Stanford J. Shaw´ın Türkiye, Yunanistan, İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa´daki kütüphane ve arşivlerde yaklaşık otuz beş yıl süren araştırmalar sonunda hazırladığı bu kitabın ilk dört bölümünde Osmanlı İmparatorluğu´nun kuruluşundan dağılışına kadar Balkanlar, Anadolu ve Ortadoğu´da yaşamış İmparatorluk Yahudileri anlatılmakta; beşinci bölü-münde de Türkiye Cumhuriyeti´ndeki Yahudilerin hikâyesine yer verilmektedir. Kaderlerini onları yöneten Türklerin kaderleriyle birleştirmiş bazı sadık yu

Bütçelerin yayımlanmaya başlaması aynı zamanda Osmanlı maliyesinde şeffaflaşma sürecinin de başlaması anlamına gelmekteydi. Bütçe verilerinin hangi ölçüde gerçekçi olup olmadığı bir yana, daha sonraki yıllarda da pek çok bütçe yayımlanmış ve bu gelenek Osmanlı Devleti´nin sonuna kadar devam etmiştir. Osmanlı maliyesinin şeffaflaşması Batı baskısıyla yakın ilişkilidir. 1854 yılında Osmanlı Devleti dış borçlanmaya başladıktan bir süre sonra, borç veren ülkeler alacaklarının hangi düzeyde risk altında olup ol

Osmanlı´da Köle Olmak´ta Osmanlı köleliğinin diğer ülkelerdeki kölelik anlayışından farklı yönleri ortaya konmuş; Osmanlı´daki köle kaynaklan, köleliğin bir kurum olarak işleyiş biçimi ve kuralları, toplumun, köle tüccarının, yabancı gezginlerin, devlet erkânının ve resmi kurumların bu kuruma bakışı ve Osmanlı´da köle emeğinin kullanıldığı alanlar, ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Osmanlı´da köleliğin tanımının yapıldığı ve diğer gelişmelerin ayrıntılı bir şekilde anlatıldığı bu çalışmada, kölelik kurumu

Osmanlı İmparatorluğu´nda, 19. yüzyılda girdiği hızlandırılmış modernleşme sürecinde ´muassır medeniyetlere´ yetişme gayretlerine paralel olarak bir noktadan sonra Batılı davranış kodlarına da ilgi duyulmuş, 19. yüzyılın sonlarından İtibaren Batı´nın uygar davranış anlayışına uygun âdâb-ı muaşeret kitapları kaleme alınmaya veya doğrudan tercüme edilmeye başlanmıştır. Bu gelişmeyi, sadece her bakımdan üstünlük atfedilen Batı´yı körü körüne taklit etmek olarak algılamak yanlış olur. Modernleşme süreci içinde,

Siyasi düşünce, en geniş anlamda, gücün kullanımı konusunda, betimleyici olmaktan ziyade sıkı kurallar koyan bir düşünme biçimi olarak tanımlanabilir. Siyasi düşünce, gücün nasıl ve hangi amaçlara yönelik olarak kullanılacağını araştırır. Siyasi gücün sayısız türleri vardır, ancak siyasi düşünce bunlardan yalnızca biriyle ilgilenir: Hükümetlerin aile, köy ve kabileler üzerinde uygulamakta olduğu ve hepimizin devlet diye bildiği kurum tarafından uygulanan güç türüyle. Ancak içinde şekillendiği toplumsal düze

Son yıllarda hız kazanan Türk klasik edebiyatı araştırmaları, bu edebiyatın şiir ağırlıklı bir karakter göstermesinin tabîî bir neticesi olarak manzum eserler üzerinde yoğunlaşmaktadır. Konu üzerindeki akademik araştırmaların tarihçesi haklı olarak divan metinlerinin neşri ile başlamış, daha sonra neşredilmiş bu divan metinleri üzerinde yapılan değişik türden tahlil ve incelemelerle devam etmiştir. Gerek divan tahlilleri ve gerekse müstakil manzume şerhleri, son derece yararlı olmasına rağmen Türk klasik şi

Fuad Zekeriya´nın Çağdaş İslamcı Harekette Hakikat ve Hayal adlı kitabı, Arap ve Müslüman dünyasında İslamcılığın entelektüel, sosyal ve siyasal temelleri ve günümüzdeki tezahürleri üzerine, ilk sayfasından son satırına kadar kalitesini koruyan bir eleştiri. Bu çalışma bizim sosyal ve siyasal düşüncelerimize gerçek bir katkı niteliğinde: Sömürge sonrası Arap dünyasında din ve toplum arasında kurulan karmaşık ilişkiye ve din adına iktidarı ele geçirmek için yarışan yeni sosyal hareketlerin yükselişine daha i

1990´ların sonlarına gelindiğinde İran sineması gözle görülür bir gelişme kaydederken, içinden geçtiği ciddi dönüşüm de İran´ın kültürel ve sosyal hayatında kapsamlı değişimleri beraberinde getirmiştir. İran sineması, yalnızca özgün bir ulusal sinema değil, dünyanın en yenilikçi ve heyecan uyandırıcı sinemalarından biri olarak da ismini duyurmuştur: bunun neticesinde de uluslararası festivallerde İranlı yönetmenlerin filmlerine duyulan beğeni gitgide artmaktadır. Elinizde tuttuğunuz kitapta, 1978-1979 Devri

Bu kitap, bir söylem ve kuramsal paradigma olarak Oryantalizmin değeri ve sınırları hakkındaki tartışmalara birkaç cepheden müdahale etmek amacıyla Osmanlı kadınlarının toplumsal ve kültürel taşıyıcılıklarına yönelik disiplinler arası bir yaklaşım geliştirmektedir. Kadın bakış açısı taşıyan kaynaklara odaklanmış olması, Oryantalizmin erkek bakış açısından yazılan tarihlerine karşı mevcut meydan okumalara yeni bir unsur katmaktadır. Osmanlı kaynaklarının tanıtılması, klasik Oryantalizm paradigmasının öteki y

Cezayir’i harap eden şiddetin izahını yapmak çoğu zaman imkânsız olmuştur. Cezayir’in trajedisi, bir stereotipler çatışmasına indirgenmiştir: İslâmcılara karşı seküler bir devlet, teröristlere karşı masum siviller ya da generallere karşı savunmasız bir toplum. Bu makale derlemesi, Batı’nın yanlış anlamalarını kökten düzeltici nitelik taşımaktadır. Özcü ve determinist yaklaşımları reddeden Hugh Roberts, çeşitli iç güdülerin –İslâmcılar, Berberi yanlıları, ordu içindeki hizipler ve genel olarak rejimin- bakı

Bu kitap, Ekim Devrimi nden başlayarak Sovyetler Birliği nin dağılmasına kadar geçen süre içinde Arap dünyasında ortaya çıkmış komünist hareketleri incelemektedir. Moskova daki Komünist Enternasyonal ın himayesindeki ve Marksizm-Leninizm in kayıtsız şartsız kabulünü karakter edinmiş dünya komünist hareketi ile, başlangıçta Moskova ya bağımlı olan ama zaman içinde kendini yerel şartlara ve hassasiyetlere daha uyumlu bir konuma taşıyan ve kendine özgü bir Arap komünizmi karakterine kavuşan yerel komünist har

Modern söylemler geleneksel dönemlerden ciddî farklılıklar içeren toplumsal değişimleri gerçekleştirmekte ve gündelik yaşamın her alanının içermektedir. Din de bu gelişmelerden etkilenmektedir. Zihinsel değişim sonucu değişen algı formatları dinin gündelik hayattaki kabul ediliş biçimlerine de yansımaktadır. Dolayısıyla birey bazında yaşanan durumlardan itikat-ibadet-ahlâk boyutuna kadar bir dizi değişim gündelik hayatın görünür yüzünde ortaya çıkmaktadır. Bir başka ifadeyle, bu çalışmada konjoktürel geliş

Şiirin Aynasında Osmanlı Kültürü Üzerine Denemeler Önce Aşk Vardı, Osmanlı kültürünün şiirin aynasından okumayı hedefleyen denemelerden oluşmaktadır. Gerçekten de, şiir ve aşk iki gümrah ırmak gibi Osmanlı kültür coğrafyasını karış karış dolaşır. Büyük kayıplar verilen bulaşıcı hastalıklardan sokak eğlencelerine, inanç ve merhamet simsarlarından asayiş görevlilerine, mitolojik hayvanlarından bahçe bitkilerine, sıradan insanların rüyalarından ünlü sûfilerin etkileyici hayat hikâyelerine kadar bütün bir haya

Modern Türk Şiirinde Geleneğin İzleri Modern Türk şiirinin yaşayan on üç temsilcisinin eserlerine divan edebiyatından yansıyan parıltıları göstermeye çalıştığı bu kitap, geleneğin bazen soluk bazen koyu renkleriyle ama bir süreklilik içinde akışını çok açık bir biçimde göstermektedir. Eserlerini incelediğim şairlerden özellikle Sezai Karakoç, Hilmi Yavuz ve Atillâ İlhan artık takipçilerini yetiştirmiş, geleneğe yönelen sonraki kuşaklar için birer model olmuş ustalardır. Bu ustalar için Yahya Kemal ve Ahmet

Semah sözü Arapça sema ya da sima köküne dayanır. İşitmek, güzel ve iyi şöhreti, anlayışı duymak anlamına gelir. Terim olarak müzik ezgilerini dinlemek, dinlerken vecde gelip devinmek, kendinden geçip oynayıp dönmek demektir. Müziğe ve müzik ezgilerine uyup düzenli ya da coşkun hareketlerde bulunmak, ezgilere uygun sesler çıkarmak, kendinden geçip nara atmak insanlığın geçmişi ile koşuttur. Bir tek topluma özgü olmayıp tümüyle toplumlararası bir olaydır. Semahlar, kentlerde kadının baskı ve peçe altında tut

İster yazılı, isterse sözlü ve görüntülü olsun hemen tüm iletişim araçları, ona kaynaklık eden ekonomik kaynacı elde tutanlarca denetlenir, yönlendirilir hatta belirlenir. Bunun ne ölçüde, hangi şartlarda cereyan ettiğine bakmaksızın, böylesi bir hükmü rahatlıkla verebiliriz, söz konusu bizim gibi henüz birey denilen varlığın gün yüzüne çıkmamış olduğu toplumlarda, bu vakıa daha etkili bir süreç halinde kendisini gösterir. Bizim gazete özgür, her yazarın kendi düşüncesini rahatlıkla ifade edebildiği hür ve

Türk ve Arap, büyük Müslüman fikir ve dava adamı, merhum Çerkeşşeyhi-zâde Halil Hâlid Bey'in İngilizler tarafından kışkırtılan Araplara hitaben 1912 yılında yazıp, Arapçasıyla birlikte Kahire'de bastırdığı döneminin en ilginç siyasal metinlerindendir. Kitabın temel tezi İslam milletinin iki büyük ve önemli unsuru olan Türkler ve Arapların birbirinden ayrı yaşayamayacağı; onlar ayrılırlarsa Müslüman milletlerin istiklâllerini kaybedeceğidir. Hâlid Bey Türklerin idarelerindeki milletleri ve bilhassa Arapları

Bu kitaptaki makalelerin hepsi şu ya da bu biçimde tarihle ilgilidir. Makaleleri başlıca üç grupta topluyorum: Geçmiş tarih hakkındaki makaleler, bugünkü tarih hakkındaki makaleler ve genel olarak tarih hakkındaki makaleler. Açıkçası birinci ve ikinci grubun örtüştüğü söylenebilir. Ben, ikinci kategoriyi, güncel tarihi, olaylar ya da süreçler olup biterken devam eden tartışmalarla sınırlı tutmaya çalıştım. Üçüncü gruptaki makalelerde ise tarihçinin işleri ve görevleri değerlendirilmekte, özellikle de bölgen