemlilerinden biri olarak kabul edilir. Daha sade, daha arı bir edebiyat dilinin ilk ustalık örneklerinden olması kadar, 1774-1826 arası Osmanlı İmparatorluğu tarihinin standart anlatısı olması da bu değerlendirmede büyük rol oynar. Tarihçi Christoph K. Neumannın hedefi, eserin, içinde yazıldığı zamana getirdiği eleştirel yaklaşım göz önünde bulundurularak okunmasıdır. Çalışma

10-12 Aralık 1998 tarihlerinde ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi’nde gerçekleştirilen “Bilanço 1923-1998: Türkiye Cumhuriyeti’nin 75 Yılına Toplu Bakış” konulu uluslararası kongre tebliğlerinin yer aldığı bu kitap iki ciltten oluşuyor. I. Cilt’te siyaset, kültür ve uluslararası ilişkiler; II. Cilt’te ise ekonomi, toplum, çevre alanlarına ilişkin tebliğler yer alıyor. Tebliğ sahipleri arasında Bernard Lewis, Andrew Mango, Feroz Ahmad gibi dünyaca ünlü bilim adamları da bulunuyor. Türkiye Cumhuriyeti tarihini dah

10-12 Aralık 1998 tarihlerinde ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi’nde gerçekleştirilen “Bilanço 1923-1998: Türkiye Cumhuriyeti’nin 75 Yılına Toplu Bakış” konulu uluslararası kongre tebliğlerinin yer aldığı bu kitap iki ciltten oluşuyor. I. Cilt’te siyaset, kültür ve uluslararası ilişkiler; II. Cilt’te ise ekonomi, toplum, çevre alanlarına ilişkin tebliğler yer alıyor. Tebliğ sahipleri arasında Bernard Lewis, Andrew Mango, Feroz Ahmad gibi dünyaca ünlü bilim adamları da bulunuyor. Türkiye Cumhuriyeti tarihini dah

Birinci Dünya Savaşı, dönemin büyük güçlerinin hepsinin, küçüklerinin de çoğunun katıldığı ilk genel savaştı. Dünyanın neredeyse her köşesine uzanan bu savaş uluslararası ilişkileri derinden etkiledi. Savaşın en önemli sonuçlarından biri de, Hohenzollern, Habsburg, Romanov ve Osmanlı hanedanlarının çöküşü oldu. Bülent Gökay bu kitapta, Mondros´tan Lozan´a uzanan süreçte, Osmanlı İmparatorluğu´nun yıkıntılarından Türkiye Cumhuriyeti´nin doğuşunu uluslararası ilişkiler ve savaş sonrası diplomasisiyle bağlantı

O gün İstanbul´da poyraz çok sertti; Sarayburnu´nu dönüp Haliç´in güvenli sularına girebilmek marifet gerektiriyordu. Çift direkli yelkenlinin kaptanı zarif bir yelken manevrasıyla bu işi başarınca kazasker kaptanı yanına çağırttı, bir kese para sıkıştırdı eline..." Bu haberi 1849 tarihli bir gazeteden alan Wolfgang Müller-Wiener, bir görüp bir daha ayrılamadığı İstanbul Limanı hakkında yıllar boyu süren araştırmasında böyle binlerce renkli ayrıntıyı bir araya getiriyor. Bildexicon zur Topografie Istanbuls

Ortaöğretimde tarih ve coğrafya eğitimi ulusalcı ideolojilerin yerleştirilmesi ve ulusal kimliğin oluşturulması amacıyla 19. yüzyılın sonlarına doğru kurumsallaştırılmıştı. Birinci ve İkinci Dünya savaşlarının trajedilerinin ardından, barışın kurulması dünya gündeminin birinci öncelikle konusu haline geldi ve tarih öğretiminin gençlere barışçı bir tarih bilinci vermesi beklenmeye başlandı. Ama modern toplum tarih öğretimini kendi toplumsal mühendislik yaklaşımının temel araçlarından biri olarak görmekten hi

Derebeylik olgusu 18. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu´ndaki birçok gelişmeye damgasını vurmuştu. Necdet Sakaoğlu´nun 1985´te Sedat Simavi Vakfı Sosyal Bilimler Ödülünü alan bu incelemesi, bugün varlığı bile unutulmuş Divriğili bir derebeyi ailesinin 18. yüzyıldan 20. yüzyıl başına kadar uzanan öyküsünü anlatıyor. Bu öyküde Köse Paşa Hanedanı´nın yükselişi ve düşüşüyle birlikte, Osmanlı toplumunun son iki yüzyılındaki devlet/âyân/halk ilişkilerine farklı bir ışık düşüren veriler, gözlemler ve yorumlar da yer

Bu kitap, "Bir Çağdaşlaşma Projesi Olarak Türkiye Cumhuriyeti´nin 75. Yılı" kutlama programı çerçevesinde Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı tarafından düzenlenen "Üç Kuşak Cumhuriyet Sergisi"ne eşlik etmesi amacıyla hazırlanmıştır. (Arka Kapak)

Osmanlı İmparatorluğu´nda 19. yüzyıl bir değişim çağıydı. Tanzimat reformlarının felsefesine uygun olarak klasik sistemler değiştiriliyor, yenilikler hayatın bütün yönlerine yansıyordu. Payitaht da bu değişikliklerden nasibini aldı. Avrupa´ya özenen Osmanlı eliti, yangınların kasıp kavurduğu, bakımsız İstanbul´a yeni bir çehre kazandırmak istiyordu. Yeniden örgütlenen şehir yönetimi "Avrupa usullerini" benimseyerek, Avrupa´dan getirttiği uzmanlara büyük projeler hazırlattı. İstanbul´un bugün de devam eden s

Osmanlı Devleti´nin son dönemine damgasını vurmuş olan Jön Türklerin en az incelenmiş yönleri Arap vilayetlerinde güttükleri siyasettir. Hasan Kayalı bu incelemesinde, Arap nüfusun yaşadığı Osmanlı topraklarında Osmanlı hükümetlerinin Osmanlıcılıktan İslamcılığa ne tür politikalar uyguladığına ışık tutuyor. Arap milliyetçiliğinin başlangıcı ve gelişmesi, İkinci Meşrutiyet´in başkente ve Arap vilayetlerine getirdiği yenilikler, "Türkleştirme", Şerif Hüseyin ve Hicaz, ayrıca İngiliz Lynch şirketine verilen im

Sultan Abdülmecid´in kızı Refia Sultan 1842´de Beşiktaş Sarayı´nda doğdu, 1880´de öldü. İyi bir eğitim gördü, müzik dersleri aldı. Zamanı gelince de evlendirildi. Doğrusu pek de mutlu bir hayat sürdüğü söylenemezdi. Bir yandan ağır bir hastalıkla mücadele edip üst üste ameliyat olurken; öte yandan kocasıyla da anlaşamıyordu. Ama o bir padişah kızıydı, bütün bunlara tevekkülle katlanırken büyük bir debdebe içinde yaşamayı da seviyor, arabasını bile Paris´ten getirtiyordu. Refia Sultan mektup yazmayı severdi,

Pertev Naili Boratav´ın Behice Boran ve Niyazi Berkes´le birlikte Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi´ndeki görevlerinden 1948 yılında uzaklaştırılmalarıyla sonuçlanan sürecin öyküsü anlatılıyor bu kitapta. Boratav´ın, haklarında açılan davanın sonunda mahkemeye sunduğu ayrıntılı "müdafaaname", yalnızca basit bir savunma metni değildir. Boratav, dönemin siyasi konjonktürüne ışık tutan ve 1940´larda kaynatılan "cadı kazanı" hakkında önemli ipuçları içeren savunmasında zaman zaman kültür tarih

Küçük bir uç beyliğinin, Bizans´ın yerine geçen ve Batı Hıristiyan dünyasını yüzyıllar boyunca derinden etkileyen güçlü Osmanlı İmparatorluğu´na dönüşmesi, çeşitli açılardan incelenmesi gereken bir olgudur. Kuruluş dönemi hakkında 1930´larda geliştirilen kuramlardan sonra ortaya çıkan bulgular, eski tezleri geliştiren ve aşan savların kaynağı oldu. Osmanlıların kökeni, bulunan yeni sikkeler, gaza geleneği ve dervişlerin rolü, arazi tahrirleri, Türk dili, diğer beylik ve devletlerle ilişkiler üzerine karşıla

Ege´de zengin bir eşkıya türküsü dağarcığı olması tesadüf değildir. Özellikle 19. yüzyılın ortasından itibaren Ege dağları eşkıyadan geçilmez olmuştu. Merkezi otoritesi çok zayıflamış olan Osmanlı Devleti bu eşkıyayla başa çıkamıyordu. Hikayeleri dilden dile dolaşan Çakırcalı Mehmet Efe gibi ünlü eşkıyalar birer "sosyal haydut" diye nitelendirebilecek kadar halka mal olmuş kişilerdi. Sabri Yetkin´in 1995 Afet İnan ödülü kazanan doktora tezinden çıkardığı bu kitap sosyal tarihimizin çok konuşulan ama az araş

Muhittin Birgen, II. Meşrutiyet ve Cumhuriyet dönemlerinin önde gelen fikir adamlarından ve aydınlarından biridir, ama bugünkü kuşaklarca tanınmaz. Tanin başyazarlığından kooperatifçiliğe, Bakü Üniversitesi´nde Türk Tarihi ve edebiyatı doçentliğinden milletvekilliğine kadar birçok uğraşı olmuştur. Prof. Dr. Zeki Arıkan bu kitabın ilk bölümündeki monografide Muhittin Birgen´in yaşamöyküsünü anlattıktan sonra, tarih anlayışını ele alıyor. Kitabın ikinci bölümünü, yakın tarihimizin bu az bilinen simasının Mesl

Ahmed Resmi Efendi, 18. yüzyılda kalemiyeden yetişmiş, Viyana ve Berlin´e elçi olarak gitmiş, sefaretnamelerinin yanı sıra önemli eserler vermiş bir devlet adamıdır. Virginia Aksan, Osmanlı arşivlerine dayanarak yaptığı bu araştırmada Ahmed Resmi Efendi´yi anlatırken, tarihçiler tarafından epeyce ihmal edilmiş bir dönem olan 18. yüzyılın Osmanlı toplumuna da ışık tutuyor; Osmanlı merkezi yönetimi, Osmanlı´nın Avrupa´ya bakışı, diplomasi ve savaşın geleneksel düşünceleri değiştirmesi üzerine yoğunlaşıyor. 17

Kentler, endüstri toplumunda olduğu gibi endüstri öncesi toplumlarda da tarih boyunca en devingen öğe oldu, toplum yaşantısında belirgin izler bıraktı. Sevgi Aktüre, "Anadolu Kenti" için de bu varsayımın geçerli olduğundan yola çıktı. Anadolu´da kent ve kentleşme tarihi üzerinde yapılmış çeşitli araştırmaların sonuçlarını bir araya getirip bunlardan yeni sentezler üretti. Anadolu kentlerinde mekânsal yapı değişimi ile bu yapıyı belirleyen sosyo-ekonomik süreçler arasındaki nedensellik ilişkilerinin irdelend

Osmanlı İmparatorluğu´nda, 18 yüzyıl ortalarından Cumhuriyet´e kadar geçen süre reformlar dönemidir. Carter V. Findley idari reformları, osmanlı mülkiye memurlarının toplumsal tarihi açısından inceliyor. Nezaretler ve diğer dairelerdeki "sicill-i ahval" lerden yola çıkarak memurların kökenlerine iniyor. Elinizdeki kitap, modernleşme çabaları içerisinde, geleneksel kalemiyenin mülkiyeye, kalem efendisinin mülkiye memuruna doğru geçirdiği evrimin öyküsü. Teknik ayıntıların ve nicel çözümlemelernin metnin için