Elinizdeki çalışmada öncelikle Rüstemi Devleti’nin kurulduğu bölgenin demografik yapısı ve Müslümanların Kuzey Afrika‘yı fetih sürecinden kısaca bahsedilmiştir. Daha sonra İbâzîliğin bölgeye girişi ve Rüstemi Devleti’nin kuruluşundan yıkılışına kadar geçen süreci ele alınmıştır. Devamında ise Rüstemi Devleti’ndeki itikâdî mezheplerden bahsedilmiştir. Başta devletin kurulmasında önemli bir yere sahip olan İbâzîlikle ilgili bilgi verilmiş, daha sonra İbâzîler’in Kuzey Afrika’daki durumu, onların önemli temsil

Ahlak tartışması, insanın iyi ya da kötüyü vahiyden bağımsız olarak bilip bilemeyeceğinin ötesine geçen ve içinde insanca yaşanan tarihsel-toplumsal şartları var etmeye/adil bir toplum yaratmaya yönelen bir ağırlığa sahiptir. İnsanı diğer varlıklardan ayıran en temel niteliği ahlak olarak tanımlayan insanın hâlâ ahlaklı bir dünya kuramaması hem bir ironi hem de bir trajedidir. İster vahiyle bildirilsin isterse insan sezgisel olarak bilsin, iyi ya da kötünün bilgisinin tek başına ahlakî bir dünya kurmaya yet

İslâm’ın temel kaynağı olan Kur’ân referans alınmasına rağmen farklı değerlendirmelere varan pek çok düşünce ekolü/mezhep oluşmuştur. Değişik sosyal sebeplerin de etkisiyle din anlayışında farklılaşmalar meydana gelmiştir. Çünkü bir din veya dinî metin topluma vasıl olduktan itibaren o toplumun kültürel dinamikleri çerçevesinde din ve dinî metinleri anlama biçimleri farklılaşabilmektedir. Nihayetinde zamanla aynı din içerisinde bile yüzlerce birbirinden farklı teolojik yorumlar geliştirildiği görülmektedir.

Hz. Peygamber’in vefatından sonra sahabe arasında vuku bulan hilafet tartışması ve buna bağlı olarak yaşanan menfi hadiseler, hicrî ilk üç asırda ciddi tartışmalara yol açmış ve Müslümanlar arasında fırkalaşmalara neden olmuştur. Ca‘fer b. Harb’in elinizdeki bu eseri, söz konusu tefrikanın ve mezhepleşmenin kronolojik seyrini ve fırkaların birbirleriyle olan irtibatını kurabilmek adına önemli bir kaynak eserdir. Zira müellif sadece kendisinden önceki tartışmaları anlatmakla yetinmemiş, tanıklık ettiği şahıs

Elinizdeki eser Afganistan İslâm Emirliği Kâdı’l Kudât’ı (Başkadısı) Abdulhakîm el-Hakkânî’nin mezhep imamlarının menkıbelerine dair Arapça yazdığı bir kitap olup, ilk kez basılmıştır. İçerisinde önder imamların örnek alınması gereken kıssaları yer almaktadır.

Kur’ân ve Sünnet’i anlama ve yorumlama çabalarının bir sonucu olarak ortaya çıkan fıkıh ilmi zemininde zamanla mezhepler ortaya çıkmış ve ümmet içerisinde dört sünnî mezhep istikrar bulmuştur. Bu mezheplerden biri olan Hanefî mezhebinde, başta kurucu imamı Ebû Hanîfe olmak üzere Ebû Hanîfe’nin öğrencileri ve daha sonra gelen mezhep mensubu fakihlerin fıkhî mesaileri sonucu çok zengin bir fıkhî görüşler bütünü ortaya çıkmış ve zengin bir literatür oluşmuştur.Ebû Hanîfe’nin öğrencilerinin birçok meselede hoca

İslam bilgi temelli bir dindir. İslam’ın iman esaslarına inanmış olmak için, önce o esaslar hakkında bilgi sahibi olmak gerekir. Şayet amaç Allah’ın istediği gibi bir insan olmak ise, bu ancak Kur’an’ı ve İslam’ın kurucu ilkeleri bilmek ve doğru anlamakla mümkün olabilir. İnsanın bilmediği bir şeye inanması mümkün olamayacağı gibi, gerçek anlamda değerleri hayata taşımak da ancak doğru bilgi ve sağlıklı bir bilinçle mümkün olabilir. Bu bağlamda mezhepler hakkında doğru bilgi sahibi olmak, her şeyden önce ta

İslâm mezheplerinin doğuşu ifadesi, itikâdî meselelerde Hz. Peygamber’in çizdiği yoldan, çeşitli sebeplerle az veya çok inhiraf etmiş İslâm fırkalarının tarih sahnesinde görünmelerini karşılar. Çalışmalarında kullandığı karşılaştırmalı metotla öne çıkan Yaşar Kutluay, kelâmî tartışmaları ve mezhep cereyanlarının başka dinlerden kaynaklı olduğu iddiasını kabul etmemiş, bunun asıl sebebinin İslâm toplumunun yapısı ile Kur’ân-ı Kerim’in ortaya koyduğu tefekkür hürriyetine dayanan yeni bir zihniyetten kaynaklan

İslâm dininin doğuşundan bu yana geçen asırlar içinde İslâm dünyasında dinin birçok farklı yorumu ve anlaşılma biçimi oluşmuştur. Zamanla kurumlaşan bu anlayışlar, fırka ya da mezhep şeklinde isimlendirilmiş ve birçok ilmî araştırmanın konusu olmuştur. Mezheplerin doğuşundan itibaren, aralarındaki münasebetler bazen fikir, bazen mücadele yahut iş birliği hâlinde cereyan etmiştir. Mezhepleri tanımlama, anlama ve görüşlerini tespit etmede pek çok değerli eser kaleme alan Yaşar Kutluay Tarihte ve Günümüzde İsl

Zeydiyye, hicrî II. asırdan günümüze kadar siyâsi, kelâmî ve fıkhî yönleriyle öne çıkan bir ekoldür. Bu çalışma Zeydiyye mezhebinin fıkıh usulüne dair birikimini kaynak kavramı (edille-i şer‘iyye) bağlamında ortaya koymayı hedeflemiştir. Çalışmanın birinci bölümünde Zeydî usul anlayışında şer‘î hükmün kaynaklarının gelişim ve değişim süreci incelenmiş, bu farklılaşmayı ortaya koyabilmek için süreç dört farklı evrede ele alınmıştır. Eserlerinde akla ve içtihada sıkça vurgu yapan Zeydilerin en belirgin vasfı,

İslâmî düşüncenin iki ana damarı olan ehl-i re’y (re’y ekolü) ve ehl-i hadis (hadis ekolü) arasındaki temel ayrışım noktasını, ekollerin aklî aktiviteler (re’y) karşısındaki duruşları oluşturmaktadır. Re’y ekolü bu aktiviteleri uyumlu ve ölçülü kullanmanın güzel bir örneğini temsil etmektedir. Hadis ekolü ise “amaca en iyi biçimde ulaşmayı sağlayacak araçları kullanabilme durumu” olan söz konusu aktivitelere karşı genellikle mesafeli durmakta, direnişin ve itibarsızlaştırmanın bütün unsurlarına başvurabilme

Mezhepler insanların hukukî, itikadî ve siyasi düşüncelerini oluşturmada önemli bir etkendir. Her bir mezhebin kendine ait düşünce tarihi vardır. Fıkhî/amelî mezhepler içerisinde zikredilen Hanefîliğin de kelâmî görüşleri ve kendisine has bir zihniyet dünyası vardır. İlk dönemlerde Hanefîlik, sadece fıkhî bir aidiyetin değil kelamî ve itikadî düşünceyi de içerisinde barındıran genel bir kimliğin adıdır. Bu nedenle Hanefîlik, itikadî boyutu olan bir mezheptir. VIII./XIV. yüzyıldan itibaren mezhebin itikadî b

Hakim Cemal’in şu ifadelerine daha önce rastlamış mıydınız: “Sonra Malcolm kardeşim evrak çantasına gitti, onu açtı ve bir avuç kâğıt çıkarıp bana salladı. ‘Bunlar ne biliyor musun? Bunları bana kimin verdiğini biliyor musun?’ Malcolm, bu soruları cevaplayamayacağımı biliyordu ama bu kâğıtların önemli olduğunu biliyordum. ‘Ben Arabistan’dayken’ devam etti, ‘Prens Faysal ile tanıştım. Bu adam bana özel jet uçağını gönderdi. Bu ülkedeki siyah insanlar, Afrika’daki siyah insanlar ve onlara en iyi nasıl hizmet

“Bir kişi iman, ten üzeredir derse hatadır. Eğer can üzeredir derse yine hatadır. Yani şöyle bilmek gerek ki iman akıl üzeredir. Evet, iman akıl üzeredir. Akıl sultandır ve ten içinde vekildir. Eğer sultan giderse vekil tende nasıl dursun?” Hünkâr Hacı Bektaş Veli Pirimizin buyurduğu gibi Alevî-Bektaşî yolunda “iman akıl üzeredir” yani iman akılla olur, taklitle iman olmaz. Yaratıcının varlığı ve tevhit inancına dair yüzlerce sorunun cevabı bu kitapta akli delillerle cevaplanmıştır. Bu kitap pek çok yönden

İslam düşünce ekolleri olan mezhepler, dinî düşüncenin pek çok sebebe bağlı olarak farklı düşünce çerçevelerine dönüşmüş halleridir. Söz konusu çerçeveler sabit ve statik bir yapıda değil olabildiğince hareketli bir süreç takip etmektedirler. İslam düşüncesinin hicri IV-VI. asırlarda bu hareketliliğin oldukça canlı yaşandığı dönemlerdir. Mezhepler arası olumlu ya da olumsuz ilişkilerin kurulduğu, etkileşimin hayli hızlı gerçekleştiği bu zaman dilimi pek çok mezhep açısından ilgi uyandıran, dikkat çeken bir

İslamı yaşama ve hayatımıza uygulama açısından mezheplerin de mutlaka önemli bir yeri vardır. Mezheplerin, Kur'an ve sünnetten sonra dini, içtimaî, ahlakî, siyasî, ailevî ve ticarî konularda da bizlere rehber olduğu âşikârdır. İslam'ın kaynakları arasında da Kur'an ve sünnetten sonra elbette kıyas-ı fukaha ve icma-i ümmet gelir. Kur'anda ve sünnette olmayan meseleleri ancak mezheplerin hükümleriyle çözebiliriz. Yani sadece dünya hayatımıza değil, ahiret hayatımıza da büyük katkıları vardır. Zira o Mezhep im

12. yüzyılın büyük âlimi, Hüccetü'l-İslâm, yani İslâm'ın Delili sıfatlı İmam Gazâlî (rah.), kaleme aldığı eserlerle yalnızca yaşadığı dönemde değil, her asırda derin izler bırakan hemen her ilim dalında söz sahibi, büyük bir âlimdir. Bu değerli eserlerin arasında öyle bir kitap vardır ki fıkıh, ahlâk ve tasavvuf konularında, yazıldığı günden şimdiye dek İslâm âleminde derin saygı ve kabul görmüştür. İhyâü Ulûmi'd-Dîn isimli bu eser, yazıldığı dönemin yaralarına merhem olduğu gibi, günümüzde de dünya hayatı

Fıkıh usulü ilminin ortaya çıkış sebeplerinden biri de mensup olunan mezhebi savunma ve mezhep mensuplarından aktarılan fetvaları teorik bir dille temellendirmektir. Bu ifade tarzı da mezhebin usul anlayışını belirler. Mezhep içi ve mezhepler arası ihtilafların sebeplerinden biri benimsenen usul anlayışıdır. Mezhepler arasında benimsenen usul anlayışı farklılığı sebebiyle fikrî ihtilaflar olduğu gibi aynı mezhebi benimseyen âlimler arasında da farklı usul anlayışları olabilmektedir. Bu manada Hanefî usul ge

1990 başlarında, Üsküdar'da, derme çatma, birkaç katlı bir apartmanda, soğuk ve eşyasız bir odada dünyayla ilişki görünürde kesilirken, belki de asıl hayat su yüzüne çıkar; beden latifleşir, ruh genişler, saplantı nevrozları çözülmeye durur. İnsan, asıl hayat ve maceranın içine gömülür... Çocukluktan evliliğe, akademik bilgiye kadar pek çok şey gözden geçirilir. Ama artık bir iç gözdür bu bakan... Kitaba önsöz yazan Annamarie Schimmel, Müslüman bir Avrupalının halvet deneyimlerini anlatan ilk kitap bu, diyo