Ne zaman okusam Dostoyevksi'yi, çarın idam mangası önünde kurşuna dizilmeyi bekleyen o genç üniversite öğrencisi aklıma gelir; hayatında silinmez izler bırakan bu olay sinmiştir yazdığı her satıra. Rus aydınının umutsuzluğu, idealleriyle bunları gerçekleştirmeye soyunduğu toplum arasındaki derin uçurum ve herhalde sadece Rus aydınına has olmayan nihilizm, en alaycı göründüğü hikâyelerinde bile yankılanır. Bu kitaptaki hikâyelerde de öyle. ?Berbat Bir Olayda acımasız bir ironi vardır: tek amacı toplumunun mu

Yıllar önce, hemen bütün ortamlar için belleğinden bir Puşkin şiiri, alıntısı çıkarıp neredeyse huşu içinde okuyan bir dostuma sormuştum: Nedir sizin Puşkin'de bulduğunuz, neden adeta kendinizden geçiyorsunuz Puşkin okuduğunuzda? Her şey, demişti bana, aşk, dostlar, güz, bahar, hürriyet, kar, anne, esaret, zulüm, çocuklar... Bütün duygulara, her ortama uygun şiirleri var Puşkin'in, üstelik öyle içten, öyle naif ki... Sanırım kilit kelime budur: naif. Belki tam da bu yüzden, bütün halkların ruhunda yatan o s

Shakespeare'in 16. yüzyıldaki Venedik ortamına yerleştirdiği bu demir leblebi gibi oyun paranın egemenliği altındaki insanın çırpınışlarını ön plana alır. Ama anlattığı tek şey bu değil. Ne olursa olsun bozulmayan dostluklar da anlatılır bu oyunda. Üstüne para gölgesi düşse de... Yazdığı her oyunda olduğu gibi burada da üstat Shakespeare insancıllığını ön plana çıkarır. Dünya edebiyatında benzersiz bir karakter olarak unutulmazlar arasına giren Yahudi tefeci Shylock alacağını tahsil etmek için bir insanı ke

9 Ocak 2007de doksan üç yaşında ölen Jean-Pierre Vernant, XX. yüzyılın yetiştirdiği en büyük Antikçağ tarihçisiydi. Ve benim dostumdu. Sorbonneun merdivenlerinde gizli gizli ince purolarından tüttürdüğümüzü, Malamoudun Eski Hint seminerlerinde yanyana oturup fısır fısır physis konuşmamızı, o müthiş kahkasını, babacanlığını ve samimiyetini unutamayacağımı biliyorum. Ama bütün bunlar Eski Yunana bakışımızı kökten değiştiren bu büyük adamı anlatmaya yetmez. Jipé derdi yakınları ona. II. Dünya Savaşı sırasında

Bu kitapta yer alan üç hikâye de 1856'da yazılmış. Tolstoy da bu sırada 28 yaşında. İlk hikâye olan ?Tipi, Tolstoy'un en dikkat çekici hikâyelerindendir. karakterlerin olağanüstü bir canlılıkla çizilmiş olması bir yana, sıradan bir doğa olayını öylesine dramatik resmeder ki, okur kendini onun içinde bulur, hatta neredeyse üşüdüğünü hisseder. İkinci hikâye, ?Tenzil-i Rütbede Tolstoy'un derin insan sevgisi, hem de son derece itici bir Guskov karakteriyle ortaya serilir. Hikâyenin dramatik finaline kadar okur,

Gamaliel, Macar faşistlerinin eline geçmemesi için ailesi tarafından Katolik Ilonka'ya emanet edilmiştir. Yahudi çocuğun köklerinden sökülen yaşamı işte böyle başlar. Elli yıl sonra New York'ta beklenmedik bir karşılaşma, eski vatansızı geçmişine kaçınılmaz bir dönüş yapmak zorunda bırakır: yarım kalan aşkları, ülkeden ülkeye savruluşları, anlaşılmaz bir kinin kendisinden koparıp aldığı kızları, tek amacı Gizli Kitap'ını tamamlamak olduğu halde geçinebilmek için yeteneksiz yazarlara ?gölge yazarlık yapmak

Bir imparator. Öyle sıradan biri de değil. Hadrianus. Edirneyi kuran adam. Londradaki son sergide, British Museumda, Türkiyedeki Sagalassus yani Burdurun Ağlasun ilçesindeki kazılarda çıkan bir heykeli de sergilendi. Sadece ayağı 80 santimetre idi. Anlayın. Büyük imparator. Ama ben bu büyük imparatorların nasıl adamlar olduğunu hep merak etmişimdir. Düşünsenize, dünyanın en büyük gücü elinizde. Ne yaparsınız? Kendinizi kaybedip, hubrise, yani çılgınlığa mı kapılırsınız, yoksa, ne yaparsınız? Tek lafınızla

Voltaire deyince, akla, aklıma, ister istemez Leibnizin sistemini eleştiren filozof geliyor (aslında Leibniz de garip bir kişi, 14. Louisye ayrıntılı bir İstanbulu işgal planı göndermiş, işi yokmuş gibi). Aydınlanmanın önemli kişisi Voltaire, Candidede iyimserlik fikrini ölesiye sarakaya alır, zaten de Candide felaketlerin çemberinden geçer ve sonunda Mudanya kıyılarına yerleşir (inşallah Tirilye civarlarıdır): Şimdi bahçemizi ekelim Öyle işte, Helikopterde, biz de bahçe ekerken karşımıza çıkıverdi tekrar,

12 Eylül darbesinden sonra ilk kurulan yayınevlerinden biriydi İletişim. İletişim bugün yayınladığı nitelikli kitaplarla tanınıyor da, o zamanlar dergi de yayınlarlardı. Hatta ansiklopedi. Bugün o delilikleri biraz azaldı (biraz diyorum çünkü mesela Ömer Laçinerin derlediği Modern Türkiyede Siyasi Düşünce dizisinin yeni çıkan sekizinci cildi 1350 sayfa; anlayın!). Bu dergiler nefes alma yerleriydi bizler için. Yeni Gündem müthişti. Başta on beş günlüktü, sonra haftalık oldu, sonra olmadı. İşte bu dergide bi

Carlo Levinin bu kitabını ilk okuduğumda çarpılmıştım. Italo Calvino da söylüyor ya, bence de doğru. İnsanları, hayvanları, bitkileri öylesine büyük bir aşkla tasvir ediyordu ki, sanki zamanın ötesinde bir şeyden, bir büyük hakikatten, bir büyük aşktan söz ediyordu. Bunu bir tek Yaşar Kemalde gördüm ben: Kimyası yavaş yavaş bozulan, dönüşen, farklılaşan dünyada insanı insan yapan ve değişmese çok iyi olacak olan şeylerin olduğunu bunca güzel, bunca etkileyici, bunca müthiş nasıl anlatır insan? Şöyle düşünün