Eski toplumlarda daha çok falcı ya da kâhin gibi mistik güçleri olduğuna inanılan kişilerin aracılığıyla sözlü olarak uygulanan fal türleri, zamanla kişinin falcıya dahi ihtiyaç duymadan kendi başına yazılı metinlerden fal tutmasını mümkün kılan kitabi türlere doğru bir yönelişe geçmiştir. Bu yöneliş “falnâme” denilen eserleri ortaya çıkarmıştır. Bu çalışma da eski bir Falnâme metnine dayanmaktadır. Yazılış tarihi ve kim tarafından Farsçadan Türkçeye tercüme edildiği belirlenememişse de eserin dil özell

Anadolu coğrafyasında yer etmiş inanç kaynaklı söylencelerin izini sürerek geçmişin derinliklerine inmiş köklü kültür ve inanışların gün ışığına çıkarılmasının amaçlandığı bu çalışmada birçok yazılı ve görsel kaynaktan derlenen bilgiler ışığında hareket edilmiştir. Halk edebiyatı, sanat tarihi, dinler tarihi, arkeoloji ve farklı sanat dallarındaki verilere ulaşılarak disiplinler arası bir çalışma yürütülmüştür. Çalışma sonunda, söylencelerin birtakım ritüellerde inançlarla harmanlandığı ve kültür olgusu

Hekim Beşir Çelebi’nin Mecmûʿatüˈl-Fevâyid adlı eseri, XV. yüzyılda kaleme alınmış bir tıp metnidir. Toplamda on dört bölümden meydana gelen eserde; insan bedeninde oluşan hastalıklar, tedavi yöntemleri, sağlık için faydalı veya zararlı yiyecek ve içecekler, çeşitli hastalıklar için hazırlanmış macunlar, merhemler, şuruplar ve yakılar gibi pek çok konuya yer verilmiştir. Eserin tıp alanındaki öneminin yanında yazılmış olduğu dönem olan Eski Anadolu Türkçesi dil özelliklerini yansıtması bakımından da ön

Satır altı Kuran çevirileri Türkçe için birer hazine değerindedir. Bunlarda Kuran Türkçeye kelime kelime çevrilmiş, her Arapça kelimeye bir Türkçe karşılık verilmiştir. Bugün Arapça veya Farsçasını kullandığımız yüzlerce dinî terim için bu eserlerde yeni türetilen Türkçe karşılıklar verilmiştir. Kuran’ın 14 yüzyılda Harezm Türkçesiyle yapılan çevirilerinden Meşhed Kütüphanesi 293 numaralı eser, dilimizin muhteşem gücünü ve zengin söz varlığını gözler önüne seren bir şaheserdir. Çeviride Arapça bir kelim

Hz. Muhammet’in doğumunu, mucizelerini, vefatını kısacası hayatını konu alan mevlit, Türk edebiyatında Süleyman Çelebi’nin Vesîletü’n-Necât’ı ile özdeşleşmiştir. Hem konusu hem de kullanılan dili itibariyle geniş halk kitleleri üzerinde oldukça etkili olan Vesîletü’n-Necât pek çok şairi de mevlit yazmaya yöneltmiştir. Bu şairlerden biri de Edirne’de yaşadığı düşünülen Şehîdî’dir. Osmanlı Türkçesi dil özellikleri gösteren mevlidin ele alındığı bu çalışmada öncelikli olarak Şehîdî ve eseri hakkında bilgiler

Bu çalışmada, Türk lehçelerindeki оtır-, tur-, jür-, jаtır- tasviri fiilleri Kazak Türkçesi temelinde art ve eş zamanlı olarak Türk lehçelerindeki leksik-semantik kullanımlarıyla beraber, Türkçenin zengin zaman, görünüş ve kip dünyasının doğası içerisinde sunulmaya çalışılmıştır. Konuyla ilgili yeni fikirler ortaya konurken daha önceden yapılan araştırmalar titizlikle incelenmiş, başta Türkiye Türkologları olmak üzere Rus ve Türk halklarının tanınmış dilcilerinin konuyla ilgili bakış açıları, kazanım ve bi

“Türk edebiyatının kıyısı” olarak tanımlayabileceğimiz Kıbrıs Türk edebiyatı “[Doğu] Akdenizli-adalı” Türklere özgü duyuş ve algıları içselleştirip estetize ederek özgün bir bileşime doğru yol almayı sürdürmektedir. İnternet aracılığıyla iletişim bariyerlerinin ortadan kalktığı ve gerek basılı gerekse elektronik edebiyat ürünlerinin dolaşımının hız kazandığı günümüzde, Kıbrıslı yazarlar, ortak ana dilin hafife alınamaz önemi nedeniyle, başta İstanbul merkezli çağdaş Türk edebiyatını ve bunun yanı sıra diğer

Türkiye Cumhuriyeti’nde 1950-1980 yılları arasında sosyal, siyasi ve ekonomik alanlarda önemli gelişmeler ve değişmeler meydana gelir. Bu süreçte Türk modernleşmesini gerçekleştirmek adına atılan sosyo-ekonomik ve sosyo-politik adımlar, bireysel ve toplumsal hafızada farklı biçimlerde ve içeriklerde yer edinir. Toplumun sesi konumundaki sanatkâr, yaşanan açmazların toplum ve birey üzerindeki etkilerini ve çözüm yollarını biçimsel ve biçemsel arayışların öncelendiği edebî evrende metinleştirir. Bu dönem eser

Hitap; kaynak ile alıcı arasında konuşmayı başlatan, bilgi, duygu, düşünce alışverişinde bulunma amaçlarıyla kurulan sözlü iletişimin ilk basamağını oluşturan, seslenmenin amacına göre şekillenen ve kullanıldığı kültürden izler taşıyan dil ögeleridir. Türkiye Türkçesi ağızlarında kullanılan hitapların belirlenmesi ve incelenmesi üzerine hazırlanmış olan bu eserin içeriğini Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde yer alan ağız bölgelerinde kullanılan hitaplar oluşturmaktadır. Çalışmada, cinsiyet esasına ve

Yüzyıllar boyunca varlığını sürdürmüş olan Klasik Türk şiiri, bu süreçte tarihî, dinî, efsanevî, sosyal ve kültürel pek çok kaynaktan beslenmiştir. Tüm bu kaynakların temelinde etkin olmuş varlık ise insandır. Bu nedenle, Klasik Türk şiirinin en önemli kaynaklarından biri insanla ilgili görünüşlerdir. Klasik Türk şiirinde yer alan insanla ilgili görünüşler tipler ve kişilikler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Tipler, gerçek hayatta var olan kişilerin idealleştirilmiş yönleriyle kurgulanmış sembolleridir. Ki

Mehmed Füzûnî, Sarây-ı Âmire-i Sultânî’de (Topkapı Sarayı) yetişmiş ve çeşitli devlet görevlerinde bulunmuşbir 17 yüzyıl divan şairidir. Döneminde oldukça tanınan bir şair olduğu birincil kaynaklarda kayıtlı olan Füzûnî’nineserlerinden biri de Genc ü Gevher adlı mesnevidir. Bir insanın (Genc) bir periye (Gevher) kavuşma macerasını anlatanbu eser, kahramanları arasında ejderha görünümlü cadıların ve mağlup etmesi güç olan devlerin de olduğu olağanüstünitelikte bir aşk hikâyesidir.Mesnevi edebiyatında 15 ve 1

Osmanlı Devleti’nin sıbyan mektepleri ve medreselerinde ders materyali olarak kullanılan ve işlevi çok önemli olan manzum sözlükler Türkçe, Arapça ve Farsçanın temel söz varlığını aruzun ahenkli vezinleriyle dimağa yerleştirmekte ve talebeyi gelenekli manzumenin estetik ve disiplinli boyutlarıyla terbiye ederek dil öğretimi sürecini eğlenceli hâle getirmektedir. Başlangıçta Kur’an Arapçasının ve Mesnevi’nin dilinin anlaşılması için yazılan bu sözlükler ilerleyen dönem ve safhalarda dil öğretimi yönünden işl