Son dönem Mu'tezile’sinin en önemli kelâmcılarından biri Ebü’l-Hüseyin el-Basrî’dir.
Kendisinden sonra Mu'tezilî düşüncesinin farklı bir boyuta evrilmesini sağladığı gibi kelâm-
felsefe ilişkisinin de öncülerinden olan önemli bir halkanın da temsilcisidir. Ebü’l-Hüseyin
el-Basrî’nin eserlerinin büyük bir çoğunluğu maalesef günümüze ulaşamamıştır. Lâkin
gerek takipçileri gerek farklı mezhep ve ekollerden âlimler tarafından alıntılanmış ve
sürekli atıf yapılmıştır. Özellikle kendisinden sonra gelen Mu'tezilî âlimlerin başvuru
kaynağı haline gelmiştir. Ebü’l-Hüseyin el-Basrî’nin kelâmî görüşlerinin tespit ve
değerlendirilmesi amacıyla hazırladığımız bu çalışmada Müteahhir dönem Mu'tezilî
düşüncenin evrildiği noktayı belirginleştirmeyi ve kendisinden sonraki âlimlerin referans
noktası olan bir âlimin sisteminin anlaşılmasını sağlamayı hedeflemekteyiz. Diğer bir ifade
ile bu çalışma Ebü’l-Hüseyin el-Basrî’nin kelâm ilmi, hassaten Mu'tezile düşünce yapısı
içerisindeki konumunu tespit etmeyi amaçlamaktadır.