?[İ]nsan ilişkilerinin zora başvurmaktan ve içgüdüleri bastırmaktan vazgeçen ve böylece uygarlığa bağlı doyumsuzluk kaynaklarını kaldıran bir yeniden düzenlenmesi olanaklı olmalıdır, öyle ki iç geçimsizlik tarafından rahatsız edilmeksizin insanlar kendilerini gönencin ve ona bağlı hazzın kazanımına verebilsinler. Bu altın çağ olacaktır ama böyle bir durumun edimselleşmesinin olanaklı olup olmadığı sorgulanabilirdir.? Freud?un uygarlık kuramı evrensel bir insan doğası varsayımı üzerine dayanır, ve ? Platon?

Avusturya İmparatorluğu'nda Freiberg'de doğan ve daha sonraki yaşamını Viyana'da geçiren Sigmund Freud (1856-1939) psikiyatride Ruhçözümleme oku¬lunu kurdu ve insan davranışının bilinçsiz belirleyicileri üzerine büyük ölçüde tutarlı bir açıklama geliştirdi. Çok okuyan, yolculuk yapmayı ve arkeolojik nesneler toplamayı seven Freud ailesine ve dostlarına büyük bağlılık gösteren biri idi. Freud kişiliğin nörolojiye indirgenebileceğine inanan fizyolog profesör Ernst Brücke altında değerli yıllarını harcadıktan

İS 40 sıralarında doğan Plutark Akdeniz dünyasında pekçok yere yolculuklar yapmış ve İmparatorluk Romasında uzun bir süre kalmış olsa da, yaşamının büyük bölümünü doğduğu küçük Boeotiae kasabası olan Khaironeia'da geçirdi. Roma dünyasının enginliği içinde kendi kültürünün üstünlüğünü kabul eden Plutark her zaman Helenik kimliğini sürdürdü. Platon için duyduğu derin hayranlığın anlatımı olarak, çevresindeki büyük Yunan-Roma Tinini şekillendiren büyük kişilikleri çözümlerken kullandığı ölçüler bilgelik ve dür

... Yaşamlar`ımı başkaları için yazmaya başladım. Ama şimdi Tarihi bir ayna gibi kullanarak ve yaşamımı orada betimlenen erdemlerle uyum içinde biçimlendirmeye ve süslemeye çalışarak, çalışmayı kendim için de sürdürüyorum ve ondan kendim de haz duyuyorum. Çünkü ele aldığım her bir kişiliği deyim yerindeyse konuğum gibi kabul edip karşılarken ve boyunu boşunu dikkatle gözlerken, yaşamından bilinmesi en önemli ve en güzel noktalan seçerken, sonuç neredeyse her gün birlikte yaşamak gibi, her gün birlikte olma

Eğer gerçeklik, bilgi, bilim, nesnellik kavramlarını doğrulayabiliyorsak, eğer insanın bilme yetisinin bilme kavramına uygun olduğunu doğrulayabiliyorsak, Platonun öğrencisi ve Büyük İskenderin öğretmeni olan Aristotelesin (İÖ 384 322), Sokrates ve Platon ile birlikte, bilim dediğimiz saltık bir değeri sonsuza dek insanlığa kazandırdığını doğrulamada güçlük çekmeyiz. Aristoteles, tıpkı Platon ve Sokrates gibi, sıradan doğal usun bile hayranlığını kazanmış, felsefesinden ondaki değerin tam tersini anlayan sk

PLATON, dünyanın en büyük felsefecilerinden biri, Atinada büyük olasılıkla İÖ 428/7 yılında, seçkin bir ailede doğdu. Ona başlangıçta Aristokles dendiği ve Platon adının ancak daha sonra gürbüz yapısı nedeniyle verildiği söylense de, Diogenes Laertiusun bu sözlerinin doğruluğu kuşkuludur. İki kardeşi, Adeimantus ve Glaukon Devlet te görünürler, ve ayrıca Potone adında bir de kızkardeşi vardı. Platon üvey babasının evinde yetiştirildi ve Periklesci rejimin gelenekleri içinde eğitilmiş olmalıdır. Platonun dem

ALMAN İDEALİZMİ FRANSIZ DEVRİMİNİN KURAMI olarak adlandırılmıştır. Bunun anlamı Kant, Fichte, Schelling ve Hegel'in Fransız Devriminin kuramsal bir yorumunu sunmuş olmaları değil, ama felsefelerini büyük ölçüde Fransa'dan gelen meydan okumaya, devlet ve toplumun ussal bir temelde yeniden örgütlenmeleri yoluyla toplumsal ve politik kurumların bireyin özgürlük ve çıkarı ile uyumlu kılınmaları istemine bir karşılık olarak yazmış olduklarıdır. Terörü sert bir biçimde eleştirmelerine karşın, Alman idealistlerini

ABD'de Macar-Litvanya kökenli göçmen bir Yahudi aileye doğan David Bohm (1917-1992) 20'nci yüzyılın en önemli kuramsal fizikçilerinden biridir. Felsefeye, nöropsikolojiye ve Manhattan projesine katkıları da dikkate alınan Bohm'un Modern Fiziğe getirdiği yeniliklerden biri büyük ölçüde felsefi düşüncelerden doğduğunu söylediği quantum fiziğinin nedensel yorumu idi. Bohm California Üniversitesinde kuramsal fizik grubunu yöneten Robert Oppenheimer ile ve Princeton Üniversitesinde Albert Einstein ile yakın iş

Bu cilt bilginin oluş sürecini sunmaktadır. Tinin Görüngübilimi bilginin temellendirilmesi üzerine ruhbilimsel açıklamaların ve ayrıca daha soyut tartışmaların yerini alacaktır. Bilim için hazırlığı onu yeni, ilginç ve ilk felsefe bilimi yapan bir bakış açısından irdelemektedir. Tinin değişik şekillerini onun arı bilgi ya da saltık Tin oluş yolundaki duraklar olarak kapsamaktadır. Bu bilimin ana bölümlerindeki bunlar da yine altbölümlere ayrılmaktadır.Bilinç, Özbilinç, gözlemci ve etkin Us, Tinin kendisi (t

Fichte ve Schelling Alman İdealizmi olarak bilinen felsefi süreçte Kant ve Hegel arasında, Arı Usun Eleştirisini üreten kuşkucu ve Arı Usun Bilimini üreten ussalcı arasında dururlar. Bu düzeye dek, çabaları Hegelin çalışmasında noktalanan Alman idealistleri Kantın inanca yer açabilmek için bilgiyi bir yana atan sözde felsefesini bir yana atarlar. Kuşkuculuğun hangi markasını taşırsa taşısın tüm kötümser senaryonun tersine, Fichtenin ve Schellingin felsefeleri insanı onurlandırır, onun değerini doğrular, onu

(F)iziksel bilimin birinci bölümü cisimlerin göreli konum ve devimleri ile ilgilidir. (Konu 1`den) Saltık uzay her zaman kendine benzer ve devimsiz kalan birşey olarak kavranır. Uzay parçalarının düzenlenmesi zaman bölümlerinin sırasından daha öte değiştirilemez. Onları yerlerinden deviniyor olarak tasarlamak bir yerin kendisinden uzaklaştığını tasarlamaktır. Ama bir zaman bölümünü bir başkasından ayırdetmek için onlarda yer alan ayrı olaylar dışında hiçbirşeyin olmaması gibi, bir uzay parçasını bir başkası

Felsefenin (Tarihe) getirdiği biricik düşünce Usun dünyaya egemen olduğu, öyleyse Dünya Tarihinde de ussal olanın ilerlemekte olduğu biçimindeki yalın Us düşüncesidir. Bu kanı ve içgörü genel olarak Tarih açısından bir varsayımdır', ama Felsefenin kendisinde bir varsayım delildir. Kurtul bilgi yoluyla onda Usun Tö'z\e sonsuz Güç olduğu, kendi kendisinin tüm doğal ve tinsel yaşamın sonsuz Gereci ve sonsuz Biçimi olduğu tanıtlanır. Us Tözdür, yani tüm edinçselliğin varlığını ve kalıcılığını onda ve onun yoluy

Kant insan düşüncelerini insan beyninin bilgiye yeteneksiz uydurmaları olarak görür ve onlara kendine-şey dediği nesnel gerçekliğe erişme işlevini saltık olarak yansır. Bu bilmeme sevgisi kuşkucu ruh yapısına ilk bakışta ne denli sağgörülü ve uyanık görünürse görünsün, özünde Kant`ın felsefesinin en ilgisiz, en değersiz, giderek saf felsefi ilgi için daha işin başında yıkıcı yanıdır. .... -Aziz Yardımlı-

... Yaşamlar`ımı başkaları için yazmaya başladım. Ama şimdi Tarihi bir ayna gibi kullanarak ve yaşamımı orada betimlenen erdemlerle uyum içinde biçimlendirmeye ve süslemeye çalışarak, çalışmayı kendim için de sürdürüyorum ve ondan kendim de haz duyuyorum. Çünkü ele aldığım her bir kişiliği deyim yerindeyse konuğum gibi kabul edip karşılarken ve boyunu boşunu dikkatle gözlerken, yaşamından bilinmesi en önemli ve en güzel noktalan seçerken, sonuç neredeyse her gün birlikte yaşamak gibi, her gün birlikte olma

Varoluşçuluk modern bireyselliğin kendine söylediği ninnilerden biridir. Bu yazın türü için modern toplumda hiçbir zaman eksik olmayan yaygın bir kitle desteği vardır çünkü Varoluşçuluk birkaç inançsız ve duyunçsuz yazarın bunaklığı değil ama bir pazara çevirdikleri dünyalarında insan anlamı ve değeri bulamadıklarından yakınan milyonların çöküntüsüdür. Varoluşçuluk yalnızca suçsuz bir yazın akımı değildir. Tehlikeli ve ölümcül bir sorundur çünkü yalnızca varoluşun saçmalığına karşı çare olarak intiharı düşü

GOTTFRIED WILHELM LEIBNIZ 1646da Leipzigde doğdu. Babası üniversitede ahlak profesörüydü. Parlak bir çocuk olarak Leibniz hem Yunan ve hem de Skolastizm felsefelerini inceledi, ve kendi anlattığına göre on üç yaşında İken Suárezi başkalarının romansları okumaya alıştıkları kolaylıkla okuyabiliyordu. On beş yaşında üniversiteye girdi ve James Thomasiustan dersler aldı. Bacon, Hobbes, Gassendi, Descartes, Kepler ve Galileo gibi modern düşünürler ile tanışarak onlarda daha iyi bir felsefenin örneklerini buldu.

BARUCH SPİNOZA (Benedict Spinoza ya da de Spinoza, ya da Despinoza) 24 Kasım 1632de Amsterdamda doğdu. Hollandaya on altıncı yüzyılın kapanışına doğru göç eden Portekizli Yahudi bir aileden geliyordu. Spinoza Amsterdam Yahudi topluluğu içinde Yahudi geleneklere göre yetiştirildi. Doğal dilinin İspanyolca olmasına karşın (ayrıca çok küçük bir yaşta Portekizceyi de öğrenmişti), erken eğitimi doğal olarak Eski Ahit ve Talmudun öğrenilmesi biçimini aldı. Latincenin ilkelerini bir Almandan öğrendi, bu dil üzerin

İskenderin Seferleri üzerine bu eşsiz kitap İ.S. 2. yüzyılda bir Roma İmparatorluğu yurttaşı olan Nikomedyalı Arrian tarihi efsaneden ayıklamaya ve olguların kendilerine ulaşmaya çabalar. Çizdiği tarihsel tablo bugün İskender ve dönemi hakkında bildiklerimizin birincil kaynağıdır. Yalnızca olayları aktarmakla kalmaz, ama tarihi bir dönüm noktasından geçiren bireylerin karakterlerini, inançlarını ve tutkularını da sunar. İskenderin imgesinde, insanın ne kadar büyük, ne kadar önemli ve ne kadar güzel olabi

Eğer kişi ussalcılığın hedefinin a priori ilkelerden bir dünya çıkarsamak, deneyiminden bağımsız olarak saltık bir dizge kurmak olduğunu varsaymak için nedenler görüyorsa, ussalcığa düşmanlığında bütünüyle haklıdır. Tüm düşünmenin amacı bulduğumuz biçimiyle deneyimi yorumlamaktır, onu a priori bir ilkeden uydurmak değil. Var olanı anlamamıza yardım edecek kuramlar, ve, eğer olanaklıysa, evrensel bir kuram arıyoruz; ve böyle kuramlar deneyimin temellerinde yatıyor olmalıdırlar, havada asılı olamazlar... Uss

Aydınlanma ancak yaygın ve boğucu bir Boşinanç yaratabilen, daha doğrusu İnancı Boşinanca döndürebilen bir ekinsel iklimde doğabilirdi -inancını dünyasal putlardan gökyüzüne yükselten ve içinde duyuncun ussallığını olgunlaştırmakta olan bir süreçte değil. Bu yüzden Aydınlanma tipik bir Avrupa fenomenidir, çünkü tıpkı karşısavı olduğu Boşinanç gibi henüz yüreğin duyarlığından yoksun olan Aydınlanma da usun eşit ölçüde duyunçsuz belirişidir. Avrupa tarihte aralarında din ve felsefe de olmak üzere tüm birincil