“Xeberdana Zimanê Kurmancî ye” berhemeka pir giring û dîrokî ye ku Mela Mehmûdê Bazîdî di 1865ê da, ji bo hînkirina kurdîya kurmancî nivîsîye. Ev berhema Bazîdî ku di koleksîyona Aleksandre Jabayî da cih digire, bi temamî di forma dîyalogan da ye û ji pirs û bersivan pêk tê. Ev dîyalog herçend ji bo hînkirina zimanî ne lê ji bo roja me ya îro jî tijî agahîyên giring û balkêş in. Li ser folklora kurdî, bûyerên sîyasî, jîyana rojane, taybetmendîyên zimanî û hwd gelek agahîyên hêja tê da hene.

Weqfa Mezopotamyayê, di sala 2017an da bi xebata perwedeya folklorê, gelek berhevkar gihandin. Ev pirtûka li ber destê we, yek ji berhemên wê xebatê ye ku Wîldan Sevîmê li herêma Êlihê berhev kirîye. Di vê pirtûkê dabi piranî çîrok, xebroşk û fabl hene, Rostemê Zal û Selmanê Sindî jî destan e ku navê xwe daye vê pirtûkê. Pirtûka berhevkarîyê ya Wîldan Sevîmê ya bi navê “Rostemê Zal û Selmanê Sindî”yê bi tevahî ji 33 çîrok, xebroşk û fablan pêk tê. Çîrokên vê pirtûkê ji du gundan hatine berhevkirin. Yek, gun

2017 yılında Mezopotamya Vakfı folklor eğitimi çalışmalarına birçok koleksiyoner kazandırdı. Elinizdeki bu kitap, Rênas Khandeki'nin sadece tilkilerin hikâyelerine odaklandığı ve derlediği o çalışmanın ürünlerinden biri. Bu kitapta tilkilerle ilgili 37 hikaye var. 8 öykü dışında tüm öyküler Botan bölgesinde, çoğunlukla Cizra Botan bölgesinde toplanmıştır.

Weqfa Mezopotamyayê, di sala 2017an da bi xebata perwedeya folklorê, gelek berhevkar gihandin. Ev pirtûka li ber destê we, yek ji berhemên wê xebatê ye ku Cemîl Çelîk berhevkarîya çîrokên dîwanan kirîye. Ev çîrok hem bi awayê helbestkî hem bi awayê pexşankî tên gotin. Pirtûka berhevkarîyê ya Cemîl Çelîk ya bi navê “Senem Xanim”ê ji çîrokên dîwanan pêk tê. Wekî ku di pêşgotina pirtûkê da jî hatîye gotin, “Ev cure çîrok ji ber ku di dîwanên axa, paşa û gundan da hatine gotin wekî çîrokên dîwanan hatine binavk

Kurdîzan ji bo asta destpêkê ji du pirtûkan pêk tê. Yek, Pirtûka Dersê ye, ya din jî Pirtûka Xebatê ye. Pirtûka Dersê li ser hînkirina temayên curbicur û mijarên rêzimanê radiweste, lê Pirtûka Xebatê tenê li ser rahênên van temayan û mijarên rêzimanê radiweste. Di Kurdîzanê da ji bo birêxistin û hêsankirina hînkarîyê, pergala unîte û dersan hatîye bikaranîn. Pirtûk ji du unîteyan û her unîte jî ji 14 dersan pêk tê. Bi tevahî 28 ders di Kurdîzanê da hene. Kurdîzan ji bo perwerdeya dibistanê, bernameyên lîsan

“Rahênanên Zimanê Kurdî” yek ji giringtirîn berheman e ku di koleksîyona Aleksandre Jabayî ya Destnivîsên Kurdî da cih girtîye. Alimê kurd Mela Mistefayî ev berhem ji bo fêrkirina kurdîya kurmancî ya A. Jabayî di 1860î da amade kirîye û berhemeka rahênanî ye. Di berhema Mela Mistefayî da li ser mijarên rêzimanî yên wekî dem, rawe û avahîyê, zêdetirî heşt sed mînak hatine pêşkêşkirin. Akademîsyen Mîkaîl Bulbul û Mustafa Ozturk di vê xebatê da hem nirxandin û latînîzekirina berhema Mela Mistefayî kirine hem

Berhema Mela Mehmûdê Bazidîyî ye ku ji bo hînkirina kurdî hatîye amadekirin. Yek ji giringtirîn berheman e ku di koleksîyona Aleksandre Jabayî da cih girtîye. Di vê xebata Bazidîyî da çar beş hene ku beşa yekem nirxandina berhemê, beşa duyem metina berhemê ya sadekirî, beşa sêyem metina berhemê ya latînîzekirî û beşa çarem jî kopîya orjînal ya berhemê ye. Di vê berhema tematîk da ji bilî morfolojîya karên kurdî, li ser sentaksa kurdî agahîyan giring hene.

Li Tirkîyeyê her sal bi milyonan zarok ne bi zimanê xwe yê zikmakî lê bi zimanekî dîtir perwerde dibin. Ev pêvajo jî bi xwe ra gelek pirsgirêkan peyda dike. Armanca vê lêkolî­nê tesbîtkirina pirsgirêkên zarokên duziman e ku di dibistanên yekziman da dixwînin. Bi vê lêkolînê pirsgirêkên zarokên du­ziman yên wekî xwendin, nivîsîn, famkirin, pêwendîdanînê ku di dibistanên yekziman da dijîn, hatîye lêkolan. Mijara vê lêkolînê pêşî bi metinên zanistî hat rûkirin û vegotin, paşê jî pirsgirêkên ku zarokan ra çêdib

Ev ferheng, yekemîn ferhenga têgihên hiqûqê ya kurdîya kurmancî ye ku pênaseyên têgihan jî tê da cih digirin. Di vê ferhengê da du beş hene ku beşa sereke ango ya yekem, li ser bingeha kurdî hatîye dariştin û tê da hem kurdîya têgihan hem jî pênaseyên bi kurdî hene. Beşa din jî wekî pêveka vê ferhengê ye û tirkî, kurdî, îngilîzî, farisî û erebîya têgihan hatîye rêzkirin. Di vê pêvekê da tirkî peyva serî ye û armanc ji vê jî ew e ku gelek kes li gor tirkîya têgihan, li têgihan digerin. Bi vî awayî, kesên ku

Li herêma Mêrdînê hatîye berhevkirin. Di vê pirtûkê da gelek xebroşk û çîrokên herêma Mêrdînê hene. Xebroşka “Meryemnîgarê” yek ji wan xebroşkan e ku du kesên cuda ew vegotine û bûye navê vê xebatê.

li herêma Êlihê hatîye berhevkirin. Di vê pirtûkê da gelek xebroşk û çîrokên herêma Batmanê hene. Gelek ji wan xwedî şîret û nesîhetên giranbiha ne. Xebroşka “Kûçikê Daleqandî” yek ji wan xebroşkan e ku rexneyê li serok û werîran dike û navê xwe daye vê xebatê.

Berhema Mela Mehmûdê Bazîdîyî ya giranbiha, Rîsaleyî Tûḧfetu’l-Xîlän Fī Zimanê Kurdan (Pirtûkçeya Dîyarîya Dostan di Zimanê Kurdan da), ku ji bo hînkirina kurdîya kurmancî hatîye amadekirin û ji beşên rêziman, ferhengok û dîyalogan pêk dihê, yek ji giringtirîn berheman e ku di koleksîyona A. Jabayî da cih girtîye. Di vê pirtûkê da hem nirxandina berhema Bazîdîyî hem metina orîjînal û hem jî metinên latînîzekirî û sadekirî hene. Karê nirxandin, latînîzekirin û sadekirina vê berhemê ji hêla akademîsyen Mîkaîl

Amadekar/Lîjne: Bahîz Omer Ehmed, Bahoz Baran, Behrûz Şucaî, Deham Evdilfetah, Dilawer Zeraq, Dilbirîn Evdila, Evdilwehab Xalid Mûsa, M. Malmîsanij, Mahmûd Lewendî, Mehdî Caferzade, Mihemed Teqewî, Mistefa Aydogan, Mîkaîl Bilbil, Newzad Hirorî, Samî Tan, Şoreşvan Adil, Zana Farqînî, Zulkuf Ergun Rastnivîsîn, qayîdeyên zimanê nivîsînê dîyar dike û rê li ber tevlihevîyan digire. Kurmancîya nivîskî, li gor demên berê, îro di gelek warên jîyanê da dihê bikaranîn û pêwîstîya wê bi rêbereka rastnivîsînê heye. Ji