1960'lı yıllarda Henri Lefébvre, ?Marx bir sosyolog değildi, ama Marx'ta bir sosyoloji vardır," diye yazıyordu. Bu kitap, Marx'ın eserindeki Marksist sosyolojileri kuran ve çeşitli biçimlerde 20. yüzyılın sosyologlarını etkilemiş olan ögeleri ortaya koyuyor. Marx hem bir bilgin hem de bir militandı. Onun bu iki yönünü birbirinden ayırmak mümkün müdür? Marx'ın kapitalizm eleştirisinden kalan nedir? Bugün bu kapitalizm eleştirisi ileri endüstriyel toplumlarda ve ayrıca bağımlı çevre bölge toplumlarında nasıl

1970’'lerden itibaren modernlik eleştirilirken, hiçbir ortak paydada eşdeğerlenemez bir mutlak “farklılığın”, eşitlikten daha önemli olduğu vurgulandı. Siyasal planda ise, kendi iç çelişkilerinde yıpranan, cazibe gücünü yitiren evrensel eşitliğe dayalı özgürlük anlayışının yerini “kimlikler savaşı” almaya başladı. Kültürel kimlikler, cinsel kimlikler, etnik kimlikler, siyasetin önde gelen temaları oldular. Tikellik evrenselliğin önüne geçti. Kimi yerde çokkültürlülük, kimi yerde kozmopolitizme karşı mücadel

Kerem Ünüvar Bu sayıda... 2007-1915 Devrim Sezer Soykırım, geçmişle yüzleşme, sorumluluk: Raphael Lemkin, Karl Jaspers, Hannah Arendt Nazan Maksudyan Üç kuşak üç katliam: 1894'ten 1915'e Ermeni çocuklar ve yetimler Lerna Ekmekçioğlu Paradoks cumhuriyeti: Milletler Cemiyeti'nin azınlıkları koruma rejimi ve yeni Türkiye'nin üvey vatandaşları Güven Gürkan Öztan - Ömer Turan Türkiye'de devlet aklı ve 1915 Talin Suciyan Dört nesil: Kurtarılamayan son Öndercan Muti ?Gençler birçok şeyi yazıyorlar. Ken

Ahmet Davutoğlu, İslâmî-muhafazakâr muhitin yıldız akademisyeni olarak bilindi uzun yıllar. Sonra ?bilge? bir Dışişleri danışmanı olarak sahne arkasına geldi, ardından bizzat Dışişleri Bakanı olarak mikrofon önüne çıktı ? derken, Başbakan oldu. Şimdi, Türkiye?ye bir ufuk gösteriyor, ??sefere çıkacak ordulara okunacakmış gibi hamasetle, karşısına alıp konuşabilse ikna edemeyeceği kimse olamazmış gibi abartılı bir özgüvenle, itiraz edene kırılacağı, küseceği, çok kızacağı izlenimi uyandıran bir tutkuyla, 100-

Latife Akyüz - Seda Altuğ - H. Pınar Şenoğuz Bu sayıda... Karine Bennafla - Josieh Heyman - Thomas Wilson - Willem van Schendel "Sınır"ı tartışmak: Yuvarlak masa söyleşisi Sarah Green Sınır araştırmaları: Alanla ilgili bazı düşünceler Zeynep Kaşlı Kimine duvar kimine komşu kapısı: Türkiye-Yunanistan sınırının seçici geçirgenliği Gerda Heck Transit göçten ticarete: Türkiye'deki Kongolu göçmenlerin yaşam koşulları ve gündelik stratejileri Latife Akyüz Liminal alanlar olarak sınırlar: Türkiye-Gürcistan sınırın

Elif Ekin Akşit Bu sayıda... Alexandros Lamprou Halkevi sahnesinde yeni Türk kadını: 1930lu ve 1940lı yıllarda kadınlı-erkekli yeniliklerin sahnelenmesi Erhan Berat Fındıklı Erken Cumhuriyet döneminde sosyolojik kavramların ve siyasi pozisyonların dönüşümü bağlamında Halkevleri Murat Arpacı Hastalık, ulus ve felaket: Türkiyede frengi ile mücadele (1920-1950) Sevim Odabaş Cumhuriyet döneminin gizli konuşmaları (1936-1937) Nazan ÇiçekHayal edilmiş coğrafyada ezber bozan bir İngiliz Oryantalist: David Urquhart

İçindekiler; Alternatif tahayyüller, devingenlik, popülizm: 1970'ler için bir çerçeve denemesi Robert Castel sayısı için makale çağrısı Sınır sayısı için makale çağrısı -Ömer Turan- '70'ler: '80'lerin öncesi '60'ların sonrası -Kerem Ünüvar- 12 Eylül'den önce: İstanbul'da mekân üretimin tasviri ve incelenmesi -Christopher Houston- 70'ler: Siyasetin odağındaki kent, kentin odağındaki siyaset -Bülent Batuman- Kürt hareketinin örgütlenme süreci olarak 1970'ler -Ahmet Hamdi Akkaya- 12 Mart'tan 12 Eylül'

Milliyetçilik, 19. yüzyılda Avrupada millî devletlerin kuruluş dönemi ve 2. Dünya Savaşından sonra sömürgeciliğe karşı millî kurtuluş mücadeleleri dalgasından sonra, yeni bir baharını yaşıyor. Kara bir bahar bu: Milliyetçi çatışmalar, düşmanlaşmalar büyük yıkımlara yolaçıyor; bin türlü sorun yüküyle biriken öfkeler, kendi gibi olmayana karşı beslenen millî hınçların potasına akıtılıyor; toplumlar millî birlik adı altında teksesli korolar olmaya zorlanıyor; tek sahici kimlik olarak millî kimlikler işgörüyor.

Devrim Sezer Çoğulluk ve politika: Rousseau, Arendt, cumhuriyetçilik Aykut Çelebi Demokratik bir anayasanın siyasal yapıtaşları: Halk egemenliği ve siyasal temsilin demokratikleştirilmesi Ünsal Doğan Başkır - Erdinç Erdem Sivil itaatsizlik eylemi olarak Türkiyede vicdani ret: Bir yurttaşlık talebi Serra Akyüz Anayasa referandumlarının demokratik meşruiyet kriterleri: Türkiye ve Şili deneyimleri Seher Şen Kentlilik üzerine düşünmek Julia Strutz Yeni İstanbul için eski İstanbul tahayyülleri: Süleymaniye kents

Ulus Baker, sinemanın öykü ve enformasyon sunma yönünü değil düşünme ve tahayyül etme yetisinin yani düşünce-imajının, montaj-düşüncenin yaratım olanaklarını araştırdı. Beyin Ekran üç bölümden oluşuyor: Minör-düşünce: Zaman-imaj ya da Video-imaj: Godard, Bresson, Tarkovski; Montaj-düşünce: Şok-imaj: Eisenstein, Güney, Lanzman; Aralık-düşünce: Rizom-İmaj: Vertov. Beyin Ekran, Bakerin sinema yazılarının bir montajıdır, onun deyişiyle düşünen bir kitaptır.

Sosyalizm idealinin ortaya çıkışının üzerinden daha iki yüzyıl geçmedi. İnsanlık tarihi açısından çok kısa ama kapsamlı bir değerlendirme yapacak kadar uzun bir süre bu. 19. yüzyıl sosyalistleriyle bugün hâlâ birçok sorunumuz ortak. Kapitalist bir sistemin yarattığı sorunlar bunlar. Buna karşılık yüz veya yüz elli yıl önceki sosyalistlerle aramızda önemli bir fark var: Biz sosyalizm idealini taşıyarak iktidar olmuş, devrim gerçekleştirmiş ülkelerde ortaya çıkan sonuçları biliyoruz. Ütopyanın belli koşullard

Etienne Balibar, bu kitapta ikili bir bahis deniyor: Marx tarafından incelenen veya onun eserinden hareketle ortaya atılabilen tamamen felsefi sorun ve temaları anlaşılır kılmak ve -Marksist felsefenin alan ve bedel olduğu yüzelli yıllık hırslı tartışmaların- bilanço ve geleceğine dair öngörü ögelerini sunmak. Günümüzde tam bir yeniden inşa halinde olan Marksizm, en geniş eleştirel bir düşünüşün bileşeni olma yolunda değil midir? Kendince bir dünya görüşü oluşturmanın tüm kibrinden kurtulmuş, böylece yakın

Solda ricat sürüyor. Mağlubiyet hissi derinleşti, neredeyse kanıksandı - ama açık yürekli bir muhasebesinin yapıldığını söylemek zor. Sağcılığın ve kapitalizmin kötülüğü, solda durmak için yeter şart, birçokları için. Bazen biraz inadına, namus belâsına. Sahiden de yeter şart olabilir, ona şüphe yok. Mızmız olsa bile, yapıcı olmasa bile, sol itiraz, vicdanın sesidir. Fakat solun, sosyalizmin, dünyayı değiştirmek derdi var. Bunun bir parçası da kendini değiştirmektir. Sosyalizmin zengin mirasının nadide müce

Türkiye Toplumunu BTanıl Bora - Levent Cantek, Bu sayıda... Hamit Bozarslan, Bir bölücü ve birleştirici olarak şiddet Ayşegül Komsuoğlu, Birimiz hepimiz, hepimiz birimiz için mi - Dağınık bir siyasetin topluma sunduğu elde kalan tutkal: Klientalist ağlar Funda Şenol Cantek - Levent Cantek, Siyasi muhalefetin bir biçimi olarak tahkir: Erken Cumhuriyet dönemi politik mizahında kadınlık halleri ve kadınsı erkekler Özgür Soysal, Rancièrein politik olanı yeniden düşünme girişimi: Sınıfsızlaştırma mücadeles

Ahmet Çiğdem, Ahmet İnsel, Etyen Mahçupyan, Hamit Bozarslan, Hans-Lukas Kieser, Melissa Bilal, Ömer Laçiner, Suavi Aydın, Şükrü Argın, Taner Akçam, Timuçin Binder, Ümit Kıvanç, Yetvart DanzikyanTürkiye toplumunun büyük ve derin kaybı Hrant Dink’in katledilmesinin üzerinden bir yıl geçti. Anısına hazırladığımız bu derlemeye, yine onun anısına hazırladığımız sayıdan ve uğruna kurban edildiği “Ermeni Sorunu”na dair sayının makalelerinden seçtiğimiz yazıları aldık (Birikim, sayı 193-194 ve 214).“Bir Zamanlar Er

Hepsi çeşitli açılardan Türkiye’de devlet-toplum ilişkisini çözümlemeyi amaçlayan yazıların oluşturduğu bir kitap bu. Ahmet İnsel, bir yanda Türkiye Cumhuriyeti devletini kuran ve sürdüren kadroların öbür yanda “sivil” politikacıların yeraldığı iktidar ilişkileri ve çatışmalarına eğiliyor, Türkiye devletinin başlıca nitelikleri üzerinde duruyor. Ama asıl önemlisi, devletin toplum hayatına, toplumsal gelişmeye vurduğu damgaya ve topluma dayattığı ilişkiye dikkat çekiyor. Türkiye toplumunun son yıllarda yoğun

Uluslararası sosyalist hareket 1970´ler boyunca ağır bir bunalım döneminden geçti. Sovyetler Birliği-Çin arasındaki kutuplaşmalar Vietnam´da olduğu gibi çatışmalara vardı; Afganistan´da olduğu gibi askerî darbe yoluyla "sosyalist devrim"ler yapıldı! Bu "sosyalist" ülkelerde ciddi halk muhalefetleri ortaya çıktı... Tüm bunlara rağmen hâkim "geleneksel sosyalizm" düşüncesini savunanlar, her şey yolundaymış gibi yollarına devam ettiler. Sosyalizmin aldığı "biçim", ulaştığı "sınır", dönem boyunca sorgulanmadan

Bu ikinci ciltte işlenen konuların büyük bir kısmını, kabaca tamamını, Ömer Laçiner Birikim´in 1975-80 arasındaki birinci yayın hayatında ele almaya başlamıştı. Bu nedenle, aralarında zaman zaman onbeş hatta yirmi yıllık zaman farkları olmasına rağmen, bu iki ciltte yer alan yazılarda süreklilik ön plana çıkıyor. Sosyalizmin insan anlayışında, iktisatla siyaset ilişkisinde, hem özgürleşme vaadi hem de tahakküm ilişkisi içeren emek kavramı hakkında, vb. düşüncenin olgunlaşmasının ve kavramların zaman içindek

Perry Anderson, Batı Marksizmi Üzerine Düşünceler’de Batı’daki Marksist düşüncenin 19. yüzyıldan 20. yüzyıla uzanan hikâyesini anlatır. Marx’la başlayan mirasın arkaplanda yer aldığı kitapta, yaşanan tartışmalar Lenin’den Frankfurt Okulu’na, İkinci Dünya Savaşı’ndan 1980’lere kadar değerlendirilirken, aynı zamanda Marksizmin etkili bir düşünce hareketi olarak var olduğu bir dönem ele alınır. Anderson, bu kitabıyla hem tarihsel hem de düşünsel olarak Marksizm içi dönüşümün portresini çizer. Batı Marksizmi Üz