Kavramların ortaya çıkışı, kullanım yoğunluğu ve harekete geçirici etkisiyle, mücadelenin seyri arasında birebir ilişki var. Ne zaman kitle hareketi yükselse, kavramlar da sahneye çıkıyor ve etkin birer araç haline geliyor. Mesela kolonyalizme karşı mücadelenin güçlü olmadığı dönemlerde, kolonyalizm ve anti-kolonyalizm kavramları da ortada yoktu. Ama XX. yüzyılın ilk on yıllarından itibaren kolonyalist statükoya karşı mücadele yükseldiğinde, kolonyalizm ve anti-kolonyalizm kavramları da sık kullanılır oldu.

Elinizdeki kitapta laikliğin Hristiyanlığa özgü bir şey olduğu saçma düşüncesi gibi Türkiyeye özgü, nev-i şahsına münhasır laiklik anlayışı da teşhir ediliyor. Din-devlet ilişkisi tarih boyunca değişkenlik gösterdi, farklı biçimler aldı. Siyaset-din ilişkisi farklılıklar gösterse de din her zaman siyasal iktidarın [egemenliğin] hizmetinde bir ideolojik işlev görmeye devam etti. Cumhuriyete geçişle birlikte din-devlet ilişkisi köklü bir değişikliğe uğramadı. İmparatorluk döneminde devlet aygıtının merkezin

Bu kitap Türkiyedeki ekonomik yapıya uluslar arası ekonomik kuruluşların etkisini incelemeye yönelik bir çabanın ürünüdür. Bu bağlamda 1980 sonrası Türkiye ekonomisinin IMF ve Dünya Bankasıyla olan ilişkisine odaklanmakta. Türkiye ekonomisinin neoliberal dönüşümünde IMF ve Dünya Bankasının etkileri yapılan anlaşmalar çerçevesinde incelenerek, değişen kalkınma anlayışının ve bu değişimin vaz ettiği neoliberal kalkınma hedefinin gerçekleşip gerçekleşmediği sorgulanmaya çalışıldı. Bir diğer ifadeyle neoliberal

Türkiye solu neye muhaliftir? Türkiye solunun siyasi cinayetler, direnişler, mitingler, açlık grevleri, tutuklamalar ve idamlarla dolu tarihini gözümüzde canlandırdığımızda bu soru okuyucuya ilk bakışta garip görünebilir. Ancak, soruyu farklı bir şekilde sorarak bu tuhaflığı ortadan kaldırmak mümkün: Türkiye solu gerçekten muhalif olabilmiş midir? Resmî ideolojinin ne kadar uzağında, dışında, ondan biçim ve öz olarak ne kadar farklı, ona ne kadar alternatif/muhalif bir düşünce bütünü, bir politik dil, bir

Kürt isyanları ve direnişlerinin isimleri, amaçları vb. niteliğine ilişkin tüm tanımlamalar, resmi ideoloji tarafından devletin ve egemenlerin çıkarlarına göre yapılmıştır. Bu nedenle Koçgiri İsyanı Alişan Bey Hareketi, Dersim Direnişi Seyit Rıza İsyanı, 1925 Genç İsyanı Şeyh Sait İsyanı adı verilmiştir. Birçoğu isyan niteliğinde olmayan ve esas olarak devletin imha, inkar ve asimilasyon politikalarına karşı yapılan mevzi direnişlere de, çeşitli isimler altında isyan denilmiştir. Bu bağlamda gerek olayın

Bu çalışma öz olarak belgelere dayanmaktadır. Stalinin yazdırdığı resmi tarihin dışında başka bir gerçek tarihin olduğunu göstermek istemektedir. Bu nedenle, tarihsel belgelere, realist tarihçilerin görüşlerine yer vermektedir. Araştırmak, düşünmek, doğruyu bulmak ve gerçek tarihin ne olduğunu anlamak isteyenler için, kanıtların-belgelerin toplu olarak sunulması bir kolaylık sağlar. Bu nedenle kendi yorumlarımı mümkün olduğu kadar kısa tutarak, Stalin öncesi Komintern tarihinin ayrıntılarına girmeden, belge

Geleneksel İslamcılığın gölgesinde yeni bir siyasal İslam Mısırda, Türkiyede, Endonezyada ve genel olarak Müslüman coğrafyasının bütününde vücut bulmakta: Piyasa İslamı. Batı değerleriyle eklektik bir uzlaşının ürünü bu İslam, Amerikan işletme kültüründen beslenmekte, bireysel başarıyı göklere çıkarmakta, özgüven edinme ve kendini gerçekleştirme stratejilerine methiyeler düzmekte, geleneksel İslami yasakları pazarlamanın ve kitle tüketim kültürünün gerekleri doğrultusunda yeniden yorumlamakta, yumuşatmakta,

Richard Peet jeopolitik gerçekleri sınıfsal yapılar, ulus devlet ve küreselleşme ile karşılıklı ilişkileri içinde ele alıp gün yüzüne çıkarak mükemmel bir iş başarmış. Aktardığı değerli bilgiler ve kışkırtıcılığıyla eylemciler için olduğu kadar araştırmacılar için de mutlaka okunması gereken bir kitap. Wallden Bello, Focus on the Global Southın Başkanı Richard Peet küreselleşmiş toplumumuzda iktidar koltuklarında oturanların suç ortaklıklarını etkileyici bir biçimde açıklıyor. İktidarın ekonomik kurumlar,

Modern yoksulluk, modern ekonomik sistemin çelişkilerinin özetidir. Bu çelişkiler Janusu, o iki yüzü olan Roma Tanrısını yaratır. Janusun aydınlıkta kalan yüzü, sistemi önceden görülmemiş olan ve yalnızca Modern Çağı niteleyen bir mal ve hizmet bolluğunun tartışmasız yaratıcısı olarak sunar. Karanlıkta kalan diğer yüzü, gitgide ağırlaşan ve mal ve hizmetlerin ölçüsüzce üretilmesine eşlik eden yoklukları ve sefaletleri gizler. Doğal kıtlıklardan tamamen farklı olan bu yokluk, bugün yoksulların acı çektiği ye

Geçerli eğilimler ve süreçler insanlığı ve uygarlığı hızla geri dönüşü olmayan bir eşiğe doğru sürüklüyor ve bu durum, oligarşik kapitalist yağma ve talandan kaynaklanıyor. Dolayısıyla geçerli kapitalist üretim ve tüketim sürecinden çıkmadan insanlığın ve uygarlığın geleceği kararmaya devam edecektir. Bir taraftaki açlığa, çaresizliğe, hastalıklara, aşağılanmışlığa, doğal çevre tahribatına, v.b. diğer tarafta küresel oligarşinin aşırı tüketimi eşlik ediyor ve insânî, toplumsal, ekolojik sorunlar ve kötülükl

Ritüel, aynı zamanda, resmî ideolojinin resmî liğini de teyit eder; garanti altına alır. Resmî ideolojinin ritüelleri, bir yandan beni bizin üyesi kılarlar, makbul vatandaş haline getirirlerken, öte yandan da resmî ideolojinin resmîliğinin sürekliliğini garantilerler. Böylece, tabir-i caizse, ritüel, resmî ideoloji ile ben im aramda kurulan bir kör topal ilişkisi halini alır. Ritüel yoluyla kurduğum bu ilişki ile resmî ideoloji resmî liğini, ben de makbul vatandaşlığımı kazanırım. Böylece, resmî ideoloji m

Ekonomi politikaları ve yeniden iskân politikalarının bir sonucu olarak mülksüzleştirilen, geçim araçlarından koparılan ve hayatta kalabilmelerinin en temel araçları metalaştırılmış bulunan bu insanlar, zaten yoksul olan hayatlarından alınıp yeni liberal politikalarla dejenere edilmiş bir kent piyasasına, sefaletin içerisine, kentlerin yeni proleterleri olarak sürülmüşlerdir... İşte sokakta çalışan çocukların hikâyesi de bu noktadan sonra başlamaktadır. Gündelik yaşam artık nakit paraya bağlı hale geldiğind

Resmî ideoloji, yurttaşların düşünmesi, söylemesi, inanması ve tüm bunlara uygun şekilde hareket etmesi için resmî ideologlar tarafından kurgulanmış fikirler, değerler ve ritüeller bütünüdür. Diğer bir ifade ile belirtmek gerekirse resmî ideoloji, bizden inanmamız istenenlerin toplamıdır; yurttaşın zihninin dönüştürülmesi sürecidir. Devlet, çeşitli toplumsal kurumlar aracılığı ile vatandaşının düşünmesini, inanmasını, yapmasını istediklerini ona aktarır; verir. Bu verilenleri içselleştirenler, zihni inşâ ed

Resmi Tarih Tartışmaları 8 Türkiyede Azınlıklar Bu sonsuz uzay boşluğunda yalnız olup olmadığımızı şimdilik kesin olarak bilmiyoruz. Umarım ki yalnız değilizdir. Ama henüz yaşanası bir atmosferle sınırları belirlenmiş olan bu güzel gezegenimizde yalnız olmadığımız kesin. Yalnızca sonsuz renklilikte ve çeşitlilikte kimlikleriyle insan toplulukları olarak değil, bitki örtüsüyle, hayvanlar alemiyle ve onları yaşatan doğal ortamlarıyla birlikte. Bu büyüklük içinde her kimlik bir diğerine göre kolaylıkla azınlı

Macit Rahnema; İran'lı diplomat ve eski Yüksek Öğretim ve Bilim Bakanı. Paulo Freire'nin pedogojik düşüncelerinden esinlenerek Endejenous Development Studies'i kurdu. UNESCO Yürütme Kurulu üyeliği ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) yöneticiliği görevlerinde bulundu. Daha sonra California, Berkeley, Pitzer Koleji [Claremont Üniversitesi] ve başka pek çok üniversitede konuk profesör olarak dersler verdi. Elinizdeki kitaptan başka Victoria Bawtree'yle birlikte kaleme aldığı The Post Development Re

...antiemperyalizm kavramı kemalizmin söylemine çok sonraları kemalistler tarafından implante edilmiştir. Üstelik bu yama, ancak bir anlam törpülenmesinden ve kavramın öznel koşullara göre yeniden tanımlanmasından ve sonuç itibariyle, emperyalizm kapitalizmden bağımsızlaştırıldıktan sonra kemalist literatür ve söylemde bir retorik olarak yerini almıştır. Onun için bu türden unutuşları, yok saymaları ya da tarihten silmeleri sofistike durumlar olarak algılamakta yarar vardır; en azından durumu/ideolojiyi anl

Kürt sorunu büyük bir sorundur. Kürt sorununda çözümlerden çok, sorunun temel niteliğinin konuşulması önemlidir. Kürt sorunu ne zamandan beri bir sorundur? Sorunun temel niteliği nedir? Kürt sorunu, günümüze kadar neden çözülemeden gelmiştir? Sorunun başlıca tarafları kimlerdir? Gibi sorunların irdelenmesi önemli olmalıdır. Kürt sorunu, Türk siyasal hayatında, Türk düşün hayatında nasıl algılanmaktadır? İç politikanın, dış politikanın şöyle veya böyle gelişmesinde Kürt sorunun oynadığı rol ne kadardır? Kürt

Egemen toplumsal düşünce, eski (Avrupa-merkezli dönemde) Batı-merkezli bozulmanın damgasını taşımaktadır. Bu bozulma, tek bir cümleyle özetlenebilen bir düşünce tarzına hizmet eder: Avrupa'nın (bugün, Avrupa/Birleşik Devletler/Japonya üçlüsü), gelişmenin meydan okumasına karşı koymak için benimsediği yol, diğer kıtalara, kendi sorunlarını çözmek için izlemeleri gereken yolu göstermektedir. Azgelişmişlik, geçici geç kalmışlıkla eşanlamlıdır. Bundan, burada bizi ilgilendirdiği için, kendi köylü sorununa çöz

Gerçekten Mustafa Kemal ve onun inkılâplarıyla ilgili olarak yaratılan efsane, yedi yüz yıllık Hilâfet ve Saltanat devrinde yaratılmamıştır. İlginç olan bir şey de, bu efsane üreticilerinin, sözde efsaneleri yıkmak, hurafeleri yok etmek amacıyla yola çıkmış olmalarıdır! Topluma rasyonel düşünceyi egemen kılmak amacıyla yola çıkanlar, hiçbir dönemde görülmemiş düzeyde hurafe üretmişlerdir. Putları yıkmak için yola çıkanlar, hiçbir dönemde görülmemiş düzeyde put ürettiler. Cumhuriyet aydını, put üreticiliği v